Başarılı Bir Ortaokulda Okul Müdürünün Çok Faktörlü Liderlik Vasıflarının Araştırılması (Şanlıurfa/Siverek Örneği)

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 4, 1 - 15, 01.08.2014

Yeliz Özkan Hıdıroğlu Çağlar Naci Hıdıroğlu

https://doi.org/10.30803/adusobed.188821

Cited By: 1

Öz

Çalışmanın amacı, başarılı bir okulun kültüründe okul müdürünün çok faktörlü liderlik stillerinin incelenmesidir. Bu çalışma, başarılı bir okuldaki okul müdürünün liderlik vasıflarının ortaya koyulması açısından tarama çalışmasıdır. Araştırmada öncelikle araştırma kolaylığı dikkate alınmış, sonrasında ise uygun bölgedeki okullar belirlenerek okul seçiminde ölçüt olarak SBS sınavındaki başarı ve öğretmen isteklilikleri önemsenmiştir. Araştırmada, söz konusu ortaokuldaki 24 kadın ve 21 erkek toplamda 45 öğretmen, 1985’te Bernard Bass ve Bruce Avolio tarafından geliştirilen (MultifactorLeadershipQuestionnaire-MLQ)”nu doldurmuşlar ve araştırmacılar gözlem notu tutmuşlardır. Ulaşılan veriler bilgisayar ortamında sayısallaştırılmış, istatistiksel çözümleme amacıyla SPSS 20 programına girilmiştir. Bu süreçte SPSS 20’ de yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma merkezi eğilim ölçülerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, okul müdürünün dönüşümcü liderlik kapsamında kurumun amaç ve hedeflerini tüm personele aktardığı, ahlaki değerlere ve geleneklere saygı gösterdiği; sürdürümcü liderlik kapsamında müdahale gerektiren durumlarda hataları ifade etmekte tereddüt etmediği, dikkatini başarısızlıklar üzerine yoğunlaştırdığı, başarısızlıkta, sürekli gerçekleşen önemli sorunlarda tepki gösterdiği; tam serbestlik tanıyan liderlik kapsamında, ise ihtiyaç duyulduğunda ortada olmadığı ve öğretmenlerin her zaman aynı şekilde işlerini yapmaya devam etmelerinden hoşnut olma eğiliminde olduğu gözlemlenmiştir. Bunun yanında okul müdürünün tek bir liderlik stilindeki davranışları sergilemediği farklı durumlarda farklı liderlik türlerine uygun davranışlarda bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Liderlik, okul müdürü, liderlik stilleri.

Kaynakça

• ALIÇ, Mehmet. (1991). Eğitim Bilimlerinde Çağdaş Gelişmeler. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• ANTHONY, Lewin W. L. (1994). Therelationshipbetweentransformationalandtransactionalleadershipandorganizationalculture, employeeperformance, andemployeeattrition. Doctoraldissertation, University of Miami, Florida, USA.
• AYHAN, Ferda. (2006). Eğitim Örgütlerinde Öğretmenlerin İş Tatminleri ile Okul Yönetiminin Lider Davranış Biçimleri Arasındaki İlişkiler.Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
• BASS, Bernard M. (1985). Leadershipandperformancebeyondexpectations. New York: TheFreePress.
• BASS, Bernard M. (1990). Fromtransactionaltotransformationalleadership: Learning tosharethevision. Organizational Dynamics, 8, 19-31.
• BASS, Bernard M. andAVOLİO, Bruce J. (1985). ImprovingOrganizationalEffectivenessthroughTransformationalLeadership. Sage, Thousand Oaks, CA. BASS, Bernard M.andAVOLİO, Bruce J. (1990). Theimplications of
• transactionalandtransformationalleadershipforindividual, team, andorganizationaldevelopment. In
• organizationalchangeanddevelopment, (4), 231-272. Greenwich, CT: JAI Press. W. A. Pasmore (Eds.), Research in
• BASS, Bernard M. andSTEİDLMEİER, Paul (1999). Ethics, character, andauthentictransformational leadership.http://www2.stetson.edu/~bboozer/RWBStetsonSite/XMBA/ethics_transf_leadership .html web adresinden 06. 08. 2014 tarihinde edinilmiştir.
• BURNS, James Mc Gregor. (1978). Leadership. Harper&Row, New York.
• BURSALIOĞLU, Ziya (2002). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Pegem A Yayıncılık, On üçüncü Baskı, Ankara.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Şener.,KILIÇ ÇAKMAK, Ebru, AKGÜN, ÖzcanErkan, KARADENIZ, Şirinve DEMIREL, Funda (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi (15. Baskı).
• CEMALOĞLU, Necati (2007). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stillerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, Kış, s. 73-112.
• ÇELİK, Vehbi (1998). Eğitimde Dönüşümcü Liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 4(16), Güz 1998, ss. 423-442.
• ÇELİK, Vehbi (2002). Okul Kültürü ve Yönetimi. Pegem A Yayıncılık, 3. Baskı, Ankara.
• DEMİRTAŞ, Hasan (2005). Etkili Sınıf Yönetimi. İçinde Kıran, H. (Ed.), Sınıf yönetiminin temelleri (ss 1-34). Ankara: Anı Yayınevi.
• DİLEK, Hakan (2005). Liderlik Tarzlarının ve Adalet Algısının; Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkilerine Yönelik Bir Araştırma.Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• EREN, Erol (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Basım Yayın, Sekizinci Baskı, İstanbul.
• FİEDLER, Fred Edward (1964). A contingency model of leadershipeffectiveness. In L. Berkowitz (Ed.), Advances in experimentalsocialpsychology. New York: AcademicPress.
• GÜMÜŞELİ, Ali İlker (2001). Çağdaş Okul Müdürünün Liderlik Alanları.Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetim Dergisi, 7 (28), Güz 2001, ss:531-348.
• HANSON, Mark E. (1985). Educational Administration and Organizational Behavior. California: Allyn& Bacon
• HİTT, Michael. A. andKEATS, Barbara W. (1992). Strategic leadershipandrestructuring; a reciprocalinterdependence. in Phillips, R. L.,&Hunt, J. G. (Eds.) Strategic leadership, A multiorganizational-levelperspective. 45-61. Westport, Conn.:Quorumbooks.
• HOUSE, RobertJ. andMİTCHELL, TerenceR. (1974). Path-goaltheory of leadership. Contemporary Business, 3, Fall, 81-98.
• KARASAR, Niyazi (2004). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• KARİP, Emin (1998). Dönüşümcü Liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(16), 443-465.
• KILIÇ, Gülten (2006). Eğitim Kurumlarında Liderlik Tarzları ve Örgüt Kültürünün Performans Üzerindeki Etkisi.Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• LAW, SueandGLOVER,Derek (2000). Educational Leadershipand Learning. Buckingham: Open Uni. Press.
• LESNEY, Jacqueline. J. (1977). Perceptions of transformationalleadershipbehaviors in selected successfulelementary principals. Doctoral dissertation, University of Pittsburgh, Pittsburgh, PA, USA.
• LEWİN, Kurt, LİPPİT, RonaldandWHİTE, RalphK. (1939). Patterns of Aggressivebehavior İn Experimentally Created Social climates. Journal of Social Psychology, 10, 271-301.
• MURPHY, Joseph (1998). What’sAheadForTomorrow’sPrincipals.Principal Magazine, September. 3.
• NEGİŞ IŞIK, Ayşe ve GÜRSEL, Musa (2013). Başarılı Bir İlköğretim Okulunda Örgüt Kültürü: Etnografik Bir Durum Çalışması. Kuramdan Uygulamaya Eğitim Bilimleri Dergisi (KUYEB). 13(1), 201-228.
• ÖZER, Selda (2009). Eğitim Örgütlerinde Lider Davranış Biçimleri İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki (Nevşehir İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• PARKMAN, Ann W. (2001). An Investigation of bass Model of Transformational and Transactional Leadership Theory in Respiratory care. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Capella, Minneapolis, USA.
• RAMEY, Jan M. (2002). The Relationship Between Leadership Styles of Nurse Managers and Staff Nurse Job Satisfacetion in Hospital Settings.Graduate Thesis, Marshall University College of Nursing and Health Professions.
• REDDIN, William (1970).Management Effectiveness.New York: McGraw- Hill.
• SAKALLI, Nuray (2001). Sosyal Etkiler: Kim Kimi Nasıl Etkiler?. İmge Kitabevi, Ankara.
• STUMPF, MitziNichole (2003). The Relationship of Perceived Leadership Styles of North Carolina County Extension Directors’to Job Satisfaction of County Extension Professionals.Dissertation, North Carolina State University.
• ŞİŞMAN, Mehmet. (2004). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• VROOM, Victor H. And YETTON, Philip W. (1973). Leadership and decisionmaking. Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press.
• YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Hasan (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8.baskı).
• Ankara: Seçkin Yayınevi.
• YUKL, Gary (1981). Leadership in organizations. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall.
• ZEL, Uğur (2001). Kişilik ve Liderlik: Evrensel Boyutlarıyla Yönetsel Açıdan Araştırmalar, Teoriler ve Yorumlar. Seçkin Yayıncılık, Ankara.