AYDIN İLİ İKİNCİ ÜRÜN PAMUK ÇEŞİTLERİNDE ÖNEMLİ BAZI PAMUK ZARARLILARININ VE DOĞAL DÜŞMANLARININ POPÜLASYON DEĞİŞİMLERİNİN SAPTANMASI

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 1, 109 - 117, 01.03.2015

Savaş Kılıç İbrahim Gençsoylu

Öz

Bu çalışma, 2012-2013 yıllarında ikinci ürün pamuk çeşitlerinde önemli bazı pamuk zararlılarının ve doğal
düşmanlarının popülasyon değişimlerinin saptanması amacıyla Aydın ili Söke ilçesinde yapılmıştır. Çalışmada,
yaygın olarak tercih edilen May 373, Gloria ve Flash pamuk tohumları kullanılmıştır. Çalışma sonunda, 2012
yılında Bemisia tabaci, Frankliniella spp. ve Liriomyza trifolii'nin, 2013 yılında ise Aphis gossypii, Tetranyhcus
spp. ve Frankliniella spp.'nin yıllık ortalama popülasyon miktarı May 373 çeşidinde en yüksek yoğunlukta
olurken, bunu Flash ve Gloria çeşitleri izlemiş ve bu fark istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Doğal Düşmanlar
arasında en yüksek populasyonu Coleoptera takımına ait bireyler oluşturmuş ve en fazla düşman May 373 ve
Flash çeşitlerinde rastlanılmışken, onu Gloria çeşidi izlemiştir. Heteroptera takımına ait olan türlerde de en
yüksek yoğunluk aynı çeşitlerde görülmüştür. Neuroptera takımında ise çeşitler arasında yoğunluk bakımından
istatistiki olarak bir fark görülmemiştir. Çalışma sonunda, en yüksek verim, lif inceliği, elyaf uzunluğu, tek
düzelik ve elastikiyet olarak istatistiki bir fark bulunmazken, dayanıklılık önemli bulunmuş ve en dayanıklı lif
özelliği her iki yılda da Gloria çeşidinde olmuş, May 373 ve Flash arasında ise bir farka rastlanılmamıştır. Sonuç
olarak ise, bölgede buğday sonrası ikinci ürün pamuk ekiminde kullanılan bazı tüylü çeşitlerin zararlılarla
Entegre Mücadele içerisinde kullanılabileceği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pamuk çeşitleri, Zararlılar, Doğal düşmanlar, İkinci ürün

Determination of Population Changes of Some Significant Cotton Pests and Natural Enemies in The Second-Crop Cotton (Gossypium Hirsutum L.) Varieties of Aydin Province

Öz

This study was carried out in Söke district of Aydin province in 2012-2013 in order to determine population
changes of some significant cotton pests and natural enemies in the cotton planted as a second crop (Gossypium
hirsutum L.) varieties. In the study, May 373, Gloria and Flash cotton seeds were commonly used. At the end of
the study, in 2012, Bemisia tabaci, Frankliniella spp. and Liriomyza trifolii were detected in maximum density
and regarded as significant statistically while Aphis gossypii, Tetranychus spp. and Frankliniella spp. were
reached to the maximum density in May 373 and regarded as significant statistically in 2013 and followed by
Gloria and Flash varieties. As for natural enemy densities, the highest natural enemy density, the individuals
belonging to the order Coleoptera and Heteroptera were observed in May 373 and Flash at most, Gloria followed
them. In the order Neuroptera, the difference was not observed statistically among ranges in terms of density. At
the end of the study, no difference was found in fiber fineness, fiber length, uniformity and elasticity in both years
in terms of highest yield rate while resistance was regarded as significant and the feature of the most resistant fiber
was in Gloria in both years, no difference was found among May 373 and Flash. As a conclusion, it became
evident that more hairs used might be used within integrated pest control in fighting with pests.

Anahtar Kelimeler

Cotton varieties, Pests, Natural enemies, Second crop

Kaynakça

• Ahmed, Hassan, O. 1984. Studies on the incidence of whiteflies in relation to the hairiness of cotton leaves. M.Sc. Thesis Faculty of Agric. U of K., Sudan
• Ali, H., Afael, M.N., and Muhammed, D. 2009. Effect of sowing dates and plant spacing on growth and dry matter partitionig in cotton. 22:145-155.
• A n o n i m , 2 0 1 3 . T ü r k i y e İ s t a t i s t i k K u r u m u , [http://www.tüik.gov.tr/] Erişim Tarihi: 12.01.2013
• Arshad, M., Wajid, A., Maqsood, M., Hussain, K., Aslam, M., and Ibrahim, M. 2007. Response of growth, yield and quality of different cotton cultivars to sowing dates. Pakistan Journal of Agriculture, 44(2): 208-212.
• Atakan, E., and Gencer, O. 2008. Influence of planting date on the relationship between populations of Franklieniella spp. flower thrips and predatory bug Orius niger in cotton. Journal Pest Science, 81: 123- 133.
• Bange, M.P., Nilray, S.P. 2004. Growth and partitioning of diverse cotton genotypes. Field Crops Research,31: 73- 87.
• Barber, 2011. Recommendations for planted cotton. University of Arkansas Division of Agriculture.USA.
• Başpınar, H., Erol, T., ve Öncüer, C. 1996. Aydın ili pamuk alanlarında görülen zararlılar ile önemlilerinin popülasyon değişimleri ve doğal düşmanları üzerinde incelemeler. Türkiye III. Entomoloji Kongresi Bildirimleri, pp. 38-43. (24-28 Eylül 1996) Ankara.
• Bauer, P.J., Frederick, J.R., Bradow, J.M., Sadler, E.J., Evans, D.E. 2000. Canopy photosynthesis and fiber properties of normal and late planted cotton. International Journal, 92: 518-523.
• Bi, J.L., Lin, D.M., Lii, K.S., and Tascona, N.C. 2005 a. Impact of cotton planting date and nitrogen fertilization an Bemisia argentifolii populations. Insect Science, 12: 31-36.
• Cisneros, J.J., and Godfrey, I.D. 2001. Mind season pest status of the cotton aphid (Homoptera:Aphididae) in California cotton. Is nitrogen a Key factor. Environmental Entomology, 30: 501-510.
• Davidonis, G.H., and Bradow, J.M. 2000. Quantification of cotton fibre quality and cotton production- processing interface. The Journal Cotton Science, 4: 36-64.
• Dixon, A.F.G. 1998. Aphid ecology: Ladybird-induced life- history changes in aphid. Proc. R soc Land B, 266: 1549-1553.
• Gençsoylu, I. ve Öncüer, C. 2000. Büyük Menderes havzası pamuk ekim alanlarında yeni bir zararlı Yaprak galeri sineği (Liriomyza spp.) ve farklı pamuk çeşitlerinde bulaşıklık oranı. Türkiye 4. Entomoloji Kongresi, (12- 15 Eylül 2000), pp. 13-22, Aydın.
• Gençsoylu, I., 2001. Büyük Menderes havzası pamuk alanlarında zararlılar ile doğal düşmanların farklı mücadele programlarında popülasyon gelişimleri, bunların ürün kalitesi ve kantitesine etkileri üzerinde araştırmalar. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Aydın, 248 s.
• Gençsoylu İ., and Yılmaz E., 2003. Influence of various i r r i g a t i o n m e t h o d s o n F r a n k l i n i e l l a s p p . (Thysanoptera: Thripidae) in cotton fields, Asian Journal of Plant Science, 2, 10, 768-771.
• Gençsoylu İ., and Yalçın İ., 2004. Advantages of different tillage systems and their effects on the economically important pests, Thrips tabaci Lind. and Aphis gossypii Glov. in cotton fields, J.Agronomy and Crop Science, 190, 381-388.
• Gençsoylu, I., Öncüer, C. 2003. Aphis gossypii Glov. ve Thrips tabaci Lind.' nin pamuk kalite ve kantitesi üzerine etkileri. GAP III. Tarım Kongresi Bildirimleri, 2-3 Ekim 2003, pp. 35-40. Şanlıurfa.
• Gençsoylu İ., 2007. Seasonal abundance; damage; and comparison of different heights, orientations, and directions of yellow sticky traps for sampling of Liriomyza trifolii (Diptera: Agromyzidae) in Cotton. The Great Lakes Entomologist, 39, 1&2, 40-48.
• Gençsoylu İ., 2009.Effect of plant growth regulators on agronomic characteristics, lint quality, pests and predators in cotton, Journal of Plant Growth Regulation, 28(2): 147-153.
• Gonzalez, D., and Trichilo, P.J. 1982. Natural enemies of spider mites on cotton: Density regulation or casual association. Economic Entomology 20(3): 849- 856(1991)
• Hasnain, M., Muhammad, A., Sajid, N., and Kashif, M. 2009. Morphological characters of different cotton cultivars in relation to resistance against tetranychid mites. Pakistan Journal of Zoology, 41: 241-245.
• Jeppson, L.R., Keifer, H.H., Baker, E.W. 1975. Mites Injurious to Economic Plants. University of California Press, California, 615 pp.
• Işık, F. ve I. Gençsoylu, 2010. Pamukta (Gossypium hirsitum) yapraktan gübrelemenin, zararlılar, doğal düşmanların popülasyon değişimlerine etkisinin belirlenmesi, ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1):11- 21.
• Killi, F., and Bolek, Y. 2006. Timing of planting is crucial for cotton yield. Acta Agriculturae Scandinavica Section B-Soil and Plant Science, 56:155-160.
• Khan, MM., Kundu, R., and Alam, MZ. 2000. Impact of thrichome density on the infestation of Aphis gossypii Glover and incidence of virus disease in Ashgourd. International Journal of Pest Management,46: 201- 204.
• Naveed, M., and Qiu, B.L. 2011. Genetic indentity of the Bemisia tabaci species complex and association with high cotton leaf curl disease incidence in Pakistan. Pest Management Science, 67:307-17.
• Niles, G.A. 1980. Breeding cotton for resistance to insect. In cotton Bredding 2004. Ed. Phundun Singh., Kalyoni Publishers, New Dehli. Pp: 136-146.
• Norman, J.W., Jr. and Sparks, A.N. 1997. Cotton leaf hairs and silver leaf whiteflies in the lower Rio Grande Valley of Texas, pp. 1063-1064.
• Parajulee, M.N., Montondan, and R., Slosser, J.E. 2006. Relay intercropping to enhance abundance of insect predotors of cotton aphid in Texas cotton. International Journal of Pest Management, 43: 227-232.
• Sana, E., Cabangbang, R.P., Bader, M., and Manguiet, I. 1989. Leaf hairiness and leafhopper resistance in selected cotton lines. Crop Science Society of the Philippines 14(1): 1-6.
• Salim, N., Abdalla, M., Abdalla, S., and Ali, I. 2013. Incidence of the whitefly, Bemisia tabaci (Genn.) on two cotton varieties, pubescent and globrous grown under field conditions in Sudan. Persian Gulf Crop Protection, 2(3): 47-54.
• Screstha, R.B., and Parajulee, N. 2010. Effect of tillage and planting date on seasonal abundance and diversity of predacious ground beetles in cotton. Journal of Insect Science, 10:174-177.
• Showler, A.T., Greenberg, S.M., Robinson, J.R.C. 2005. Effect of planting dates on bool weevils (Coleoptera: Curculionidade) and coton fruit in the subtroipcs. Journal of Economic Entomology, 98:796-804.
• Slosser, J.E., Pinchak, WE., and Rummel, D.R. 1992. Effect of planting date on cotton aphid and banded-winged whitefly populations in dryland cotton. Southwestern Entomologist, 17:89-100.
• Slosser, J.E. 1993. Influence of planting date and insecticide treatment on insect pest abundance and damage in dryland cotton. Journal of Economic Entomology, 86: 1213-1222.
• Weathersbee, A.A., Hardee, D.D., and Meredith, W. R. Jr. 1995. Differences in yield response to cotton aphids between smooth leaf and hairy leaf isogenic cotton lines. Journal of Economic Entomology, 88: 749-754.
• Yestes, S.J., Constable, G.A., and Mc Cumstie, T. 2010. Irrigated cotton in the tropical dry season. I. yield, its components and crop development. Field Crops, 2(5): 116-119. Sorumlu Yazar İbrahim GENÇSOYLU
• [e-mail]
• ADÜ Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü,
• Güney Kampüsü, Çakmar-AYDIN Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 20 05 2015