XVII. Yüzyıl Rusya’sında Çeviri

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 61 - 68, 27.12.2016

Leyla Şener

Öz

ÖZ

XVII.
Yüzyılda Batı Avrupa ile geniş iktisadi ve siyasi ilişkiler kuran Rusya
dünyanın en güçlü devletleri arasına girer. Rus edebiyatının da hızla geliştiği
bu yüzyılda çeviri alanında büyük oranda yenilikler göze çarpar. Rus kültürünün
yavaş yavaş kilisenin etkilerinden kurtulup evrenselleşmeye başladığı XVII.
Yüzyılda çıkan kitapların sayısı, önceki bütün yüzyılların toplamından
fazladır. Kitap yazarları ve çevirmenler artık isimlerini belirtmektedir.
Çevirilerin sayısı hızla arttığı gibi kaynak dil/diller de değişmiştir.
Çeviriler genelde Avrupa’nın bilim dili sayılan Latinceden yapılır; en çok
çeviri yapılan ikinci dil ise Lehçe’dir. XVII. Yüzyılda çevrilen dini
metinlerin sayısı azalır. Tarih ve coğrafya konulu metinlerin çevirilerinin
yanı sıra avcılık, binicilik, yemek kitapları, ekonomi, işletme vs. gibi günlük
hayatı konu alan kitaplar da çevrilmektedir. Ayrıca retorik, astronomi ve
astroloji, aritmetik, geometri, anatomi ve tıp konulu bilimsel metinlerin
çevirileri de yaygınlık kazanır. Bu dönemde bilimsel çalışmalar dışında roman,
hikâye ve hikâye derleme kitapları, tiyatro eserleri, ayrıca fabl ve şiir gibi
eserler de çevrilir. Rus okuru Batı Avrupa’da yaygın bir tür olan şövalye
romanıyla ve Rönesans Döneminde sevilen bir tür olan novella ile tanışır. Bu
yüzyılda Rus okuru ayrıca Antik edebiyatın önemli eserlerin çevirilerini de
okuma fırsatı bulur. Çalışmamızda bu bilgiler ışığında söz konusu dönemde
yapılan belli başlı çevirileri ve öne çıkan çevirmenleri tanıtarak genel
hatlarıyla XVII. Yüzyıl Rusya’sında çeviri faaliyetlerini inceledik.

Anahtar Kelimeler

XVII. Yüzyıl, Rusya, çeviri, çevirmen

Kaynakça

• Азволинская И. Д. (1981). «Повесть о семи мудрецах»: (датировка древнейших русских списков XVII в.) // Труды Отдела древнерусской литературы / Акад. наук СССР. - Л. : Наука, 1934., Т. 36 / [Ред.: Д. С. Лихачев (отв. ред.), М. А. Салмина].
• Буланин, Д.М. (1995). Древняя Русь // история русской переводной литературы. Древняя Русь, XVIII век. Т.1. Проза, СПб.
• Державина О. А. (1965). Великое зерцало» и его судьба на русской почве, М.
• Державина О. А. (1962). Фацеции. Переводная новелла в русской литературе XVII века. М., Изд-во АН СССР.
• Кузьмина В. Д. (1964) Рыцарский роман на Руси, М.
• Małek E. (2011). Oficyna Wydawnicza, LEKSEM, Łask.
• Николаев, С. И. (1988). История о Мелюзине, Труды Отдела древнерусской литературы / Академия наук СССР, Институт русской литературы (Пушкинский Дом); Отв. ред. Д. С. Лихачев, Л.: Наука, Т. 41.
• Салмина, М. А. (1988). Повесть о Бове, Труды Отдела древнерусской литературы / Академия наук СССР. Институт русской литературы (Пушкинский Дом); Отв. ред. Д. С. Лихачев. — Л.: Наука, Т. 41.
• Семенец О. Е., Панасьев А. Н. (1989) История перевода, Учеб. пособие. Киев.
• Соболевский А. И. (1903) Переводная литература Московской Руси ХIV — ХVII веков, Спб.
• Соболевский А. И. (1993) Западное влияние на литературу Московской Руси XVXVII вв., СПб., 1899.
• Тарковский, Р. Б. Переводчик Эзопа Петр Кашинский (Из истории древнерусского перевода), ТОДРЛ, Т 46.
• Хухуни Г.Т. Нелюбин Л.Л. (2006). Наука о переводе (история и теория с древнейших времен до наших дней), Издательства: Флинта, МПСИ.
• Şener, L. (2015). Eski Rusyada Çeviri Faaliyetleri, Grafiker Yayınları, Ankara.