Şikâyet Kurumu, Takibi Şikâyete Bağlı Suçlar

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 54 - 64, 30.06.2019

Münevver İlay Vuslat Şahin

https://doi.org/10.31592/aeusbed.526289

Öz

Şikâyet, kanunda takibi şikâyete bağlı
kılınan eylem nedeniyle mağdur veya suçtan zarar görenin ya da yetkili
temsilcilerinin, fiili ve faili öğrenme tarihinden itibaren 6 ay içerisinde,
suçla ilgili soruşturma ve kovuşturma yapılması amacıyla, kanunda belirtilen
yetkili makamlara yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü olarak yaptığı,
failin cezalandırılması amacına yönelik irade açıklamasıdır. Bu çalışmanın
amacı, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda şikâyet kurumunun yerinin, öneminin,
niteliklerinin ve usulünün belirlenmesidir. 
Çalışmada öncelikle şikâyet kurumunun hukuki niteliğinin tartışılmış;
kurumun ceza yargılaması açısından gerekli olup olmadığı, mevcudiyetinin amaca
hizmet edip etmediği konularında fikir birliği bulunmadığı ve takibi şikâyete
bağlı bir suçun icrası halinde hak sahibinin şikâyeti bulunmaksızın bu suça
ilişkin soruşturma ve kovuşturma yapılamayacağı ortaya konulmuştur. Ceza hukuku
bakımından şikâyet kurumu hem Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) hem de Ceza Muhakemesi
Kanunu'nda (CMK) yer almıştır. Şikâyet kurumu genel hatlarıyla TCK’nın 73.
Maddesinde; “soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı suçlar” başlığı
altında usulü ise Ceza Muhakemeleri Kanunu'nda (CMK)  düzenlenmiştir.   Bu çalışmada şikâyet hakkına sahip olan kişi
veya kişilerin kim olduklarına, şikâyet süresine ve usulüne dair bazı hususlar
ile şikâyetten vazgeçme ve sonuçları gibi pek çok noktaya ilişkin tespitler
ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şikâyet, suç, takibi şikâyete bağlı suç

Kaynakça

• Albayrak, M. (2008). Şikâyete tabi suçların özellikleri ve bu suçlara bağlanan hukuki sonuçlar, Tbb Dergisi, 77, Ss. 281-306.
• Can, S. (2016). Ceza hukukunda şikâyet. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Centel N., Zafer, H. ve Çakmut Ö. (2014). Türk ceza hukukuna giriş, (8. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Demirbaş, T. (2007). Ceza hukuku genel hükümler, (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Demirbaş, T.imur ve Erdem, M. R. (2013). Ceza hukuku pratik çalışmalar, (5.Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Demirtaş, E. (2008). Ceza muhakemesi hukukunda muhakeme şartı olarak şikâyet. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Dönmezer, S. ve Erman, S. (1997). Nazari ve tatbiki ceza hukuku Cilt I, (13. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Erem, F., Danışman, A. ve Artuk, E. (1997). Ceza hukuku genel hükümler, (14. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Eren, F. (2015). Borçlar hukuku genel hükümler, (19. Baskı). Ankara: Yetkin Yayınları.
• Güngör, D. (2009). 5237 Ve 5271 sayılı kanunlar ışığında şikâyet kurumu. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Hakeri, H. (2015). Ceza hukuku genel hükümler, (18. Baskı). Ankara: Adalet Yayınevi.
• İçel, K. (2014). Ceza hukuku genel hükümler, (6. Baskı). Ankara: Beta Yayınları.
• Kısık, S. (1992). Bir kovuşturma şartı olarak şikâyet. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Koca, M. ve Üzülmez, İ. (2015). Türk ceza hukuku genel hükümler, (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Kunter, N. (1989). Muhakeme hukuku dalı olarak ceza muhakemeleri hukuku, (7. Baskı). İstanbul: Kazancı Matbaacılık.
• Kunter, N., Yenisey, F. ve Nuhoğlu A. (2010). Ceza muhakemesi hukuku, (18. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları,
• Özbek, V. Ö., Kanbur, M. N., Doğan, K., Bacaksız, P. ve Tepe, İ., (2015). Ceza muhakemesi hukuku, (6.Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Özgenç, İ. (2014). Türk ceza hukuku genel hükümler, (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Öztürk, B., Tezcan, D., Erdem, M. R., Gezer Ö. S., Kırıt Saygılar, Y. F., Özaydın, Ö., Akcan Alan E., Erden Tütüncü, E. (2015). Nazari ve uygulamalı ceza muhakemesi hukuku (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Şahin, C. (2014). Küçüklerin şikâyet ve şikâyetten vazgeçme hakkı, Taad, 16; 291-318.
• Toroslu, N. ve Feyzioğlu, M. (2013). Ceza muhakemesi hukuku, (12. Baskı), Ankara: Savaş Yayınevi.
• Türk Dil Kurumu (TDK), Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr. adresinden 07.11.2018 Tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Uğur, H. (2007). Ceza muhakemesinde kovuşturma mecburiyeti ilkesinden maslahata uygunluk ilkesine, Tbb Dergisi, 73, 258-267
• Yaşar, O., Gökcan, H. T. ve Artuç, M. (2014). Yorumlu-uygulamalı Türk ceza kanunu 2.cilt, (2. Baskı). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Yenisey, F. ve Nuhoğlu, A. (2013). Yazılı başvuru şartının hukuki niteliği, Kazancı Hukuk Araştırmaları Dergisi, 101; 97-108.
• Yenisey, F. ve Nuhoğlu, A. (2014). Ceza muhakemesi hukuku. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları.
• Yenisey, F. (2013). Ceza muhakemesi süjelerinin iradelerinin ceza muhakemesinin yürüyüşüne etkisi sorunu, Prof. Dr. Nur Centel'e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 19(2);453-469.
• Yılmaz, Z. (2010). Ceza hukukumuzda şikâyet. Ankara: Adalet Yayınevi.