Öz
Osmanlı Devleti’nde bireyin malî
sorumlulukları kamu hukukunun da doğrudan ilgi alanına girmekteydi. Tarih,
toplumu ilgilendiren konuları ihtiva etmesi hasebiyle, tüm İslâm devletlerinde
olduğu gibi Osmanlı Devleti’nde de zimmî vatandaşların cizyelerinin ödenmesinde
birtakım sıkıntıların yaşanması kaçınılmaz olmuştur. Ancak bu durun devlet
tarafından yetki verilmiş hukukçular tarafından bir sonuca bağlanmıştır. Dolayısıyla
hukukî birer belge niteliğindeki fetvâlarda, bu gibi karışık meseleler açıklığa
kavuşturulmuştur.
Şeyhülislâm
Menteşezâde Abdurrahim Efendi’nin fetvâ mecmuası olan Fetevâ-yı Abdurrahîm’de
zimmîlerden alınan cizye ile ilgili olarak otuz beş fetvâya yer verilmiştir.
Söz konusu fetvâlar, cizyenin kimlerden alınıp alınmayacağını açıklığa
kavuşturmaya yönelik konular içermektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Kur’an-ı Kerim.
- AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, I, İstanbul 1990.
- BARKAN, Ömer Lütfi, XV ve XVI ıncı Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Ziraî Ekonominin Hukukî ve Malî Esasları (Kanunlar),Tıpkıbasım, İstanbul 2001.
- BİLMEN, Ömer Nasuhi, Hukukı İslâmiyye ve Islahatı Fıkhiyye Kamusu, III, İstanbul 1985.
- DÜZDAĞ, Mehmet Ertuğrul, Şeyhülislâm Ebussuûd Efendi Fetvâları Işığında 16. Asır Türk Hayatı, İstanbul 1983.
- İlmiyye Salnâmesi, İstanbul 1334, Matba‘a-i Âmire.
- İNALCIK, Halil, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1300-1600, çev, Halil Berktay, I, İstanbul 2000.
- İPŞİRLİ, Mehmet, “Abdurrahim Efendi”, Diyanet İslâm Asiklopedisi, I, s. 289-290, İstanbul 1988.
- el-MÂVERDÎ, Ebi’l-Hasan Ali bin Muhammed bin Habibi’l-Basrî el Bağdadî, el-Ahkamu’s-Sultaniyye ve’l-Vilayetü’d-Diniyye, Beyrut 1994.
- Menteşezâde Abdurrahim Efendi, Fetâvâ-yı Abdürrahîm, I, Kostantiniyye 1243.
- Müstakımzâde Süleyman Saadeddin, Davhatü’l-Meşâyih Me‘a Zeyl, I-II, İstanbul 1978.
- NEDKOFF, Boris Christoff, “Osmanlı İmparatorluğunda Cizye (Baş Vergisi)”, Belleten, VIII, S. 32, s. 599-652, Ankara 1944.
- ÖRSTEN, Seda, “Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Fetvâ Mecmuaları”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, S. 4, s. 29-41, İstanbul 2007.
- ÖZCAN, Tahsin, Fetvâlar Işığında Osmanlı Esnafı, İstanbul 2003.
- Süleyman Sûdî, Defter-i Muktesid, I, Dersaadet 1306.
- YAMAN, Ahmet, “Siyer”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 37, s.316-319, İstanbul 2009.
Öz
In
the Ottoman Empire, the financial responsibilities of the individual were
directly involved in public law. Because history contains topics that concern
the society, it is inevitable that there will be some troubles in the Ottoman
Empire, which are paid to the citizens of the dhimmi citizens, as they are in
all the Islamic states. However, this is bound to be a consequence of the
jurists who have been authorized by the state. Therefore, such mixed cases have
been clarified in the legal fetishes. Thirty-five fetishes were included in the
fetish of Shaykh Al-Islam Menteşezâde
Abdurrahim Efendi regarding the fetish from the zimmies in FETEVİ-YI ABDURRAHİM. These fetishes contain topics to clarify who
will be taken from the people.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Kur’an-ı Kerim.
- AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, I, İstanbul 1990.
- BARKAN, Ömer Lütfi, XV ve XVI ıncı Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Ziraî Ekonominin Hukukî ve Malî Esasları (Kanunlar),Tıpkıbasım, İstanbul 2001.
- BİLMEN, Ömer Nasuhi, Hukukı İslâmiyye ve Islahatı Fıkhiyye Kamusu, III, İstanbul 1985.
- DÜZDAĞ, Mehmet Ertuğrul, Şeyhülislâm Ebussuûd Efendi Fetvâları Işığında 16. Asır Türk Hayatı, İstanbul 1983.
- İlmiyye Salnâmesi, İstanbul 1334, Matba‘a-i Âmire.
- İNALCIK, Halil, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1300-1600, çev, Halil Berktay, I, İstanbul 2000.
- İPŞİRLİ, Mehmet, “Abdurrahim Efendi”, Diyanet İslâm Asiklopedisi, I, s. 289-290, İstanbul 1988.
- el-MÂVERDÎ, Ebi’l-Hasan Ali bin Muhammed bin Habibi’l-Basrî el Bağdadî, el-Ahkamu’s-Sultaniyye ve’l-Vilayetü’d-Diniyye, Beyrut 1994.
- Menteşezâde Abdurrahim Efendi, Fetâvâ-yı Abdürrahîm, I, Kostantiniyye 1243.
- Müstakımzâde Süleyman Saadeddin, Davhatü’l-Meşâyih Me‘a Zeyl, I-II, İstanbul 1978.
- NEDKOFF, Boris Christoff, “Osmanlı İmparatorluğunda Cizye (Baş Vergisi)”, Belleten, VIII, S. 32, s. 599-652, Ankara 1944.
- ÖRSTEN, Seda, “Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Fetvâ Mecmuaları”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, S. 4, s. 29-41, İstanbul 2007.
- ÖZCAN, Tahsin, Fetvâlar Işığında Osmanlı Esnafı, İstanbul 2003.
- Süleyman Sûdî, Defter-i Muktesid, I, Dersaadet 1306.
- YAMAN, Ahmet, “Siyer”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, 37, s.316-319, İstanbul 2009.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Nisan 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Mart 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 4 Sayı: 1 |
