Askeri Modernleşme, Askeri Disiplin ve Din: Düzenli Kitle Orduları Çağında Osmanlı Ordusunda Tabur İmamları

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 1, 0 - 0, 03.12.2016

Mehmet Beşikçi

https://doi.org/10.17550/aid.15258

Cited By: 2

Öz

Bu makale, 19. yüzyıl başlarından Osmanlı İmparatorluğu’nun sonuna uzanan süreçte, Osmanlı ordusundaki tabur imamlarını konu edinmektedir. Askeri modernleşme hamleleri askeri alanla din alanı ve ulema arasında bir kopuş gerçekleştirmekten ziyade, yeni bir ilişki biçimi şekillendirmiştir. Makalede askeri imamlık müessesesi, otoriter-merkeziyetçi devlet otoritesinin din alanı üzerinde kurmak istediği kontrol mekanizmasının askeri alandaki tezahürü bağlamında ele alınmaktadır. Makalede bilhassa, siyasi iktidarla ittifak halindeki din adamlarının sadece askeri modernleşme hamlelerini meşrulaştırıcı aktörler olarak kalmadıkları vurgulanarak, tabur imamlarının, modern kitle ordularının gerektirdiği askeri disiplin ve itaat anlayışının Osmanlı ordusunda pratiğe geçirilmesinde son derece kritik bir rol oynadıkları savunulmaktadır. Tabur imamlığı uygulamasının geçirdiği evrim, imamlardan beklenen vazifeler, barış ve savaş zamanı oynadıkları roller ve ordudaki gündelik hayatları arşiv kaynakları, tanıklıklar, hatıralar ve ilgili ikinci el malzemelerin ışığında analiz edilmektedir.