Kanatlı Beslemesinde Antibiyotiklere Alternatif Olarak Kullanılan Bitki Ekstraktlarının Performans Değerleri Ve Diğer Bazı Parametreler Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 28 Sayı: 1, 45 - 54, 01.01.2016

Muhammed Kuddusi Erhan

Öz

Hayvancılık sektöründe hayvanların büyümesi ve sağlık problemlerinin giderilmesi
için kullanılan antibiyotikler hayvan besleme alanında büyüme faktörü olarak
kullanılmaktaydı. Hayvan beslemede kullanılan antibiyotikler, hayvanlarda patojen
mikroorganizmaların antibiyotiklere direnç kazanması ve bu hayvanlardan elde edilen
ürünlerde kalıntı bırakarak insan sağlığını tehdit etmesinden dolayı başta Avrupa ülkeleri ve
Amerika olmak üzere ülkemizde de hayvan beslemede büyüme faktörü olarak kullanılması
yasaklanmıştır. Bu durum kısa sürede daha az yem ile hızlı canlı ağırlığının hedeflendiği
besleme programlarını etkilemiş ve ekonomik açıdan büyük kayıplara neden olmuştur. Bu
sebepler, araştırmacıları antibiyotiklerin yerini alabilecek ve insan sağlığını olumsuz yönde
etkilemeyecek olan doğal yem katkı maddelerine yönlendirmiştir. Bu derlemede kanatlı
beslemede kullanılan bazı bitkisel ektraktlar ile yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kanatlı, Besleme, Bitki ekstraktı, Performans değerleri

Evelation of Herbal Extracts which are Used as an Alternative to Antibiotics in Poultry Feeding on Performance Values and in Terms of some Parametres

Öz

Antibiotics used for growing animals and overcoming some health problems in
livestock sector has been used as a growth factor in animal breeding. Antibiotics used in
animal breeding/ feeding were forbidden to be used as a growth factor notably in European
countries and America and also in Turkey because these antibiotics caused the pathogen
microorganisms to gain resistance to antibiotics and threaten human health by leaving
residues in products from those animals. This affected the feeding programmes aiming fast
live weight with less feedstuff in a very short time and caused big economic losses.
Because of these reasons, researchers have started to looking for natural feed additives
which would not affect human health negatively and replace antibiotics. Studies done on
some herbal extracts used in poultry feeding were evaluated in this compilation.

Anahtar Kelimeler

Poultry, Feed, Plant extract, Performance figures

Kaynakça

• Adıyaman, E. ve Ayhan, V. 2010. Etlik Piliçlerin Beslenmesinde Aromatik Bitkilerin Kullanımı. Hayvansal Üretim 51(1): 57-63.
• Alçiçek, A., Bozkurt, M. ve Çabuk, M. 2004. The effect of a mixture of herbal essential oils, an organic acid or a probiotic on broiler performance. South African Journal of Animal Science 34(4): p. 217-222.
• Alçiçek, A., Bozkurt, M. ve Çabuk, M. 2004. The effect of an essential oil combination derived from selected herbs growing wild in Turkey on broiler performance. South African Journal of Animal Science 33(2): 89-94.
• Avci, S. 2004. Etlik Piliç Karma Yemlerinde Bitkisel Ekstrakt Kullanımının Besi Performansına Etkileri. ÇÜ Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). Adana, 50s.
• Botsoglou, N. A., Florou-Paneri, P., Christaki, E., Fletouris, D. J. ve Spais, A. B. 2002. Effect of dietary oregano essential oil on performance of chickens and on iron-induced lipid oxidation of breast, thigh and abdominal fat tissues. British poultry science 43(2): 223-230.
• Bozkurt, M., Çatlı, A. U., Küçükyılmaz, K., Çınar, M. ve Bintaş, E. 2007. Etlik Piliç Yemlerine Organik Asit ve Esansiyel Yağ Karışımı ile Kombinasyonlarının İlave Edilmesinin Besi Performansı Üzerine Etkileri. IV. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi: 217-220.
• Bölükbaşı, Ş. C. ve Erhan, M. K. 2006. Etlik Piliçlerin Yemlerine lave Edilen Kekik Yağı ve Vitamin E'nin Performans, Doku Yağ Asidi Kompozisyonu ve Raf Ömrüne Etkileri.
• Cabuk, M., Bozkurt, M., Alcicek, A., Akbaş, Y. ve Küçükyılmaz, K. 2006. Effect of a herbal essential oil mixture on growth and internal organ weight of broilers from young and old breeder flocks. South African Journal of Animal Science 36(2): 135-141.
• Ceylan, A. 1996. Tıbbi Bitkiler-II (Uçucu Yağ Bitkileri), Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Yayını(481).
• Commission, E. U. 2005. Ban on antibiotics as growth promoters in animal feed enters into effect (1831/2003/EC) In: safety. Ef (Ed.), Europa, Brussels.
• Çabuk, M., Alçiçek, A., Bozkurt, M. ve İmre, N. 2003. Aromatik bitkilerden elde edilen esans yağların antimikrobiyel özellikleri ve alternatif yem katkı maddesi olarak kullanım imkanı. II. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi: 184-187.
• Çelik, L., Bozkurt, Z., Tekeli, A. ve Kutlu, H. R. 2007. Yüksek Sıcaklık Altında Beslenen Etlik Piliçlerin Rasyonlarına Çörek Out Yağı Katkısının Büyüme Performansı, Karkas ve Bazı Kan Ölçütleri Üzerine Etkileri. IV. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi: 224-227.
• Çördük, M., Ceylan, N., Toprak, N. N. ve Tel, Y. 2007. Etlik Piliç Yemlerine Organik Asit, Prebiyotik, Probiyotik ve Bitkisel Ekstrat İlavesinin Performans Ve Bağırsak Mikroflorası Üzerine Etkisi. IV. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi: 325-329.
• Dalkiliç, B., Güler, T., Ertaş, O. N. ve Çiftci, M. 2005. Broyler Rasyonlarına Katılan Kekik Ve Anason Yağları İle Antibiyotiğin Toplam Sekal Koliform Bakteri Sayısı Üzerine Etkisi. III. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi: 7-10.
• Demir, E., Sarica, Ş., Özcan, M. A. ve Sui¸ Mez, M. 2003. The use of natural feed additives as alternatives for an antibiotic growth promoter in broiler diets. British poultry science 44(S1): 44-45.
• Demirel, G., Ozpinar, H., Nazli, B. ve Keser, O. 2006. Fatty acids of lamb meat from two breeds fed different forage: concentrate ratio. Meat Science 72(2): 229-235.
• Deschepper, K., Lippens, M., Huyghebaert, G. ve Molly, K. Year. The effect of aromabiotic and GALI D’OR on technical performances and intestinal morphology of broilers. Proc. 14th European Symp. on Poultry Nutrition, August, Lillehammer, Norway.
• Dorman, H. J. D. ve Deans, S. G. 2000. Antimicrobial agents from plants: antibacterial activity of plant volatile oils. Journal of applied microbiology 88(2): 308-316.
• Gill, C. 1999. Herbs and plant extracts as growth enhancers. Feed international 4: 20-23.
• Gunther, K. D. ve Adiarto, E. 1992. Essential oils in livestock feeding. Muhle-Mischfuttertechnik 129(20): 273-277.
• Guynot, M. E., Marín, S., SetÚ, L., Sanchis, V. ve Ramos, A. J. 2005. Screening for antifungal activity of some essential oils against common spoilage fungi of bakery products. Food Science and Technology International 11(1): 25-32.
• Halle, I., Schubert, R., Flachowsky, G., Jahreis, G. ve Bitsch, R. Year. Effects of essential oils and herbal mixtures on the growth of broiler chicks. Vitamine und Zusatzstoffe in der
• Ernährung von Mensch und Tier. 8. Symposium, 26. und 27. September, 2001, Jena/Thüringen, Germany., Friedrich-Schiller-Universität.
• Hammer, K. A., Carson, C. F. ve Riley, T. V. 1999. Antimicrobial activity of essential oils and other plant extracts. Journal of applied microbiology 86(6): 985-990. Hertrampf, J. W. 2001. Alternative antibacterial performances.
• İlçim, A., Dığrak, M. ve Bağcı, E. 1998. Bazı bitki ekstraktlarının antimikrobiyal etkilerinin araştırılması. Turkish Journal of Biology 22: 119-125.
• Jamroz, D. ve Kamel, C. 2002. Plant extracts enhance broiler performance. In non-ruminant nutrition: Antimicrobial agents and plant extracts on immunity, health and performance.
• Jensen, B. B. 1998. The impact of feed additives on the microbial ecology of the gut in young pigs. Journal of animal and feed sciences 7: 45-64.
• Kamel, C. 2000. A novel look at a classic approach of plant extracts The focus on herbs and spices in modern animal feeding is too often forgotten. Since the prohibition of most of the antimicrobial growth promoters, plant extracts have gained interest in alternative feed strategies. Feed Mix 8(4; SPI/1): 19-23.
• Kamel, C., Garnsworthy, P. C. ve Wiseman, J. 2001. Tracing modes of action and the roles of plant extracts in non-ruminants. Recent advances in animal nutrition: 2001: 135-150.
• Karademir, G. ve Karademir, B. 2003. Yem katkı maddesi olarak kullanılan biyoteknolojik ürünler. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg 43(1): 61-74.
• Kutlu, H. R. 1999. Yucca schidigera ekstraktının kanatlı beslenmesindeki önemi. Yem Sanayi Semineri Tebliği 3.
• Kutlu, H. R. ve Görgülü, M. 2001. Kanatlı Yemlerinde Yem Katkı Maddesi Olarak Kullanılan Antibiyotik-Büyüme Faktörleri İçin Alternatifler. Yem Magazin Dergisi 27: 45-62.
• Lambert, R. J. W., Skandamis, P. N., Coote, P. J. ve Nychas, G. J. 2001. A study of the minimum inhibitory concentration and mode of action of oregano essential oil, thymol and carvacrol. Journal of applied microbiology 91(3): 453-462.
• Lee, K. W., Everts, H., Kappert, H. J., Frehner, M., Losa, R. ve Beynen, A. C. 2003. Effects of dietary essential oil components on growth performance, digestive enzymes and lipid metabolism in female broiler chickens. British poultry science 44(3): 450-457.
• Mitsch, P., Zitterl-Eglseer, K., Köhler, B., Gabler, C., Losa, R. ve Zimpernik, I. 2004. The effect of two different blends of essential oil components on the proliferation of Clostridium perfringens in the intestines of broiler chickens. Poultry Science 83(4): 669-675.
• Nasir, Z. ve Grashorn, M. A. 2006. Use of Black cumin (Nigella sativa Linn.) as alternative to antibiotics in poultry diets. 9 Tagung. Schweine und Geflugelernahrung, Martin Luther Universitat Halle Wittenberg, Halle, Germany, 28-30 November, 210 213.
• Özdoğan, M., Önenç, A., Önenç, S. S. ve Köknaroğlu, H. 2004. Sığır eti kalitesi üzerine beslemenin etkisi. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, Bildiriler Kitabı, sayfa: 517-523.
• Özkaya, H. 2005. Yucca schidigera Ekstraktı (DK 35 Toz)’nın Broyler Performansına Etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek lisans tezi), Antakya, 27s.
• Raes, K., De Smet, S., Balcaen, A., Claeys, E. ve Demeyer, D. 2003. Effect of diets rich in N-3 polyunsatured fatty acids on muscle lipids and fatty acids in Belgian Blue double-muscled young bulls. Reproduction Nutrition Development 43(4): 331-345.
• Svoboda, K. P. ve Hampson, J. B. 1999. Bioactivity of essential oils of selected temperate aromatic plants: antibacterial, antioxidant, antiinflammatory and other related pharmacological activities. Plant Biology Department, SAC Auchincruive, Ayr, Scotland, UK., KA6 5HW: 1-17.
• Tekeli, A. 2007. Etlik Civciv Rasyonlarında Ekstraktların, Büyüme Uyarıcı Olarak Bitkisel Olanakları, Propolisin Kullanım Olanakları, Doktora tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Doktora Programı. Adana-Türkiye.
• Türküsay, H. ve Onoğur, E. 1996. Bazı bitki ekstraktlarının antifungal etkileri üzerine araştırmalar. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 22: 267-271.
• Williams, P. ve Losa, R. 2001. The use of essential oils and their compounds in poultry nutrition. World Poult 17(4): 14-15.
• Wood, J. D., Richardson, R. I., Nute, G. R., Fisher, A. V., Campo, M. M., Kasapidou, E., et al. 2004. Effects of fatty acids on meat quality: a review. Meat Science 66(1): 21-32.