Fen ve Teknoloji Öğretim Programında Yer Alan Deney ve Etkinliklerin Uygulanabilirliğine İlişkin Öğretmen Görüşleri

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 1, 92 - 117, 12.06.2015

Elif Karakolcu Yazıcı Haluk Özmen

Öz

Yapısalcı öğrenme anlayışının öğrenci aktifliğine ve araştırma, inceleme ve deneme bulgularına dayalı bilgi yapılandırılmasına önem vermesi, öğretim programlarında ve ders kitaplarında yer alan deney ve etkinliklerin sağlıklı bir şekilde yaptırılmasını ve öğrencilere yeterli rehberlik yapılmasını gerektirmektedir. Öğretim programlarının ve çağdaş öğretim yaklaşımlarının özellikle fen ve teknoloji derslerinde deney ve etkinliklere sıkça yer verilmesini istemesi, bunları uygulatacak ve öğrencilere rehberlik yapacak öğretmenlerin deney ve etkinlikleri öncelikle kendilerinin anlamalarını, uygulama düzeyinde bilmelerini ve sonuçlarını yorumlayabilmelerini zorunlu hale getirmektedir. Literatürde öğretmenlerin laboratuar kullanımı konusundaki tutumlarına yönelik çalışmalara rastlanmakla birlikte, öğretim programlarında ve ders kitaplarında yer alan deney ve etkinliklerin uygulanabilirliklerine yönelik çalışmalara pek rastlanmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, fen ve teknoloji öğretim programında yer alan deney ve etkinliklerin uygulanabilirliğine yönelik öğretmen görüşlerinin belirlenmesidir. Çalışmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını Trabzon il sınırlarında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilköğretim okullarının 6., 7. ve 8. sınıflarında fen ve teknoloji derslerini yürüten 14 öğretmen oluşturmuştur. Çalışma kapsamında 14 fen ve teknoloji öğretmenine yarı yapılandırılmış mülakat metodu uygulanarak görüşleri alınmıştır. Mülakattaki verilerin analiz edilmesi sürecinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda fen ve teknoloji öğretim programındaki etkinliklerin uygulanabilirliği hakkında eksiklikler olduğu ortaya çıkmıştır. Etkinliklerin bazılarının öğrenci seviyelerine göre çok basit, sayılarının çok fazla ve içeriklerinin yüklü olması, aynı tür amaca yönelik etkinliklerin bulunması, etkinliklerde bilgi kısmının eksik kalması bu eksiklikler arasında sayılmaktadır. Etkinliklerin laboratuar ortamında yapılması etkili öğrenmenin gerçekleşmesini sağladığı için fen ve teknoloji dersleri laboratuar ortamında işlenmelidir. Bunun için okullardaki sınıf mevcutları azaltılarak laboratuar ortamı sınıf mevcutlarına göre yeniden düzenlenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Fen ve Teknoloji Öğretim Programı; Deney; Etkinlik

Kaynakça

• Baltürk, M. (2006). Fen bilgisi öğretmen ve öğretmen adaylarının laboratuar kullanımında karsılaştıkları zorluklar ve çözüm önerileri (Trabzon ili örneği), Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kars.
• Böyük, U. ve Erol, M. (2008). Türkiye’de fen bilgisi eğitimi: Zorluklar ve öneriler, International Journal on Hands-on Science, ISSN (print): 1646-8937; (online): 1646-8945 (06.12.2008)
• Bozdoğan, A. E. ve Yalçın, N. (2004). İlköğretim fen bilgisi derslerindeki deneylerin yapılma sıklığı ve fizik deneylerinde karşılaşılan sorunlar, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 59-70.
• Çepni, S. (2005). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, (Genişletilmiş ikinci baskı), Trabzon.
• Çınar, O., Teyfur, E. ve Teyfur, M. (2006). İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerinin yapılandırmacı eğitim yaklaşımı ve programı hakkındaki görüşleri, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 47–64.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş, Anı Yayıncılık, Ankara.
• ERG (Eğitim Reformu Girişimi). (2005). Yeni öğretim programlarını inceleme http:www.erg.sabancıuniv.edu/docs/mufredat_raporu.doc,, Sabancı Üniversitesi, (12 Aralık 2011). raporu,
• Gömleksiz, M.N. ve Bulut, İ. (2007). Yeni fen ve teknoloji dersi öğretim değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 76–88. uygulamadaki etkililiğinin
• İspir, E., Aslantaş, M., Çitil, M., Küçükönder, A. ve Büyükkasap, E. (2007). K.S.Ü. fen laboratuar uygulamalarının yeterliliği üzerine bir çalışma, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 85-97.
• Karaer, H. (2006). Fen bilgisi öğretmenlerinin ilköğretim II. kademedeki fen bilgisi öğretimi (Amasya örneği), Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 97- 111. hakkındaki görüşleri
• Karamustafaoğlu, O. (2000). Fizik uygulamalarının yürütülmesinde karşılaşılan güçlükler, Türk Fizik Derneği, 19. Fizik kongresi, 26–29 Eylül 2000, Fırat Üniversitesi, Elazığ. öğretiminde laboratuar Karatepe, A. (2004). Fen yeni programın amaçlarının boyutunda gerçekleştirilmesinde uygunluğu konusunda öğretmen görüşleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 327- 338. içerik
• Kocakülah, M. S. ve Kocakülah, A. (2001). İlköğretim fen eğitiminde yapılan deneysel çalışmalar ile ilgili öğretmenlerin görüşleri, Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Yeni Bin Yılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, 7-8 Eylül 2001, s. 100-106, İstanbul.
• Kozcu, N. (2006). Fen bilgisi dersinde laboratuar yöntemiyle öğretimin öğrenci başarısına, hatırda tutma düzeyine ve duyuşsal özellikleri üzerine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Kuş, E. (2003). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri, Anı Yayıncılık, Ankara.
• MEB. (2000). İlköğretim Okulu Fen Bilgisi Dersi 4. Sınıf Öğretim Programı, Ankara.
• Nakiboğlu, C. ve Sarıkaya, Ş. (2000). Kimya öğretmenlerinin derslerinde programın etkisi, Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 1-7.
• kullanmalarına mezun oldukları
• Öz, B. (2007). 2001 İlköğretim fen bilgisi dersi ve 2005 ilköğretim fen ve teknoloji dersi programlarına ilişkin öğretmen görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Özmen, H. (2004). Kimya-1,2 ders kitaplarındaki deneylerin uygulanabilirlik düzeylerine ve laboratuar kullanımına yönelik öğretmen görüşleri. İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 11-27.
• Özmen, H. ve Ayas, A. (2001). Kimya öğretmenliği öğrencilerinin laboratuar uygulamalarında karşılaştıkları güçlüklerin tespiti, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(21), 1-7.
• Serin, G. (2002). Fen eğitiminde laboratuar, Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi, 403–406.
• Stake, R. E. (1995). The Art of Case Study Research, Thousand Oaks, CA: Sage.
• Tatar, N. ve Kuru, M. (2006). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının akademik başarıya etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 147-158.
• Tekbıyık, A. ve Akdeniz, A. R. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programını kabullenmeye ve uygulamaya yönelik öğretmen görüşleri, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(2), 23-37.
• Telli, A., Yıldırım, H. İ., Şensoy, Ö. ve Yalçın, N. (2004). İlköğretim 7. sınıflarda basit makineler konusunun öğretiminde laboratuar yönteminin öğrenci başarısına etkisinin araştırılması, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 291-305.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 6. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara.