Ortaöğretim Öğrencilerinin Karşılaştıkları Fen Problemlerine Bağlam Temelli Yaklaşım İle Çözüm Getirebilme Becerilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 311 - 342, 15.12.2018

Hakan Şevki Ayvacı Emine Bilge

Öz

Bu çalışmanın amacı; ortaöğretim öğrencilerinin günlük yaşamda
karşılaştıkları olay ve olguları edindikleri alan bilgileri ile ne derece
bağlam kurduklarını araştırmaktır. Ayrıca kurulan bağlamların kalıcı ve anlamlı
öğrenmeye etkisi de incelenmek istenmiştir. Araştırma, Trabzon
ilinin 5 farklı Anadolu Lisesi’nde her bir okuldan 40 öğrenci olmak üzere
toplamda 200 tane 12. sınıf
öğrencisi ile yürütülmüştür. Geçmişte ya da halen var olan
bir durumu var olduğu durumuyla tespit etmeyi amaçlayan tarama modeli tercih
edilmiştir.
Fizik (5 soru), biyoloji (6
soru) ve kimya (4 soru) alanı ile ilgili uzman görüşü dahilinde belirlenmiş
toplamda 15 açık uçlu sorudan oluşan anket uygulaması ile araştırmanın verileri
toplanmıştır. Çalışmada elde edilen veriler betimsel analiz ile çözümlenmiştir.
Araştırmanın
sonuçlarına göre; öğrencilerin çoğunun ders sürecinde fizik, biyoloji ve kimya
alanı ile ilgili edindikleri alan bilgileri ile günlük yaşamda karşılaştıkları
olay ve olgular arasında bağlam kuramadıkları tespit edilmiştir. Ayrıca kazanım
odaklı hazırlanan açık uçlu sorular doğrultusunda anlamlı ve kalıcı öğrenmenin de
oluşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin öncelikle konuyu anlatıp ilgili
örneklerini sunmalarının yerine konuyla ilişkili bağlamlar üzerinden ders
akışını sağlamaları, tam öğrenmenin gerçekleşmesi hususunda işe yarayabileceği
şeklinde önerilerde bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Fen Bilimleri Eğitimi, Bağlam Temelli Yaklaşım, Ortaöğretim Öğrencileri

Kaynakça

• Acar, B. ve Yaman, M. (2011). Bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin ilgi ve bilgi düzeylerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 1-10.
• Avcı, D. E. ve Yağbasan, R. (2010). Beyin temelli öğrenme hakkında öğrenci görüşleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-18.
• Ayas, A. ve Özmen, H. (1998). Asit-baz kavramlarının güncel olaylarla bütünleştirilme seviyesi: Bir örnek olay çalışması. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu’nda sunulan bildiri, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Ayvacı, H. Ş. (2010). Fizik öğretmenlerinin bağlam temelli yaklaşım hakkındaki görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 42-51.Black, P. and Atkin, J. M. (1996). Changing the subject. Innovations in Science, Mathematics and Technology Education. London and Paris: Routledge in association with OECD.
• Colburn, A. (2000). Constructivism: Science education's “grand unifying theory”. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 74(1), 9-12.
• Demircioğlu, H., Demircioğlu, G. and Çalık, M. (2009). Investigating effectiveness of storylines embedded within context based approach: A case for the periodic table. Chemistry Education Research and Practice, 10(3), 241-249.
• Demircioğlu, H., Vural, S. ve Demircioğlu, G. (2012). “REACT” stratejisine uygun hazırlanan materyalin üstün yetenekli öğrencilerin başarısı üzerinde etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 101-144.
• Driver, R., Guesne, E. and Tiberghien, A. (1985). Children’s ideas in science. Buckingham: Open University Press.
• Driver, R. (1988). Changing conceptions. In P. Adey (Eds.) Adolescent Development and School Science (pp. 161-198), New York: The Falmer Press.
• Gilbert, J. K. (2006). On the Nature of “Context” in chemical Education. International Journal of Science Education, 28( 9), 957-976.
• Gräber, W. (1992). Untersuchungen zum schülerinteresse an chemie und chemieunterricht. Chemie in der Schule, 39(7/8), 270-273.
• Haidar, A. H. and Abraham, M. R. (1991). A comparison of applied and theoretical knowledge of concepts based on the particulate nature of matter. Journal of Research in Science Teaching, 28 (10), 919-938.
• Hennessy, S. (1993) Situated cognition and cognitive apprenticeship: implications for classroom learning. Study Science Education, 22(1), 1-41.
• Hesse, M. (1984). Empirische Untersuchungen zum Biologie-Interesse bei Schülern der Sekundarstufe I. Naturwissenschaften im Unterricht – Biologie, 32(10), 344-350.
• Hırça, N., Çalık, M. ve Seven, S. (2011). 5E modeline göre geliştirilen materyallerin öğrencilerin kavramsal değişimine ve fizik dersine karşı tutumlarına etkisi: “İş, Güç ve Enerji” ünitesi örneği. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(1), 139-152.
• Karagölge, Z. ve Ceyhun, İ. (2002). Öğrencilerin bazı kimyasal kavramları günlük hayatta kullanma becerilerinin tespiti. Kastamonu Eğitim Dergisi, 10(2), 287-290.
• Löwe, B. (1992). Biologieunterricht und Schülerinteresse an Biologie. Weinheim: Deutscher Studien Verlag.
• Mili Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mili Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2007). Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı (9, 10, 11 ve 12. Sınıf).Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mili Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı (9, 10, 11 ve 12. Sınıf).Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mili Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2017). Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı (9, 10, 11 ve 12. Sınıf).Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Murphy, P. (1994). Gender differences in pupils‘ reactions to practical work. In R. Levinson (Eds.) Teaching Science (pp. 132-142), London: Routledge.
• Osborne, J. and Collins, S. (2000). Pupils’ and parents views of the school science curriculum. London, UK: King’s College.
• OECD (2006). Assessing scientific, reading and mathematical literacy. A framework for PISA2006. Paris: OECD Publishing
• Osborne, J., Simon, S. and Collins, S. (2003). Attitudes towards science: A review of the literature and its implications. International journal of science education, 25(9), 1049-1079.
• Saka, A. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetik konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde 5E Modeli’ nin etkisi. Doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Shiu-sing, T. (2005). Some reflections on the design of contextual learning and teaching materials. Retrieved from Contextual Physics in Ocean Park .http://resources.emb.gov.hk/cphysics
• Özay-Köse, E. ve Çam-Tosun, F. (2011). Yaşam temelli öğrenmenin sinir sistemi konusunda öğrenci başarılarına etkileri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(2), 91-106.
• Özmen, H. (2003). Kimya öğretmen adaylarının asit ve baz kavramlarıyla ilgili bilgilerini günlük olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 317-324.
• Qualter, A. (1993): I would like to know more about that: a study of the interest shown by girls and boys in scientific topics. International Journal of Science Education, 15(3), 307-317.
• Park, J. and Lee, L. (2004). Analyzing cognitive and non-cognitive factors involved in the process of physics problem-solving in an everyday context. International Journal Of Science Education, 29, 1577-1595.
• Ramsden, J. M. (1997). How does a context-based approach influence understanding of key chemical ideas at 16+?, International Journal of Science Education, 19(6), 697-710.
• Stolk, M. J., Bulte, A. M. W., de Jong, O. and Pilot, A. (2009a). Towards a framework for a professional development programme: empowering teachers for context-based chemistry education. Chemistry Education Research and Practice, 10(2), 164-175.
• Taasoobshirazi, G and Carr, M. (2008). A review and critique of context-based physics instruction and assessment. Educational Research Review, 3(2), 155-167.
• Tekbıyık A. ve Akdeniz A. R. (2010). Bağlam temelli ve geleneksel fizik problemlerinin karşılaştırılması üzerine bir inceleme. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED, 4(1), 123-140.
• Topuz, F. G., Gençer, S., Bacanak, A. ve Karamustafaoğlu, O. (2013). Bağlam temelli yaklaşım hakkında fen ve teknoloji öğretmenlerinin görüşleri ve uygulayabilme düzeyleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 240-261.
• Ültay, N. ve Çalık, M. (2011). Asitler ve bazlar konusu ile ilgili örnekler üzerinden 5E modelini ve REACT stratejisini ayırt etmek. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 199-200.
• Whitelegg, E. and Parry, M. (1999). Real-life contexts for learning physics: meanings, issues, and practice. Physics Education, 34, 68-72.
• Yaman, M. (2009). Solunum ve enerji kazanımı konusunda öğrencilerin ilgisini çeken bağlam ve yöntemler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 215-228.
• Yıldız, V. G., Yıldırım, A. ve İlhan, N. (2006, 7-9 Eylül). Üniversite kimya öğrencilerinin asitler ve bazlar hakkındaki bilgilerini günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yıldırım, A., Demircioğlu, G., Özmen, H. ve Ayas, A. (2000, Eylül). Kimyasal denge konusunun öğrenciler tarafından anlaşılma düzeyi ve karşılaşılan yanılgılar. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara.
• Yin, R. K. (2003). Case Study Research: Design and Methods (3rd Ed.). London: Sage Pub¬lication.