SAĞLIK PROFESYONELİ VE ÖĞRENCİLERİNİN YAŞLILARA YÖNELİK TUTUMLARI; SİSTEMATİK DERLEME

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 21 - 30, 17.01.2018

Gizem Helvacı

Öz

SAĞLIK
PROFESYONELİ VE ÖĞRENCİLERİNİN YAŞLILARA YÖNELİK TUTUMLARI; SİSTEMATİK DERLEME

ÖZET

Giriş:
Dünyada olduğu gibi, Türkiye'de yaşlı nüfusu diğer yaş gruplarına göre daha
hızlı bir şekilde artmaktadır. Yaşlılık döneminde kronik ve dejeneratif
hastalıkların ilerleyen yaşa paralel olarak artması nedeniyle, yaşlıların
tedavi ve bakım gereksinimleri yaşamın diğer dönemlerine göre fazladır. Sağlık profesyoneli,
sağlık bakım kalitesinin belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Yaşlılar
ve yaşlanmaya karşı olumsuz tutumlar, yaşlılara sağlanan sağlık hizmetlerinin
kalitesinin azalmasına neden olmaktadır.

Amaç:
Bu çalışmanın amacı, Türkiye'deki sağlık profesyoneli ve öğrencilerinin yaşlıya
yönelik tutumunu araştıran çalışmaları tanımlamak ve sistematik olarak gözden
geçirmektir.

Yöntem:
Türk sağlık profesyonelleri ve öğrencilerinin
yaşlılara yönelik tutumlarına değerlendiren İngilizce ve Türkçe yayınları
kapsayan sistematik bir veri tabanı araştırması gerçekleştirildi.

Bulgular
ve Tartışma: İncelenen
araştırmaların çoğunluğu sağlık profesyoneli ve
öğrencilerinin yaşlılara yönelik tutumlarını olumlu olarak bildirmiştir.  Araştırmalar, yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi,
yaşlı ile yaşama ve çalışma deneyiminin tutum üzerindeki etkisini sık olarak
değerlendirmiştir. Fakat çalışmalarda bu değişkenlerin tutum üzerine etkisi
karşılaştırıldığında,  sonuçların tutarlı
olmadığı görülmektedir. Ayrıca çalışmalar yaşlılara yönelik öğrencilerin
pozitif tutumlarının geliştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Son 50 yıldır sağlık hizmetleri uzmanları ve öğrencilerinin yaşlılara yönelik tutumlarının
belirlenmesine yönelik ilgi giderek artmaktadır. Fakat tutumlar ile ilgili
yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlar tartışmalıdır.

Sonuç:
Çalışmaların sonuçlara göre, sağlık profesyonelinin yaşlılara yönelik tutumları
konusunda daha kapsamlı çalışmalar yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenci, Sağlık profesyonelleri, Tutum, Yaşlı

Kaynakça

• Altay, B., Aydın, T., (2015). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 12(1), 11-18
• Ayoğlu, F. N., Kulakçı, H., Ayyıldız, T. K., Aslan, G. K., Veren, F. (2014). Attitudes of Turkish Nursing and Medical Students Toward Elderly People. Journal of Transcultural Nursing , 25(3), 241-248.
• Bleijenberg, N., Jansen, M. J. M., Schuurmans, M. J. (2012). Dutch nursing students’ knowledge and attitudes towards older people-A longitudinal cohort study. Journal of Nursing Education and Practice , 2(2), 1-8.
• Chung, J. Y. M., Chan, J. T. S., Yeung, R. S. D., Wan, R. C. H., Ho, S. T. (2003). Nurses’ attitude toward alcoholic patients in accident and emergency department in Hong Kong . Hong Kong College of Emergency Medicine , 10(2), 104-112.
• Demir, G., Biçer, S., Bulucu-Böyüksoy, G. D., Özen, B. (2016). Attitudes of Nursing Students about Ageism and the Related Factors. International Journal of Caring Sciences, 9(3), 900.
• Demiray, T., & Dal Yılmaz, Ü. (2017). Opinions of the Nursing Students on Ageism. Istanbul Medical Journal, 18(1).
• Doherty, M., Mitchell, E. A., O'Neill, S. (2011). Attitudes of healthcare workers towards older people in a rural population: A survey using the Kogan Scale . Retrieved from http://www.hindawi.com/journals/nrp/2011/352627/
• Duru Aşiret ,G., Türten Kaymaz,T., Canbolat,Ö., Kapucu ,S., Hemşirelerin yaşlıya ilişkin tutumları. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2015; 17(1): 10-20
• Erdemir, F., Kav, S., Citak, E.A., Hanoglu, Z., Karahan, A. (2011). A Turkish version of Kogan’s attitude toward older people (KAOP) scale: reliability and validity assessment. Archives of Gerontology and Geriatrics , 30, 1– 4.
• Hweidi, I. M., Al-Obeisat, S. M. (2006). Jordanian nursing students’ attitudes toward the elderly. Nurse Education Today , 26(1), 23-30.
• İnceoğlu,M.(2010). Tutum algı iletişim. Retrieved from http://www.beykent.edu.tr/WebProjects/Uploads/METIN%20INCEOGLU _Tutum-algi-iletisim.pdf.
• Kearney, N., Miller, M., Paul, J., Smith, K. (2000). Oncology healthcare professionals' attitudes toward elderly people. Annals of Oncology , 11, 599–601.
• Kogan, N. (1961). Attitudes toward old people: the development of a scale and examination of correlates. Journal of Abnormal and Social Psychology , 62, 44–54.
• Köse, G., Ayhan, H., Taştan, S., İyigün, E., HATİPOğLU, S., Açıkel, C. H. (2015). Sağlık alanında farklı bölümlerde öğrenim gören öğrencilerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Gulhane Medical Journal, 57(2).
• Lambrinou, E., Sourtzi, P., Kalokerinou, A., Lemonidou, C. (2009). Attitudes and knowledge of the Greek nursing students towards older people . Nurse Education Today , 29(6), 617-622.
• Lee, Y. (2009). Measures of student attitudes on aging. Educational Gerontology , 35(2), 121-134.
• Leung, S., LoGiudice, D., Schwarz, J., Brand, C. (2011). Hospital doctors' attitudes towards older people. Internal Medicine Journal , 41, 308–314.
• Liu, Y. E., Norman, I. J., & While, A. E. (2013). Nurses’ attitudes towards older people: A systematic review. International Journal of Nursing Studies, 50(9), 1271-1282
• Matarese, M., Lommi, M., Pedone, C., Alvaro, R., De Marinis, M. G. (2013). Nursing student attitudes towards older people: validity and reliability of the Italian version of the Kogan Attitudes towards Older People scale. Journal of Advanced Nursing , 69(1), 175-184.
• Nochajski, T. H., Waldrop, D. P., Davis, E. L., Fabiano, J. A., Goldberg, L. J. (2009). Factors that influence dental students’ attitudes about older adults. Journal of Dental E ducation , 73 (1), 95-104.
• ÖGENLER, O., YAPICI, G., TAŞDELEN, B., AKÇA, T. (2012). Mersin İlinde Bir Grup Hekimin Yaşlı Ayrımcılığı Hakkındaki Görüşleri. Turkish Journal of Geriatrics/Türk Geriatri Dergisi, 15(4).
• Özbek Yazıcı, S., KALAYCI, I., Esin, K. A. Y. A., & TEKİN, A. (2015). Yaşlı Bakım Programı Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 8(2).
• Özbek Yazıcı, S., KALAYCI, I., KAYA., E., TEKİN, A. (2016). Sağlıkla İlgili Bölümlerde Okuyan Öğrencilerin Yaşlılara Yönelik Tutumları, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(2):601-614
• Özer, Z. C., & Terkeş, N. (2014). Evaluation of Nursing Student's Attitudes towards Ageism in Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 2512-2515
• Polat, Ü., Karadağ, A., Ülger, Z., Demir, N. (2014). Nurses’ and physicians’ perceptions of older people and attitudes towards older people: Ageism in a hospital in Turkey. Contemporary nurse, 48(1), 88-97
• Reuben DB, Lee M, Davis JW Jr, Eslami MS, Osterweil DG, Melchiore S, et al.(1998) Development and validation of a geriatrics attitudes scale for primary care residents. J Am Geriatr Soc. 46: 1425-1430
• Soderhamn, O., Lindencrona, C., Gustavsson, S.M.. (2001). Attitudes towards older adults among nursing students and registered nurses in Sweden. Nurse Education Today , 21, 225–229.
• Soyuer,F., Ünalan ,D., Güleser, N.(2010). Elmalı F. Sağlık meslek Yüksekokulu öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve bu tutumların bazı demografik değişkenlerle ilişkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3: 20-25.
• Şahin, S., Mandiracioglu, A., Tekin, N., Senuzun, F., Akcicek, F. (2012). Attitudes toward the elderly among the health care providers: Reliability and validity of Turkish version of the UCLA Geriatrics Attitudes (UCLA-GA) scale. Archives of gerontology and geriatrics, 55(1), 205-209
• ŞAHİN, H., Erdem, Y. (2017).Hemşirelik Öğrencilerinin Yaşlılara Yönelik Tutumunun Belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (1), 219-232. Tuik, 2016. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24644
• Turan, E., Yanardag, M., Metintas, S. (2016). Attitudes of students of health sciences towards the older persons. Nurse education today, 36, 53-57.
• Usta Yıldırım, Y., Demir, Y., Yonder, M., Yildiz, A. (2012). Nursing students’ attitudes toward ageism in Turkey. Archives of Gerontology and Geriatrics , 54, 90–93.
• Ünalan, D., Soyuer, F., Elmalı, F. (2012). Geriatri merkezi çalışanlarında yaşlı tutumunun değerlendirilmesi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 2(3), 115-120.
• Ünal, B., Ergör ,G. (2013).Türkiye kronik hastalıklar ve risk faktörleri sıklığı çalışması. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. Sağlık Bakanlığı Yayın; 909: p.256.
• Ünsar, S., Erol, Ö., Kurt, S.,Türüng, F., Dinlegör Sekmen, I., Sak, C., Türksen, S. (2015).Hemşirelik Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 4(2), 61-67
• Vefikuluçay D (2008). Üniversitede öğrenim gören öğrencilerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği AD Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yen, C. H., Liao, W. C., Chen, Y. R., Kao, M. C., Lee, M. C., Wang, C. C. (2009). A Chinese version of Kogan's attitude toward older people scale: reliability and validity assessment. International Journal of Nursing Studies , 46(1), 38-44.
• Yılmaz, E., & Özkan, S. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3.
• Zehirlioğlu, L., Yönt, G. H., Bayat, E., Günay, B. (2015). Hemşirelerin Yaşlılara Yönelik Tutumları ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hemşirelik E- Dergisi, 3(1), 10-18.