Türkiye’de Şeker Sektörünün Önemi ve Geleceği Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 67 - 81, 24.04.2018

Özlem Eştürk

Öz

Şeker pancarı, dünyada ve Türkiye’de tarıma dayalı sanayi üretiminde stratejik rol oynamaktadır. Şeker sadece ekonomik bir ürün olmayıp sosyal etkileri olan birçok sektöre girdi ve geniş istihdam olanağı sağlayan bir ürün olması şeker politikalarında; şeker arzının istikrarı, dışa bağımlılığın azaltılması ve gıda güvencesinin sağlanması açısından önem teşkil etmektedir.

Türkiye’de pancar şekeri üretiminde yüksek maliyetler, düşük verim düzeyi, eski teknoloji ve yenileme yatırımları gerekliliğinin bütçe üzerinde baskı oluşturması sektörün karşı karşıya kaldığı problemlerdir. Problemlerin çözümüne yönelik, özelleştirme uygulamaları gündeme gelmektedir. Literatürde, özel sektör şeker işletmelerinin kamu sektörüne göre daha etkin ve verimli olduğu gözlense de şeker sektörünün önemi nedeniyle kaygılar yaşanılmaktadır.

Şekerin stratejik ürün olması göz önünde bulundurularak, özelleştirme uygulamalarında; devletin denetleyici ve koruyucu rolünün etkin olduğu devlet, özel sektör veya devlet kooperatif iş birliğinin olduğu bir model sektörün geleceği için uygun olabilir.

Anahtar Kelimeler

Şeker, Şeker Politikaları

Kaynakça

• Abay, C., Olhan, E., Uysal, Y., Yavuz, F., Turkekul, B., (2005), “Türkiye’de Tarım Politikalarında Değişim”, Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, Ankara:63-80
• Akbay, A., Ö., (2003), “Türkiye’de Şeker Üretiminin Ekonomik ve Sosyal Karlılığının Değerlendirilmesi”, TAEA Proje Raporu, Yayın No:104, Ankara
• Akbay, A.Ö.,(2005), “Türkiye’de Şeker Politikalarının Üretici ve Tüketici Refahına Etkileri”, II. Ulusal Şeker Sempozyumu, Ankara
• Avcı, S., (1997), “Dünyada Şeker Sanayinin Dağılışını ve Gelişmesini Etkileyen Unsurlar”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi: 227-258
• Avcı, S., (2005), “Türkiye’de Şeker Sanayinde Yaşanan Değişiklikler ve Coğrafi Sonuçları”, Ulusal Coğrafya Kongresi 29-30 Eylül 2005, Bildiri Kitabı :457-466
• Bozdağ, E., G., (2010), “Türkiye’de Şeker Politikalarının Etkinliği”, Verimlilik Dergisi, Cilt:10, Sayı:3: 163-177
• Engdahl, F., William, (2013), “Ölüm Tohumları Genetik Biliminin Arkasındaki Karanlık Oyunlar”(Çev: Özgün Şulekolu), 4. Baskı Bilim+Gönül Yayınları
• Erdinç, Z, (2017), “Türkiye’de Şeker Sanayinin Gelişimi ve Şeker Sanayinde İzlenen Politikalar”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt/vol:17 Sayı:3, :9-26
• Ergin, G., (2001), Türkiye’de Şekerpancarı ve Şeker Üretimi, Türkiye Tarımcılar Vakfı Yayın Organı. Sayı:)(18): 12
• Fedai, R., (2016), “Bir Politika Alanı Olarak Şeker ve Şeker Pancarı”, Tarih Okulu Dergisi, Aralık 2016, Yıl:9, Sayı:XXVIII, :455-471
• Gardner, B.L., (1987), Causes of U.S. Farm Commodity Programs. Journal of Political Economy, 95(2):290-310
• Gök, İ.,(2011), “Şekerin Geleceği”, Şeker-İş Sendikası, Ankara
• Günel, E., Çalışkan, M.E, Kuşman, N., Tuğrul, K., M., Yılmaz A., Dede Ö., Öztürk M.,(2005), “Nişasta ve Şeker Bitkileri Üretimi”, Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi ,Ankara
• Güneş. E., Albayrak, M., Gülçubuk, B., (2002), Türkiye’de Gıda Sanyii, Tekgıda –İş Yayınları, Ankara
• Güneş, E.; Gün, S., Gülçubuk B.; Olhan E.; (2004), “Türkiye’de Şeker Politikalarının Şekerpancarı Üretimine Katkıları”,Ankara İli Polatlı İlçesi Araştırması, Türkiye 6. Tarım Ekonomisi Kongresi, 16-18 Eylül 2004 ,Tokat
• Güney, S., (2013), “Türkiye’de Özelleştirmenin Maliyetler Üzerine Etkisi: Konya Şeker Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Örneği”, Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 6(1):314-327
• Mıtchell, D. O., (2005), “Sugar Opportunity for Change” MA. Aksoy ve J.C. Beghin(ed.) Global Agricultural Trade and Developing Countries, Section 8, The Worl Bank
• Karabulut, T., Topak, A., (2007), “Şeker Sanayiinde Maliyet ve Verimlilik Analizi: Kamu ve Özel Sektör Karşılaştırması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, Cilt:10, Sayı 1-2, Ocak (2007):1-20
• Kaya, F., (2015), “Küresel ve Bölgesel Şeker Politikalarının Türkiye Şeker Fabrikalarına Etkilerine Bir Örnek: Ağrı Şeker Fabrikası”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi,31(2015) :41-46
• Kıymaz, T., (2001), “Dünyada Şeker Politikaları ve Yeni Şeker Kanunu Sonrası Türkiye’nin Seçenekleri”, Gıda Mühendisleri Dergisi, Cilt:4, (Sayı 11):.1-3
• Kıymaz, T., (2008), “Dünya Tarım Piyasalarında Serbestleşmenin Türk Tarımına Fiyat ve Gelir Yönünden Yansıması”, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara
• Kıymaz, T., Şahinöz, A., (2008), “AB ve DTÖ Ekseninde Türk Şeker Sektörü”, İktisat İşletme ve Finans 23(270) 2008: 41-63
• Konyalı, S., Gaytancıoğlu, O., (2006), “Türkiye’de Şeker Pancarı’nda Uygulanan Tarım Politikaları”, http://www.dunyagida.com.tr/haber/turkiyede-seker-pancarinda-uygulanan-tarim-politikalari/1789 Erişim Tarihi:28.03.2018
• Kostakoğlu, S.F., Keskin, U., Büyük, K.,(2016), “Eskişehir Şeker FabrikasınınÖzellşetirilmesine yönelik Porter’in Elmas Modeli Analiz”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Temmuz, Sayı(13):50-61
• Pekcan, E, (1994), “Avrupa Topluluğu ve Gümrük Birliği’ne Türkiye’nin Uyumu ve Sorunları”, İstanbul Ticaret Odası
• Tosun, F., (2016), “Şeker Pancarı ve Şeker”, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü,
• TŞFAŞ, (2006),Faaliyet Raporları ,Ankara
• TŞFAŞ, (2007), Faaliyet Raporları, Ankara
• Turhan, A., (1997), “Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ≠GATT”, Devlet Planlama Teşkilatı Yıllık Programlar ve Konjonktür Değerlendirmeler Müdürlüğü, Ankara
• Sunulu, S., Sunulu A., (2016), “Şeker Pancarında Cercospora Yaprak Lekesi Hastalığı”, Pankobirlik, 27(108):34.
• Yıldırım. A.E, (2001), “Tarım Dünyasından, 8 Kasım 2002” Dünya Gazetesi
• Yiğitoğlu M., İnal M., Gökgöz, M., (2012), “Alternatif Bir Enerji Kaynağı Olarak Biyo Etanol”, Kırıkkale Üniversitesi Bilimde Gelişmeler Dergisi, Cilt:)(1):11-21
• http://www.pankobirlik.com.trhttp://www.şekerkurumu.gov.trhttp://www.türkşeker.gov.tr/sektör_raporu_2017.pdf.http://www.zmo.org.tr