Medreseyên Kurdan Ji Destpêkê Heta Îro

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 2, 197 - 214, 06.05.2015

Nevzat Eminoğlu

https://doi.org/10.18506/anemon.41955

Öz

İslam dininin yayılmaya başlaması ile Ortadoğu coğrafyası yeni bir medeniyetin kaynağı konumuna geldi. Bu uygarlığın önemli bir dayanağını yazı ve kitap, yani medreseler oluşturmaktadır. Müslüman olan her bir millet ve topluluk kendi realitelerine göre kendi eğitim kurumlarını oluşturdular ve böylece bu kültürden yararlanma yoluna gittiler. Bu bölgenin yerli bir kavmi olarak Kürtler ve coğrafyaları da bu kurumların oluşum ve gelişim alanları haline geldi. Kürt medreseleri olarak literatüre geçen bu eğitim kurumları Kürtlerin sosyal, edebi ve dini hayatları üzerinde oldukça önemli etkide bulundu. Bu çalışmanın amacı başlangıçtan günümüze Kürt medreselerinin geçirdiği dönem ve evreleri ve bu medreselerin yayılma alanlarını ortaya çıkarmaktır.    

Anahtar Kelimeler: Medreseler, Kürt Medreseleri, Kültür, Kürt Kültürü, Kürt Edebiyatı, Eğitim.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Adak, A. (2013), Destpêka Edebiyata Kurdî ya Klasîk, Stenbol: Weşanên Nûbihar.
• Akyüz, Y. (1989), Türk Eğitim Tarihi, Enqere: Weşanên Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi,
• Bağusuy, B. (2009), Selahaddin-i Eyyubi Devrinde İlmi Faaliyetler. Stenbol: Weşanên Hivda İletişim.
• Baluken, Y. (2010), Mervaniler Devrinde Dini Gruplar Arasındaki Münasebetler, Wan: Teza Mastirê.
• Beg, M. E. Z. (2012), Kürtler ve Kürdistan Tarihi, Stenbol, Weşanên Nûbihar.
• Bingöl, H. (1987), Muş’un Kültür Hayatına Toplu Bir Bakış. Stenbol: Weşanên Umur, Kültür Eserler Serisi.
• Bitlisi, Ş. (2011), Şerefname: Kürt Tarihi, (Wergêr: M. Emin Bozarslan). Stenbol: Weşanên Deng.
• Bruinessen, M. V. (1995), “Endonezya’ da Kürt Uleması ve Endonezyalı Öğrenciler”, (Wergera Ji Îngîlîzî: Osman Tunç), Bilgi ve Hikmet. Hejmar: 12.
• Çiçek, M. H. (2009), Şark Medreselerinin Serencamı, Stenbol: Weşanên Beyan.
• Çiçek M. H. (1999), Yakin Dönemde Cizre Yöresi Medreseleri, Hz. Nuh’tan günümüze Cizre Sempozyomu, Stenbol.
• Demir, A. (2009), Îslam’in Anadolu’ya Gelişi, Stenbol: Weşanên Kent.
• Dineverî, E. H. (2008), Bal ve Balarısı Kitabı, Stenbol: Weşanên Hivda.
• Dineverî, E. H. (2007), İslam Tarihi, (Pêşgotina Wergêr) Stenbol: Weşanên Hivda.
• Epözdemir Ş. (2015), Medreseyên Kurdistanê, Stenbol: Weşanên Nûbihar.
• Epözdemir, Ş. (2005), Osmanlı - Kürt İttifakı ve Mevlana İdris-i Bitlisi, Stenbol: Weşanên Pêrî.
• Epözdemir, Ş. Medreseyên Mîran II, www.beroj.com, (dîroka ragihînê: 15.04.2012).
• Gözütok, Ş. (2013), Medreselerin Ortaya Çıkışı ve İlk Medreseler, Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler Sempozyumu, Cilt I,, Muş, Zanîngeha Mûş Alparslanê.
• Hakan, S. (2002), Müküs Kürt Mirleri Tarihi ve Han Mahmud, Stenbol: Weşanên Pêrî.
• Hayr, Y. M. (2004), İslam Tarihinde Kürt Kadını, (Wergera Ji Erebî: Ali Rıza Seven), Stenbol: Weşanên Nûbîhar.
• Izady, M. R. (2005), Kürtler, ( Wergera Ji Îngîlîzî: C. Atila), Stenbol: Weşanên Doz.
• Lewis B. (1993), The Arabs in History, Oxford: Oxford Universty Press,
• Makdisi, G. (1981), The Rise Colleges Intitutions of Learning in Islam and The West, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Makdisi, G. (2009), İslam’ın Klasik Çağında ve Hristiyan Batı’da Beşeri İlimler, Werger: Hasan Tuncay Başoğlu, Stenbol: Weşanên Klasik.
• Makdisî, E. S. (2002), er-Ravzateyn fi Ahbari’d-Devleteyn, Beyrut.
• Maruf. N. (1973), Medarisu Qable Nizamiye, Metbeet ul- Mecme îl-Îlmî el Îraqî.
• Nado, K.. (2012), Pêngav: Kovara Xwendekarên Zanîngehan, Zivistan: 7
• Nursi, B. S. (2005), İçtimai Dersler, Münazarat, Stenbol: Weşanên Zehra.
• Nursi, B, S. (2005), Divan-i Harb-i Örfi, Hatime. Stenbol: Weşanên Zehra.
• Qanatê K. (1983), Tarîxa Edebiyata Kurd, Stokholm: Weşanxaneya Enstitut Kurde.
• Sadînî, X. (2010), Mela Huseynê Bateyî, Stenbol: Weşanên Nûbihar.
• Sediyani, İ. (2007), Adını Arayan Coğrafya, Stenbol: Weşanên Öze Dönüş.
• Sırma, İ. S. (2013), Müslümanlarda Eğitim Tarihi Süreci İçerisinde Medreseler, Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler Sempozyumu, Cilt I., Muş, Zanîngeha Mûş Alparslanê.
• Telli, M. E., (1998), “Nêrînek Li Ser Medresên Kurdan”, Kovara Nûbihar, Hejmar: 63/64.
• Top, M. (2007), Güneşin Yükseldiği Yer Muş, Bitlis, Van, Hakkari, Mûş: Muş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
• Yaşın, A. (2010), Tarih Kültür ve Cizre, Stenbol: Weşanên Kent.
• Yeğen M. (1999), Devlet Söyleminde Kürt Sorunu, Stenbol: Weşanên İletişim.
• Yılmaz, A. Maddeya Wan, MEB İslam Ansiklopedisi Büyük Larousse Ansiklopedisi, /Araştırma http://www.ihvanforum.org, (dîroka ragihînê: 19.01.2013).
• Yüksel, M. (1993), Kürdistan’da Değişim Süreci. Stenbol: Weşanên Sor.
• Yüksel, M. (2013), Kürt Medreselerini Din Eğitimi Merkezli Olarak Islah ve Geliştirme imkanı ve Bunun Toplumsal Barışa Katkısı, Medrese Geleneği ve Modernleşme Sürecinde Medreseler Sempozyumu, Cilt II,, Muş, Zanîngeha Mûş Alparslanê.
• Zinar, Z. (2013), Pêvajoya Medresa Kurdî, Diyarbekir: Semînera Li Komeleya Nûbiharê (Maqaleya neweşandî)
• Zinar, Z. (1993), Medresa Kurdî-Xwendina Medresê, Stockholm: Weşanên Pencînar.