Kur’ân Perspektifinde Barış

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 2, 149 - 169, 29.10.2015

Mehmet Salmazzem

https://doi.org/10.18506/anemon.28909

Cited By: 1

Öz

Barış konusunu doğrudan ve dolaylı olarak konu edinen âyetlerden anlaşıldığı kadarıyla Kur’ân, barışı önemsemekte ve bu olguya çeşitli vesilelerle vurgu yapmaktadır. Müslümanlar arasında barışın sağlanması gereği hususunda İslâm alimleri arasında ittifak varken Müslüman olmayanlarla bunun nasıl ve hangi koşullarda sağlanacağı hususu, tartışma konusu olmuştur. Örneğin; bazı klasik dönem müfessirleri ve İslâm hukukçularına göre ehl-i kitap dışındaki gayr-i müslimlerle Müslüman olmaları sağlanıncaya kadar herhangi bir barış akdi yapılamaz. Fakat müşriklerle savaşmayı konu edinen âyetlerin yanında barış ile ilgili âyetlerin bağlam, nüzûl sebepleri ve Hz. Peygamber’in uygulamalarına bakıldığında bu görüşün bazı açılardan isabetli olmadığını söylemek mümkündür. Kur’ân’ın barış perspektifini konu edinen bu makalede ilgili mesele hakkında farklı yaklaşımlara da yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler:  İslâm, Barış, Savaş, Ehl-i Kitap

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Abduh, Muhammed (2012), Fâtiha Sûresi ve Amme Cüzü Tefsiri, (Çev.: Ömer Aydın), İstanbul: İşaret Yayınları,
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâîl, (1980), el-Câmiu’s-Sahîh, (thk.: Muhammed Fuad Abdulbaki ve bşk.), Kahire: Metbaatu’s-Selefiyye.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Ali, 1937: es-Sünenu’l-Kubrâ, y.y.: Metbaatu Meclisi Dâireti’l-Maârif.
• Cerrahoğlu, İsmail (1997), Tefsir Usûlü, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Cevherî, İsmâîl b. Hammâd (1990), es-Sıhhâh Tâcu’l-Luga ve Sihâhu’l-Arabiyye, (Thk.: Ahmed Abdulgaffûr Attar), Beyrût: Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn.
• Cürcânî, Ali b. Muhammed es-Seyyid eş-Şerîf (ts), Mu‘cemu’t-Ta’rifat, (Thk.: Muhammed Sıddîk el-Minşâvî), Kahire: Dâru’l-Fezîle
• Demirci, Muhsin (2001), Tefsir Usûlü ve Tarihi, İstanbul: İFAV.
• Ebû Davud, Suleyman b. el-Eş‘as es-Sicistânî (ts), Sunen-u Ebi Dâvûd, Urdun: Beytu’l-Efkâri’d-Devliyye.
• Ebu’l-Hasan, Ali b. Muhammed b. Abdulmelik (ts), Beyanu’l-Vehmi ve’l-Îhâmi’l-Vakiayn fî Kitâbi’l-Ahkâm, (thk.: Hüseyn Âyet Saîd), y.y.: Dâru Tîbe.
• Ebû Zehra, Muhammed (1998), Son Barış Çağrısı, (Çev.: Cemal Aydın), İstanbul: Şûle Yayınları.
• Dumlu, Ömer (1997), Kur’ân-ı Kerîm’de Salâh Meselesi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Ferâhîdî, Halîl b. Ahmed (2002), Kitabu’l-‘ayn, (Abdulhamîd Hendâvî), Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Hamidullah, Muhammed (2003), İslâm Peygamberi, Ankara: Yeni Şafak.
• Hadduri, Macid (1999), İslâm Hukukunda Savaş ve Barış, (Çev.: Fethi Gedikli), İstanbul: Yöneliş Yayınları.
• Husâmuddîn-i Râzî, Ali b. Mekkî (2007), Hulâsetu’d-Delâil fî Tenkîhi’l-Mesâil, (thk.:Ebu’l-Fazl ed-Dimyatî Ahmed b. Ali), Riyad: Mektebetu’r-Rüşt.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir (1984), Tefsiru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tûnus: ed-Dâru’d-Tûnusiyye.
• İbn Ebî Şeybe, Ebu Bekr Abdullah b. Muhammed el-Kûfî (2006), el-Musannef, (thk.: Muhammed Avvâme), Cidde: Şirketu Dari’l-Kible.
• İbn Esîr, Ebu’l-Hasan Alî b. Muhammed b. Muhammed b. Abdulkerîm b. Abdulvahîd eş-Şeybânî el-Cezerî (1987), el-Kâmil fi’t-Târîh, (thk.: Ebu’l-Fidâ Abdullah el-Kadî), Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l- ‘İlmiyye.
• İbn Durayd, Ebû Bekr Muhammed b. Hasan (1987), Cemheratu’l-Luğa, (Thk.: Remzî Munîr Balebekî), Beyrut: Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn.
• İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyyâ (1979), Mu’cemu Mekayisi’l-Luga, (thk.: Abdusselam Muhammed Harûn) Beyrût: Dâru’l-Fikr.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî (y.y), Fethu’l-Bârî bi Şerhi Sahihi’l-Buhârî, ts.: el-Mektebetu’s-Selefiyye.
• İbn Hişâm (ts), es-Sîretu’n-Nebeviyye, (thk.: Mustafa Saka ve bşk.), Beyrût: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî.
• İbnu’l-Humâm, Kemaluddîn Muhammed b. Abdulvahid es-Sivâsî el-İskenderî (2002), Şerhu Fethi’l-Kadîr, Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• İmam Malik, İbn Enes el-Esbehî (1994), el-Mudevvenetu’l-Kubra, Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• İsfahânî, Ebu’l-Kasım el-Hüseyn b. Muhammed Râğıb (ts.) el-Mufredât fî Garîbi’l-Kur’ân, Mektebetu Nezâr Mustafa el-Bâz.
• İzzeti, Ebu’l-Fazl (1984), İslâm’ın Yayılış Tarihine Giriş, (Çev.: Cahit Koytak), İstanbul: İnsan Yayınları.
• Kasânî, Alauddîn Ebû Bekr b. Mesûd el-Hanefî (1986), Kitâbu Bedai‘i’s-Senai’ fî Tertîbi’ş-Şerâi‘ Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Karaman, Hayrettin ve diğerleri (Komisyon), Kur’ân-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı,
• Kureşî, Yahya b. Âdem (1987), Kitabu’l-Harac, (thk.: Hüseyn Müennes), Kahire: Daru’ş-Şuruk.
• Kuşeyrî, Ebu’l-Kasım Abdulkerim b. Hevazin b. Abdulmelik (2007), Letaifu’l-işârât, Lubnan: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Maverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib (1994), el-Hâvî el-Kebîr, (thk.: Ali Muhammed Muavviz ve bşk.), Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Meryem Abdurrahman Ebû Ali Abdulkuddus (1999), es-Sulh ve’l-İslâh fi’l-Kur’âni’l-Kerim, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cami‘atu’l-Ummi’l-Kurra, Mekke.
• Mevdûdî, Ebu’l-A’la (1992), Cihad, (Çev.:M. Beşir Eryarsoy), İstanbul: Şafak Yayınları.
• Muhammed Bay Belalim (2007), İkâmetu’l-Hucce bi’d-Delîl Şerh ‘ala Nazmi İbn Bâdî li Muhtesar Halil, Beyrût: Dâr İbn Hazm.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyri en-Nisâbûri (1998), Sahihu Müslim, Riyâd: Dâru’l-Muğnî.
• Nemerî, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdullah b. Muhammed b. Abdulbirr el-Kurtubî (1992), el-Kâfî fî Fikhi Ehli’l-Medîne el-Mâlikî, Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahya b. Şeref (2003), Ravdetu’t-Tâlibîn, (thk: Adil Ahmed Abdulmevcûd-Ali Muhammed Muavviz), Riyad: Dâru Alemi’l-Kutub.
• _______(2005), Minhâcu’t-Tâlibîn, Beyrût: Dâru’l-Minhâc.
• Özel, Ahmet (1993), “Cihad”, İstanbul: DİA, VII, 527-531.
• Peters, Rudolph (1989), İslâm ve Sömürgecilik, (Çev.: Süleyman Gündüz), İstanbul: Nehir Yayınları.
• Râzî Muhammed Fahruddîn b Diyâiddîn Ömer (1981), Mefâtihu’l-Gayb, Lübnan: Dâru’l-Fikr.
• San‘ânî, Ebû Bekr Abdurezzâk b. Hemmâm (1983), el-Musânnef, y.y.: el-Mektebetu’l-İslâmî.
• Sarıçam, İbrahim (ts), Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, Ankara.
• Serahsî, Muhammed b. Ahmed (ts), Kitâbu’l-Mebsût, Beyrût: Dâru’l-Marife.
• Semerkandî, Ebu’l-Leys Nasr b. Ahmed b. İbrahim (1993), Bahru’l-‘Ulûm, (thk: Ali Muhammed Muavvız ve diğerleri), Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Suyûtî, Celâleddîn (2008), el-İtkân fî ‘Ulûmi’l-Kur’ân, (thk.: Mustafa Şeyh Mustafa), Müessesetü’r-Risâle.
• Şeltût, Mahmûd (1983), el-Kur’ân ve’l-Kitâl, Beyrût: Dâru’l-Feth.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr (2001), Câmi‘u’l-Beyân ‘ân Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, (thk.: Abdullah b. Abdulmuhsin et-Turkî), Kahire: Dâru Hicr.
• Tehânevî, Muhammed Ali (1996),, Mevsûatu Keşşaf İstilâhâti’l-Funûn ve’l-Ulûm, (thk.: Ali Dehrûc ve bşk.), Beyrût: Mektebetu Lubnan
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ (1996), el-Câmi‘u’l-Kebîr/Sünenu’t-Tirmizî, (thk.: Beşşâr Avvâd Marûf), Beyrût: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî.
• Şafiî, Muhammed b. İdrîs (2001), el-Umm, (thk.: Rıfat Fevzî Abdulmutalib), y.y.: Dâru’l-Vefâ,
• Vahidî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ahmed (1991), Esbabu Nüzûli’l-Kur’ân, (thk.: Kemal Besyûnî Zağlûl), Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Yaman, A (2008), “Bir Kutsal Metin Olarak Kur’ân’ın Dengeli Barış Teorisi” [Bildiri], Din ve Dünya Barışı Uluslararası Sempozyumu, 26-28 Nisan 2007, (ss. 401-409) İstanbul: İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
• _____________, “Sulh”, DİA, (XXXVII: 485-489), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi (1979), Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul: Eser Neşriyat.
• Zebîdî Seyyîd Muhammed Murtezâ el-Huseynî (1965), Tâcu’l-‘Arûs min Cevâhiri’l-Kamûs, (Thk.: Abdu’s-Settâr Ahmed Ferâc), Kuveyt: Metbaatu Hukûmeti’l-Kuveyt
• Zemahşerî, Caru’l-Lah Ebu’l-Kasım Mahmûd b. Ömer (1998)., el-Keşşâf ‘an Hakâiki Gavamizi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Tenzîl, (thk.: Adil Ahmed Abdulmevcût ve diğerleri), Riyâd: Mektebetu’l-Ubeykan.
• Zerkânî, Muhammed Abdulazim (2001), Menâhilu’l-İrfan fî Ulûmi’l-Kur’ân, (thk.: Ahmed b. Ali), Kahire: Dâru’l-Hadîs.
• Zerkeşî, Bedreddîn Muhammed b. Abdullah (1984), el-Burhân fî ‘Ulûmi’l-Kur’ân, (thk.: Muhammed Ebu’l-Fazl İbrhahim), Kahire: Dâru’t-Turâs.