Evaluation of Preschool Teachers in Terms of Professional Burnout

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 425 - 446, 01.07.2017

Fatma Yaşar Ekici

https://doi.org/10.18506/anemon.289246

Cited By: 4

Öz

The aim of this research is to evaluate preschool teachers in terms of professional burnout. The survey model was used in the research. The research sample consists of 139 preschool teachers working in public and private preschool education institutions in Istanbul. The research sample was selected by random sampling method. The data collection tool used in the research were Teacher Information Form, and Maslach Burnout Inventory. The results obtained from the study are as follows: The professional burnout levels of preschool teachers do not significantly vary by the state of support of their colleagues, the marital status, the number of children and the type of institution they work in. Unlike this; The professional burnout levels of preschool teachers vary by perceived stress level, appreciation of their superiors, department that are graduated and income level.

Anahtar Kelimeler

Preschool Teacher, Professional Burnout, Preschool Education Institution

Mesleki Tükenmişlik Açısından Okul Öncesi Öğretmenlerinin Değerlendirilmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, mesleki tükenmişlik açısından okul öncesi öğretmenlerinin değerlendirilmesidir. Tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmanın örneklemini 2015-2016 bahar yarıyılında İstanbul ilinin Anadolu ve Avrupa yakasındaki devlet ve özel okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapmakta olan ve tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 139 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları; Öğretmen Bilgi Formu ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’dir. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 20 programı kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar şöyledir: Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlikleri iş arkadaşlarından destek görme durumuna,  medeni duruma, sahip olunan çocuk sayısına,  çalışılan kurum türüne göre anlamlı düzeyde farklılaşmamaktadır. Bundan farklı olarak; okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlikleri algılanan stres düzeyine, üstlerinden takdir görme durumuna, mezun olunan bölüme ve gelir düzeyine göre farklılaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Öğretmeni, Mesleki Tükenmişlik, Okul Öncesi Eğitim Kurumu

Kaynakça

• Acar, F.M. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Tükenmişlik Ve İş Doyumu Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Çağ Üniversitesi.
• Adıgüzel, İ. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Becerileri İle Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• Adıgüzel, İ., & İpek, C. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Becerileri ve Tükenmişlik Düzeyleri. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(23), 247-273.
• Akçamete, G., Kaner, S., & Sucuoğlu, B. (2001). Öğretmenlerde Tükenmişlik, İş Doyumu ve Kişilik. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Akın, O. (2016). Ücretli Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Akman, B., Taşkın, N., Özden, Z., & Çörtü, F. (2010). Okul Öncesi Öğretmenlerinde Tükenmişlik Üzerine Bir Çalışma. İlköğretim Online. 9(2), 807-815.
• Akten, S. (2007). Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Aloe, A. M., Amo, L. C., & Shanahan, M. E. (2014). Classroom management self-efficacy and burnout: A multivariate meta-analysis. Educational psychology review, 26(1), 101-126.
• Amasralı, A. (2016). Ortaokul Ve Lise Matematik Öğretmenlerinin Örgütsel Sinizm Tutumları İle Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki ( Amasya İli Örneği ). Yüksek Lisans tezi. Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi.
• Argun, Y., & İkiz, E. (2003). Okul Öncesi Öğretmenliği Programının Öğrencilerin Mesleki Tutum ve Algılarına Etkilerinin İncelenmesi. OMEP Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı, 8-11.
• Arslan, Ö. G. (2007). Okul Müdürlerinin Öğretimsel Liderlik Anlayışı İle Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişliğinin Karşılaştırılması: Çaycuma Alan Araştırması Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
• Ataç, H. D. (2015). Sınıf Öğretmenlerinin Denetim Odaklarına Göre Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Haliç Üniversitesi.
• Aydın, K. (2004). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri ve Tükenmişliği Etkileyen Bazı Faktörlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Baş, A. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Örgütsel Sosyalleşme İle Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Başören, M. (2005). Çeşitli Değişkenlere Göre Rehber Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi (Zonguldak İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
• Bayram, V. (2016). Eğitim Çalışanlarının Tükenmişlik ve Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Beykent Üniversitesi.
• Belgi, S. (2016). Lisede Çalışan Rehber Öğretmenlerin Mesleki Özyeterlik Algıları Ve Mesleki Tükenmişliklerinin İncelenmesi (İstanbul İli Bahçelievler İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi.
• Bilgen, S., & Genç, S. Z. (2014). The Rate Of Burnout Of Elementary School Teachers And Elementary Mathematics Teachers. The International Journal of Educational Researchers, 5(1), 1-9.
• Budak, G., & Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama. D.E.Ü.İ.B.F. Dergisi. 20 (2), 95-108.
• Cemaloğlu, N., & Erdemoğlu-Şahin, D. (2007). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere göre İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 15(2), 465-484.
• Çam, O. (1992). Tükenmişlik Envanteri’nin Geçerlik Ve Güvenirliliğinin Araştırılması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Ankara, 155-160.
• Çapri B. (2013). Tükenmişlik Ölçeği-Kısa Formu ile Eş Tükenmişlik Ölçeği-Kısa Formu’nun Türkçe Uyarlaması Ve Psikoanalitik-Varoluşçu Bakış Açısından Mesleki Ve Eş Tükenmişlik İlişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 13(3), 1393-1418. doi: 10.12738/estp.2013.3.1576.
• Çavuşoğlu, İ. (2005). Endüstri Meslek Liselerinde Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri İle Bazı Kişisel Değişkenler Arasındaki İlişki (Bolu İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Çelik, M. (2015). Öğretmenlerin Mesleki Profesyonelliği İle Tükenmişlikleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
• Çelik, M., & Yılmaz, K. (2015). Öğretmenlerin Mesleki Profesyonelliği İle Tükenmişlikleri Arasındaki İlişki. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 30, 102-131.
• Çınar, Y. (2016). Psikolojik Danışmanların Tükenmişlik Düzeyleri Ve Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• D’Alleo, G., & Santangelo, A. (2011). Organizational Climate and Burnout in Call-Center Operators. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 30, 1608-1615.
• Demirhan-Harmanda, E. (2011). Ankara İl Merkezinde Görev Yapan Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri ile Çocuklarda Görülen İstenmeyen Davranışları Değerlendirmeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Deniz Kan, Ü. (2008). Bir Grup Okul Öncesi Öğretmeninde Tükenmişlik Durumunun İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 16(2), 431-438.
• Diri, M. S. (2015). Ortaokul Öğretmenlerinin İş Doyumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
• Diri, M. S., & Kıral, E. (2016). Ortaokul Öğretmenlerinin İş Doyumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 39, 125-149. DOİ:10.21764/efd.81587
• Dolunay, A. B. (2002). Genel Liseler ve Teknik-Ticaret-Meslek Liselerinde Görevli Öğretmenlerde Tükenmişlik Durum Araştırması, Keçiören İlçesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik Ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 22-25.
• Erkal-Çil, Ö. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Özyeterlik İnançları, Örgütsel Adalet ve Destek Algıları, Öğrenilmiş Güçlülük Ve Tükenmişliklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Erkul, A., & Dalgıç, G. (2014). Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi. 4(2), 1-18.
• Filiz, Z. (2014). Öğretmenlerin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 10(23), 151-171.
• Friedman, I. A. (2000). Burnout in Teachers: Shattered Dreams of Impeccable Professional Performance. Psychotherapy in Practice, 56(5), 595-606.
• Friedman, I. A. (2003). Self-Efficacy and Burnout in Teaching: The Importance of Interpersonal-Relations Efficacy. Social Psychology of Education. 6, 191–215.
• Gençay, Ö. A. (2007). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu Ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2),765-780.
• Gersten, R., Keating, T., Yovanoff, P., & Harniss, M. K. (2001). Working in special education: Factors that enhance special educators' intent to stay. Exceptional children, 67(4), 549-567.
• Girgin, G., & Baysal, A. (2005). Tükenmişlik Sendromuna Bir Örnek: Zihinsel Engelli Öğrencilere Eğitim Veren Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 4(4), 172-187.
• Girgin-Büyükbayraktar, Ç., & Temiz, G. (2015). The Relationshıp Between Perfectionizm and Burn-Out in Pre-School Teachers. The Online Journal of New Horizons in Education. 5(1), 131-138.
• Gündüz, B. (2005). İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 152-166.
• Gürbüz, Z. (2008). Kars İlinde Görevli Okul Öncesi Öğretmenlerinin İş Tatmin Düzeyleri Ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Izgar, H. (2001). Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 27, 335-340.
• İkiz, F. E. (2010). Psikolojik Danışmanların Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 25-43.
• İnce, N.B., & Şahin, A,E. (2016). Birleştirilmiş Ve Bağımsız Sınıflarda Çalışan Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Doyum Ve Tükenmişlik Düzeylerinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 391-409.
• Kabadayı, A. (2015). Investigating The Burn-Out Levels of Turkish Preschool Teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences, 197, 156 – 160.
• Kabaklı-Çimen, L. (2016). The Relationship between Preschool Teachers’ Tendency of Liking Children and the Levels of Professional Burnout. Journal of Education and Human Development, 5(1), 220-239. doi: 10.15640/jehd.v5n1a23
• Kapar, G. (2016). Lise Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Ve İş Doyumu Düzeyleri Üzerine Bir Çözümleme: Van Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Kapıkıran, A. (2003). Okul Öncesi Öğretmenlerde Tükenmişliğin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(13), 73-78.
• Kaptangil, K., & Erenler, E. (2014). Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ve Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Bitlik Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 55-82.
• Karahan, Ş., & Uyanık-Balat, G. (2011). Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-14.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Kayabaşı, Y. (2008). Bazı Değişkenler Açısından Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 191‐212.
• Kelgökmen, A. H., Uzunöz, F. S., & Demirhan, G. (2016). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Saptanması ve Karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1503-1516.
• Kırılmaz, A. Y., Çelen, Ü., & Sarp, N. (2003). İlköğretimde Çalışan Bir Öğretmen Grubunda Tükenmişlik Durumu Araştırması. İlköğretim-Online, 2 (1), 2-9.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behaviour. 2, 99-113.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1985). The Role and Family Variables in Burnout. Sex Roles, 12(7-8), 837-850.
• Maslach, C., & Zımbardo, P. G. (1982). Burnout- the Cost of Caring. New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual review of psychology, 52(1), 397-422.
• Muscatello, M. R. A., Bruno, A., Carroccio, C., Cedro, C., La Torre, D., Di Rosa, A. E., ... & Angelone, A. M. (2006). Association between burnout and anger in oncology versus ophthalmology health care professionals. Psychological reports, 99(2), 641-650.
• Otacıoğlu, G. S. (2008). Müzik Öğretmenlerinde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 15, 103-116.
• Özer, N. (2013). Investigation of the Primary Principles’ Sense of Self-Efficacy and Professional Burnout. Middle-East Journal of Scientific Research. 15(5), 682-691.
• Özgül, F., & Atan, T. (2016). Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Demografik Özelliklerine Göre İncelenmesi (Ordu İli Örneği). Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1002-1016. doi:10.17556/jef.16981
• Özmen, E. (2010). İzmir İlinde Kaynaştırma Öğrencileri İle Çalışan Okul Öncesi Öğretmenlerinin Empatik Eğilimleri İle Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Öztürk, D. (2015). Eğitim Örgütlerinde Okul Kültürü Ve Tükenmişlik Düzeyi Arasındaki İlişki (Bahçelievler İlçesinde Bir Araştırma). Yüksek Lisans tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi.
• Plessis, T., Visagie, S., & Mji, G. (2014). The prevalence of burnout amongst therapists working in private physical rehabilitation centers in South Africa: a descriptive study. South African Journal of Occupational Therapy, 44(2), 11-15.
• Sağır, M., Ercan, O., Duman, A., & Bilen, K. (2014). Matematik Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Ve İş Tatmin Düzeyleri Arasındaki İlişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(27), 277-294.
• Sarıçam H., & Sakız H. (2014). Burnout and Teacher Self-Efficacy among Teachers Working in Special Education Institutions in Turkey. Educational Studies, 40(4), 423-437.
• Seferoğlu, S. S., Yıldız, H., & Yücel, Ü. A. (2014). Öğretmenlerde Tükenmişlik: Tükenmişliğin Göstergeleri Ve Bu Göstergelerin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(174), 348-364.
• Sevindi, T. (2013). The Relationship between Self-Efficacy Belief And Burnout Level Among Turkish Academicians. Educational Research and Reviews, 8(24), 2255-2259.
• Şahin, F., & Şahin, D. (2013). Bilim ve Sanat Merkezinde Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyinin İncelenmesi. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 51-66.
• Şenel, E., & Buluş, M. (2016). Okul Öncesi Öğretmenlerinde Tükenmişlik Döngüsü Ve Tükenmişlik Döngüsünde Öz Yeterliğin Aracılık Rolü. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 1-23.
• Tetik, H. (2016). İlköğretim Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Ağrı Örneği). Universal Journal of Theology, 1(1), 82-94.
• Tsigilis, N., Zachopoulou, E., & Grammatikopoulos, V. (2006). Job satisfaction and burnout among Greek early educators: A comparison between public and private sector employees. Educational Research and Reviews, 1(8), 256.
• Tuğrul, B., & Çelik, E. (2002). Normal Çocuklarla Çalışan Anaokulu Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(12), 1-11.
• Turna (2014). Öğretmenlerin Stres Kaynakları ve Stresle Baş Etme Yolları (Edirne İli-Keşan İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Okan Üniversitesi.
• Türkçapar, Ü. (2011). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Farklı Değişkenlere göre Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3). 135-146.
• Umay, G. (2015). Psikolojik Danışman ve Rehberlik Öğretmenlerinin İş Doyumu Ve Tükenmişlik Düzeylerinin İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi.
• Vatansever-Bayraktar, H., & Güney, B. (2015). Sağlık Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 726-735.
• Weisberg, J., & Sagie, A. (1999). Teachers' Physical, Mental, and Emotional Burnout: Impact on Intention to Quit. The Journal of Psychology, 133(3), 333-339.
• Yalçın, S. (2013). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ile Stres, Psikolojik Dayanıklılık ve Akademik İyimserlik Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Yıldırım, U. (2016). Sınıf Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyi İle Sınıf Yönetimi Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Yılmaz, D. (2014). Dağıtılmış liderliğin örgütsel güven ile algılanan örgütsel destek ve okul başarısıyla ilişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi.
• Yılmaz-Toplu, N. (2012). Okul Öncesi ve İlköğretim Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
• Yilmaz, K., Altinkurt, Y., Guner, M., & Sen, B. (2015). The Relationship between Teachers' Emotional Labor and Burnout Level. Eurasian Journal of Educational Research, 59, 75-90.