Borsa İstanbul Teknoloji ve Bilişim Endeksi Firmalarında Ar-Ge Harcamaları ve Finansal Performans İlişkisi

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: ICEESS’ 18, 67 - 73, 15.12.2018

Sinan Aytekin Sevinç Güler Özçalık

Öz

Çalışmada
AR-GE harcamaları ile işletmelerin finansal performansları arasındaki ilişkiyi
ortaya koymak amacıyla 2011:Q1-2018:Q1 dönemleri arasında Borsa İstanbul
Teknoloji ve Bilişim Endekslerinde işlem gören 7 işletmenin AR-GE ve performans
verileri kullanılmıştır. Kurulan 3 ayrı model ile panel veri analizi
uygulanmıştır. Bağımlı değişkenler, FVÖK, ROIC ve Net Satışlar; bağımsız
değişkenler ise AR-GE Harcamaları, AR-GE/Net Satışlar, AR-GE/Toplam Faaliyet Giderleri
ve Piyasa Değeri/Defter Değeri’dir. 
FVÖK’ün bağımlı değişken olduğu birinci modelde FVÖK ile AR-GE
Harcamaları ve Piyasa Değeri/Defter Değeri arasında pozitif, AR-GE/Toplam
Faaliyet Giderleri arasında ise negatif anlamlı ilişki tespit edilmiştir.  Net Satışların bağımlı değişken olduğu
modelde Net Satışlar ile AR-GE Harcamaları arasında pozitif, AR-GE/Toplam
Faaliyet Giderleri arasında ise negatif anlamlı ilişki tespit edilmiştir. ROIC
bağımlı değişkeni ile istatistiki olarak anlamlı bir ilişki tespit
edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Ar-Ge Harcamaları, Finansal Performans, Panel Veri Analizi, BIST Teknoloji Endeksi, BIST Bilişim Endeksi

Relationship Between R&D Expenditure and Financial Performance on Technology and Information Technology Indices Firms in Borsa Istanbul

Öz

The aim of this study is to determine the relationship between R-D
expenditures and the financial performance of 7 companies which are listed in
Borsa Istanbul Technology and Information Technology Indices between 2011:Q1-2018:Q1.
Dependent variables are EBIT, ROIC and Net Sales; the independent variables are
R&D Expenditures, R&D/Net Sales, R&D/Total Operating Expenses and
Market Value/Book Value. In the model where EBIT is a dependent variable, there
is a positive relationship between EBIT and R&D Expenditures and Market
Value/Book Value, and a negative relationship between R&D/Total Operating
Expenses. In the model where Net Sales are the dependent variable, there is a
positive relationship between Net Sales and R&D Expenditures and a negative
relationship between R&D/Total Operating Expenses. 

Anahtar Kelimeler

R&D Expenditures, Financial Performance, Panel Data Analysis, BIST Technology Index, BIST Information Technology Index

Kaynakça

• Akgün, A., & Akgün, V. Ö. (2016). İşletmelerde AR-GE Harcamlarının Karlılığa Etkisi: Aselsan Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 12, 1-12.
• Alper, D., & Aydoğan, E. (2016). Relationships between R&D and Corporate Performance: An Empirical Analysis in Istanbul Stock Exchange. PARADOKS Economics, Sociology and Policy Journal, 12(2), 96-114.
• Ayaydın, H., & Karaaslan, İ. (2014). The Effect of Research and Development Invesment on Frms’ Financial Performance: Evidence from Manufacturing Firm in Turkey. The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management, 9(2), 43-59.
• Baltagı, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. John Wiley and Sons Inc., England.
• Cebeci, G., & Özbilgin, İ. G. (2015). Borsa İstanbul Bilişim Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Kurumsal Yönetim ve Finansal Performans Açısından Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 47-64.
• Çıtak, L., & İltaş, Y. (2017). Ar-Ge Yatırımlarının Finansal Performans Üzerindeki Etkisi ve BİST Teknoloji Endeksi Firmalarının Etkinliklerinin Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 76, 239-254.
• Dağlı, H., & Ergün, T. (2017). Türkiye’de AR-GE Harcamalarının Firma Karlılığına Etkisi. KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 69-83.
• Dave, P., Wadhwa, V., Aggarwal, S., & Seetharaman, A. (2013). The Impact of Research and Development on the Financial Sustainability of Information Technology (IT) Companies Listed on the S&P 500 Index. Journal of Sustainable Development, 6(11), 122-138.
• Deloitte (2008). Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerine Genel Bakış ve Son Gelişmeler. (Erişim: 30.05.2018), https://www.verginet.net/dtt/4/Ar-Ge_FaaliyetlerineGenelBakis.aspx
• Demirgüneş, K., & Üçler, G. (2016). AR-GE Yatırımları ve Büyüme: İmalat Sektörü Üzerine Ampirik Bir Çalışma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1), 53-64.
• Demirhan, D., & Aracıoğlu, B. (2016). İnovasyon ve Finansal Performans Arasındaki İlişki: BIST Teknoloji Endeksindeki Firmalar Üzerine Bir Araştırma. UİİİD-IJEAS, 2017 (16. UİK Özel Sayısı), 195-218.
• Doğan, M., & Yıldız, F. (2016). Araştırma ve Geliştirme Harcamalarıın (AR-GE) Firma Karlılığı Üzerindeki Etkisi: BIST’te İşlem Gören İmalat Sanayi Firmaları Üzerine Bir Araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14, 178-187.
• Elmas, B., & Polat, M. (2016). AR-GE Yatırımlarının Firma Performansına Etkisinin Panel Veri Analizi ile Araştırılması. 20. Finans Sempozyumu, Trabzon.
• Freihat, A. R. F., & Kanakriyah, R. (2017). Impact of R&D Expenditure on Financial Performance: Jordanian Evidence. European Journal of Business and Management, 9(32), 73-83.
• Hsu, F. J., Chen, M. Y., Chen, Y. C., & Wang, W. C. (2013). An Empirical Study on the Relationship between R&D and Financial Performance. Journal of Applied Finance & Banking, 3(5), 107-119.
• İlarslan, K., & Bıyıklı, F. (2018). Araştırma-Geliştirme Harcamalarının İşletmelerin Finansal Performansına Etkisinin Ekonometrik Analizi: İlaç Sektöründe Bir Uygulama. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 5(3), 122-137.
• İltaş, Y., & Bulut, U. (2017). Türkiye’de AR-GE Harcamaları ile Net Satış Hasılatı Arasındaki İlişki: Bootstrap Panel Nedensellik Testinden Kanıtlar. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 49, 45-58.
• Işık, N., Engeloğlu, Ö., & Kılınç, E. C. (2016). Araştırma ve Geliştirme Harcamalarının, Karlılık ve Satışlar Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47, 27-46.
• Judge, G. G. (1985). The Theory and Practice of Econometrics. USA: John Wiley and Sons Inc.
• KAP (2018). Kamuyu Aydınlatma Platformu-BIST Şirketleri. (Erişim: 02.06.2018), https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler
• Karacaer, S., Aygün, M., & İç, S. (2009). Araştırma ve Geliştirme Giderlerinin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Üzerine Bir İnceleme. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 11(2), 65-86.
• Kocamış, T. U., & Güngör, A. (2014). Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ve Teknoloji Sektöründe Ar-Ge Giderlerinin Karlılık Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Uygulaması. Maliye Dergisi, 166, 127-138.
• Mercan, B., Göktaş, D. & Gömleksiz, M. (2011). AR-GE Faaliyetleri ve Girişimcilerin İnovasyon Üzerindeki Etkileri: Patent Verileri Üzerinde Bir Uygulama. PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 7(2), 27-44.
• OECD (2017). Digital Economy Outlook. (Erişim: 02.06.2018), http://espas.eu/orbis/sites/default/files/generated/document/en/9317011e.pdf
• Özcan, M., Ağırman, E., & Yılmaz, Ö. (2014). Ar-Ge Yatırımlarının Hisse Senedi Getirisi Üzerine Etkisi: BIST Teknoloji ve Bilişim Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Maliye Dergisi, 166, 139-158.
• Öztürk, E., & Zeren, F. (2015). The Impact of R&D Expenditure on Firm Performance in Manufacturing Industry: Further Evidence from Turkey. International Journal of Economics and Research, 6(2), 32-36.
• Polat, M., & Elmas, B. (2016). Firmaların Finansal Performansı Ar-Ge Yatırımlarından Etkilenir mi? Panel Veri Analizi ile Bir Araştırma. ÜNİDAP Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı, Muş.
• TUİK (2018). Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması. (Erişim: 01.06.2018), http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=1082
• Ülger, Ö. (2017). OECD Ülkelerinde AR-GE Harcamalarının Büyüme Üzerine Etkileri: Panel Veri Analizi (1996-2015. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(15), 165-177.
• Ünal, T., & Seçilmiş, N. (2014). Satış Hasılatı Artışında AR-GE’nin Rolü ve Karlılığın AR-GE Harcamalarına Etkisi: Gaziantep Örneği. Yönetim ve Ekonomi Arastırmaları Dergisi, 22, 202-210.
• Zhu, Z., & Huang, F. (2012). The Effect of R&D Investment on Firms’ Financial Performance: Evidence from the Chinese Listed IT Firms. Modern Economy, 3, 915-919.
• Yıldırım, H. H., & Sakarya, Ş. (2017). AR-GE Harcamalarının Firmaların Aktif Karlılığına ve Özsermaye Karlılığına Etkisi: BİST Teknoloji Sektöründe Bir Uygulama. 8. Uluslararası Girişimcilik Kongresi, Burhaniye-Balıkesir.