THE DEVELOPMENT OF THE CONCEPT OF GOD IN MESOPOTAMIA

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 64 - 75, 30.01.2018

Umut Dinç

Öz

People are rightly so diffirent from each other, from centuries ago day-to-day, although the links between civilizations are limited, similir religions and gods. They are questioning that it is their understanding. People sometimes meet in this thought, it is difficult to explain elements and often answer with streotypical thoughts they seek. Our goal here is to guide the people who are questioning, similarities in the process of thinking that there is a different belief and understanding of God on to focus on diffirences, to make it easier to explain and comment. That as the first point of systematic entry of ideas into Mesopotamia, i have identified. İt is not only the geography it is located in, but a culture that influences many religions of the world Mesopotamia, a treasure trove, is also rich in the old estreligious considerations. Taking the seand similar elements into consideration, religious culteressoils. This geography is also extremely important in term so frecording we will explain the concept of god in the pre-writing period in later chapters, we will see how cltural accumulation passes to Sumerians, their god sand i explained how they interpreted religiousin formation, what new information they had. Finally witht heemergence of absolute kingdoms in Mesopotamia, the spread of understanding of god. I reached out to peak and talked about the emergence of a common culture. I hope this is the subject of then otification it will be useful to those whore search about it.

Anahtar Kelimeler

: Religion, Faith, Culture, Mesopotamia, Sumerian, Concept of God

MEZOPOTAMYA’DA TANRI ANLAYIŞININ GELİŞİMİ

Öz

İnsanlar haklı olarak yüzyıllar öncesinden günümüze kadar neden birbirinden çok farklı ya da medeniyetler arasında bağlantıların çok kısıtlı olmasına rağmen, birbirine benzer din ve tanrı anlayışının olduğunu sorgulamaktadırlar. İnsanlar kimi zaman bu düşünce içerisinde karşılaştığı unsurları açıklamakta zorlanmakta ve çoğunlukla da basmakalıp düşünceler ile cevaplar aramaktadırlar. Bizim buradaki amacımız sorgulamayı yapan insanlara yol göstermektir, Dünya üzerinde neden farklı inanç ve tanrı anlayışının olduğunu düşünme aşamasında benzerlikler ve ayrılıklara odaklanabilmeyi, açıklama ve yorum yapabilmeyi kolaylaştırmayı sağlayabilmektir. Bunun için hedef noktasını, fikirlerin sistematik olarak ilk kayıt noktası olan, Mezopotamya olarak belirledim. Sadece bulunduğu coğrafyayı değil Dünya’nın birçok bölgesini etkilemesiyle bir kültür hazinesi olan Mezopotamya aynı şekilde dini inançlar içinde birçok kültürün örnek aldığı bereketli topraklardır. Bu coğrafya en eski dinsel düşüncelerin kayda geçirilmesi bakımından da son derece önemlidir. Bu ve benzeri unsurları dikkate alarak yazı öncesi dönemde tanrı anlayışını açıklamaya çalıştım, ilerleyen bölümlerde ise kültür birikiminin Sumerlilere nasıl geçtiğini, onların tanrı ve din bilgilerini nasıl yorumladıklarını, hangi yeni bilgileri kattıklarını açıkladım. Son olarak Mezopotamya’da mutlak krallıkların ortaya çıkışı ile birlikte tanrı anlayışındaki yayılımın doruk noktasına ulaşmasından ve ortak kültürün ortaya çıkışından bahsettim. Umarım bu bildirim konu hakkında araştırma yapanlara yararlı olur. 

Anahtar Kelimeler

Din, İnanış, Kültür, Mezopotamya, Sumer, Tanrı Anlayışı

Kaynakça

• AMSTRONG, K. ( 2008 ). Tanrı’nın Tarihi, Ankara: AYRAÇ.
• BAHAR, H. ( 2014 ). Eskiçağ Uygarlıkları, Konya: KÖMEN.
• BATUK, C. ( 2003 ). Tarihin Sonunu Beklemek, İstanbul: İz.
• BAUER, S. ( 2013 ). Antik Dünya, İstanbul: Alfa.
• BAYAT, F. ( 2007 ). Mitolojiye Giriş, Ankara: Ötüken.
• BERLIN, I. ( 2008 ).Kirpi ile Tilki, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• BETTANY, G.K. ( 2005 ). Dünya Dinleri Ansiklopedisi, İstanbul: Say.
• BINGHAM, J. CHANDLER, F. CHISHOLM, J. HARVEY, L. REID, S.& TAPLIN S. (2014).Antik Dünya Ansiklopedisi, Ankara: TÜBİTAK.
• BLACK, J. ( 2003 ). Mezopotamya Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Aram.
• BONNEFOY, Y. ( 2014 ). Mitolojiler Sözlüğü I – II, Ankara: Dost.
• BOTTERO, J. ( 2005 ). Eski Yakındoğu, Ankara: Dost.
• BOTTERO, J. ( 2013 ). Evvel Zaman İçinde Mezopotamya, İstanbul: YKY.
• BOTTERO, J. ( 2006 ). Gılgamış Destanı, İstanbul: YKY.
• BOTTERO, J. ( 2015 ). İnancın En Güzel Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• BOTTERO, J. ( 2012 ). Kültürümüzün Şafağı Babil, İstanbul: YKY.
• BOTTERO, J. ( 2012 ). Mezopotamya, Ankara: Dost.
• BOTTERO, J. ( 2001 ).Religion in Ancient Mesopotamia, London: TheUniversity of Chicago Press.
• BOTTERO, J. ( 2010 ). Tarihte Tanrı Fikrinin Doğuşu, İstanbul: Kırmızı.
• BOTTERO, J. Kramer, S. ( 2017 ).Mezopotamya Mitolojisi,İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• BEUHL, L. ( 2006 ).İlkel Toplumda Mistik Deneyim ve Simgeler, Ankara: DOĞUBATI.
• CAMPBELL, J. ( 2006 ). Batı Mitolojisi,Ankara: İmge.
• CAMPBELL, J. ( 2006 ). İlkel Mitoloji, Ankara: İmge.
• CHILDE, G. ( 2010 ).Doğu’nun Prehistoryası, Ankara: TTK.
• CHILDE, G. ( 2006 ). Tarihte Neler Oldu, İstanbul: Kırmızı.
• COLLINS, A. ( 2016 ).Göbekli Tepe, İstanbul: Alfa.
• CRAWFORD, H. (2010). Sümer ve Sümerler, Ankara: Arkadaş.
• ÇIĞ, M. ( 2000 ). İbrahim Peygamber, İstanbul: Kaynak.
• ÇIĞ, M. ( 2013 ).Kur’an, İncil ve Tevrat’ın Sumer’deki Kökeni, İstanbul: Kaynak.
• DEMİRCİ, K. ( 2017 ).Eski Mezopotamya Dinlerine Giriş, İstanbul: Ayışığı.
• ELIADE, M. ( 2015 ). Dinin Anlamı ve Sosyal Fonksiyonu, İstanbul: Kabalcı.
• ELIADE, M. ( 2009 ). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi I – II, İstanbul: Kabalcı.
• ELIADE, M. ( 2009 ). Dinler Tarihine Giriş, İstanbul: Kabalcı.
• FEUERBACH, L. ( 2012 ). Tanrıların Doğuşu, İstanbul: Say.
• FRIEDELL, E. ( 2006 ).Mısır ve Antik Yakındoğu’nun Kültür Tarihi, Ankara: Dost.
• FRAZER, G. ( 2004 ). Altın Dal I – II , İstanbul: YKY.
• FRAZER, G. ( 2014 ). İnsan, Tanrı, Ölümsüzlük, İstanbul: Altın Bilek.
• GASTER, T. ( 2000 ). Eski Yakındoğu’da Ritüel, Mit ve Drama, İstanbul: Kabalcı.
• GEORGES, R. ( 1992 ). Ancient Iraq, London: PenquinBooks.
• GÖKÇEK, G. ( 2015 ).Asurlular, Ankara: Bilgin Kültür Sanat.
• GÜNALTAY, Ş. ( 1950 ). Yakın Şark I – II – II, Ankara: TTK.
• HEIDEL, A. ( 2000 ). EnumaEliş Babil Yaratılış Destanı, Ankara: Ayraç.
• HOOKE, S.H. ( 2002 ). Ortadoğu Mitolojisi, Ankara: İmge.
• HUOT, J. ( 2000 ).Kentlerin Doğuşu, Ankara: İmge.
• JACOBSEN, T. ( 1976 ).TheTreasures of Darkness,London: Yale UniversityPress.
• KINAL, F. ( 1965 ). “ İnanna’nın Cehenneme İnişi Efsanesi “ Tarih Araştırmaları Dergisi III/4-5, S1-21
• KÖROĞLU, K. ( 2013 ). Eski Mezopotamya Tarihi, İstanbul: İletişim.
• KRAMER, S. ( 2002 ). Sümerler, İstanbul: Kabalcı.
• KRAMER, S. ( 2002 ). Sümer Mitolojisi, İstanbul: Kabalcı.
• KRAMER, S. ( 2002 ). Sümerlerin Kurnaz Tanrısı Enki, İstanbul: Kabalcı.
• KRAMER, S. ( 2002 ). Tarih Sümer’de Başlar, İstanbul: Kabalcı.
• KUHRT, A. ( 2009 ). Eskiçağ’da Yakındoğu I – II, İstanbul: İş Bankası.
• KÜÇÜK, A. TÜMER, G. KÜÇÜK, M. ( 2015 ).Dinler Tarihi, Ankara: Berikan.
• KOLLEKTİF ( 2006 ).NTV MİTOLOJİ, İstanbul: NTV.
• LEWIS, C. ( 2011 ). “ Warrior, Lover, Queen, Mother: TheGoddessİştarand Her Relationship with Humanity “ College of Artsand Law University of Birmingham, Birmingham.
• LUCKERT, K. ( 2016 ).Göbekli Tepe, İstanbul: Alfa.
• MEMİŞ, E. ( 2012 ). Eskiçağ’da Mezopotamya; Bursa: Ekin.
• MCEVEDY, C. ( 2010 ).İlkçağ Tarih Atlası, İstanbul: Sabancı Üniversitesi.
• MCNEILL, W. ( 2013 ). Dünya Tarihi, Ankara: İmge.
• OATES, J. ( 2004 ). Babil, Ankara: Arkadaş.
• ÖTKER, Ö. (2006 ) “Sumerliler’in Dini İnanç ve Adetleri”, Gazi Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı, Ankara: Yüksek Lisans Tezi.
• POUPARD, P. ( 2005 ).Dinler, Ankara: Dost.
• RAWI – GEORGE, A.R ( 2015 ). “ Sedir Ormanı’na Dönüş “ Bilim ve Gelecek, Kasım Sayfa 11-15.
• ROSENBERG, D. ( 2006 ). Dünya Mitolojisi,İstanbul: İmge.
• SALVINI-ANDRE, B. ( 2006 ).Babil, Ankara: Arkadaş.
• SCHIMEL, A. ( 1955 ). Dinler Tarihine Giriş, Ankara: Güven Matbaa.
• SCHMOKEL, H. ( 1962 ). “Sumer Dini” Ankara İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 19, Sayı 1
• ŞENEL, A. ( 2014 ). İnsanlık Tarihi, Ankara: İmge.
• UNCU, E. ( 2013 ). “Mezopotamya, Anadolu ve Mısır Medeniyetlerinde Güneş Kültü”, HistoryStudies, Cilt 5.
• WILKINSON, P. ( 2014 ).Efsaneler ve Mitler, İstanbul: Alfa.