TÜRK İŞ HUKUKU KAPSAMINDA PSİKOLOJİK TACİZ (MOBBING)

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 8, 22 - 49, 31.08.2018

Banu Özden

Öz

Türkiye’de çalışanların işyerinde psikolojik tacize karşı korunması 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 417. maddesi ile hüküm altına alınmıştır. Bunun yanında çalışanların uğradığı psikolojik tacizin çalışanların kişilik hakkını ihlal eden bir davranış olması ve işverenle işçi arasındaki borç ilişkisi bakımından borca aykırılık teşkil etmesi nedeniyle Türk Medeni Kanunu’nun kişilik haklarını koruyucu hükümleri ile Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiil düzenlemeleri, işyerinde psikolojik tacize maruz kalanlara karşı hukuki koruma sağlamaktadır. En yalın olarak, işyerinde, üstlerin astlara karşı sistematik biçimde uyguladığı kötü muamele ve aşağılama davranışları olarak tanımlayabileceğimiz psikolojik taciz, kamu kurumlarında ve özel sektörde çalışma ilişkilerini ve çalışanların sağlığını olumsuz yönde etkileyen, işyerinin ve çalışanların verimini düşüren, tek bir nedenle açıklanamayacak kadar karmaşık bir süreçtir. Çalışma konumuzda öncelikle, genel olarak işyerinde psikolojik tacizin tanımı, ortaya çıkış nedenleri, tarafları, unsurları ve türleri, daha sonra da psikolojik tacizin iş hukukundaki yeri ve bu kapsamda psikolojik tacize maruz kalanların başvurabileceği hukuki yollar değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Taciz, Mobbing, Kişilik Hakkı, Haklı Nedenle Fesih.

Kaynakça

• ATALAY, İrfan, Mobbingin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi Kamu Sektöründen Bir Örnek, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2010
• BİLGİLİ, Abbas; İş Hukukunda Mobbing, 3.Baskı, Karahan Kitabevi, Adana, 2015
• BOZBEL, Savaş / SERAP,PALAZ, İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Hukuki Sonuçlar, TISK Akademi, 2007/I
• CANİKLİOĞLU, Nurşen, ‘İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Çerçevesinde İşverenin İş Kazasından Doğan Hukuki Sorumluluğu’, Prof. Dr. Turhan Esener Armağanı I. İş Hukuku Uluslararası Kongresi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016 (Hukuki Sorumluluk)
• CANİKLİOĞLU, Nurşen; ‘Türk Borçlar Kanununun Hizmet Sözleşmesinin Kurulmasına Tarafların Hak ve Borçlarına İlişkin Hükümlerinin Genel Bir Değerlendirmesi’, Çalışma Hayatı Açısından Yeni Borçlar Kanunu ve Ticaret Kanunu Semineri, İstanbul, 2011 (Genel Değerlendirme)
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, NURŞEN/ CANBOLAT, TALAT, İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 29. Bası, İstanbul, 2016.
• DEMİRCİOĞLU, Huriye Reyhan, ‘Kişilik Hakkı İhlalinin Ve Borca Aykırılığın Bir Türü Olarak İşyerinde Psikolojik Taciz’, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XI, S.1-2, Ankara, 2007
• ERDOĞAN, Gülnür, ‘İşyerinde Psikolojik Taciz Davranışlarının Hukuksal Açıdan Değerlendirilmesi’, Bilim İnsanları Derneği, Uluslararası Kongre, İzmir, 10-20 Nisan, 2012
• İNCE, Ergun, ‘Yıldırı Olgusu ve Tarafların Sorumlulukları’, Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık, 2012, Y.7, S.28
• İNCİRLİOĞLU, Lütfi, ‘İşyerinde Psikolojik Taciz(Mobbing) Konusunda İşverenlerin Sorumluluk ve Yükümlülükleri’, Kamu-İş, C:13, S:1
• İZMİR, Gökalp/FAZLIĞLU, AYGÜL, İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Çözüm Önerileri Ve Komisyon Raporu, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Yayınları No: 6, Ankara, 2011
• KARACA, Gökçek, NURAY: “AB Ülkelerinde İşyerinde Psikolojik Tacizin Boyutları, Psikolojik Tacizle Mücadele ve BM Mücadelede Sendikaların Rolü”, Çimento İşveren Dergisi, C.23, S.5, Eylül 2009
• KASAPOĞLU, Turhan, MİNE, ‘Kamu Görevlilieri Bakımından İşyerinde Psikolojik Taciz Ve Hukuki Korunma Yolları’, TBB Dergisi, Ankara, 2013, S.105
• LİMONCUOĞLU, S. ALP, ‘İş Hukuku Kapsamında Psikolojik Tacizin Değerlendirilmesi ve Mağdurların Kullanabilecekleri Haklar’, TBB Dergisi, Y. 2003
• MİMAROĞLU Hande/ ÖZGEN HÜSEYİN, Örgütlerde Güncel Bir Sorun Mobbing, SÜİİBF Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Y., 2008, C., 8, S. ,15
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, MUHİTTİN/BAYSAL, ULAŞ, İş Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 6. Bası, Ankara, 2014
• MUSTAFA, Ruhan/ PARLAK, BENAY, ‘Ceza Hukuku Boyutuyla Mobbing’, TBB Dergisi, S.88, 2010
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İşyerinde Psikolojik Taciz Bilgilendirme Rehberi, Ankara, 2013 (Bilgilendirme Rehberi)
• OLGAÇ Cüneyt/BULUT MEHMET, Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Uygulamaları, 2. Baskı, Ankara, 2013
• ÖZDEMİR Erdem, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, İstanbul, 2014
• SAVAŞ, Fatma Burcu, İşyerinde Manevi Taciz, İstanbul, 2007
• SEVİMLİ, Ahmet, ‘6098 sayılı Borçlar Kanununda İşçinin Genel Olarak Kişiliğinin ve Kişisel Verilerinin Korunması, Çalışma Yaşamının Güncel Sorunları ve Mevzuatımızdaki Yeni Gelişmeler’, IV. İş Yaşamı Kongresi, Ankara, 2014
• SEVİMLİ Ahmet, ‘Türk Borçlar Kanunu m.417 ve İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu Işığında Genel Olarak İşçinin Kişiliğinin Korunması’, Çalışma Ve Toplum Dergisi, S.2013/1 (İşçinin Kişiliğinin Korunması)
• SÜZEK, Sarper; İş Hukuku, Yenilenmiş 11.Baskı, İstanbul, 2015
• TEMİZEL, Yavuz, Mobbing Ve Türk Hukuk Sistemindeki Yeri, Adalet Dergisi, S.45, Y., 2013
• TINAZ, Pınar, ‘İşyerinde Psikolojik Taciz(Mobbing)’, Çalışma Ve Toplum Dergisi, S.2006/4.
• TINAZ, Pınar/ BAYRAM FUAT/ERGİN HEDİYE, Çalışma Psikolojisi Ve Hukuki Boyutlarıyla İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ,İstanbul, 2008
• TUNÇOMAĞ, Kenan/CENTEL, TANKUT, İş Hukukunun Esasları, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 8.Baskı, İstanbul, 2016
• TUTAR, Hasan, ‘İşyerinde Psikolojik Şiddet Sarmalı; Nedenleri ve Sonuçları’, Atatürk Üniversitesi Yönetim Bilimleri Dergisi, (2:2) Erzurum, 2004