MESLEKİ İLGİ VE YETKİNLİK BAĞLAMINDA DİN GÖREVLİLERİNİN TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ALAN ÇALIŞMASI

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 12, 883 - 897, 30.12.2018

Emre Yılmaz

Öz

Bu çalışma, Diyanet
İşleri Başkanlığı’na bağlı olarak Bilecik il genelinde farklı unvanlarda görev
yapan din görevlilerinin tükenmişlik düzeyleri ve alt boyutları ile çeşitli
değişkenler (meslekten ve görev yapılan yerden duyulan
memnuniyet, mesleği severek yapıp-yapmama, mesleki bilgi ve beceri açısından
yeterli olup olmama, uygun şartlar oluşması durumunda mesleği bırakıp-bırakmama) arasındaki
ilişkiyi tespit etmeye çalışan bir saha çalışmasıdır.

Araştırmada din
görevlilerinin tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi için “Maslach Tükenmişlik
Ölçeği”, Din görevlilerinin tükenmişlik düzeylerinin ve tükenmişlik alt
boyutlarının değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek
için ise “İlişkisel Tarama Yöntemi” kullanılmıştır.

Araştırma
neticesinde, tükenmişlik düzeyinin görev yapılan yerden duyulan memnuniyet, mesleği
severek yapma durumu, meslekten duyulan memnuniyet, uygun şartların olması
durumunda mesleği bırakma durumu, mesleği severek yapma ve mesleki bilgi ve
beceri açısından yeterli olma durumlarına göre anlamlılık değerlerinin
p<0,05 olup; görev yerinden hiç memnun olmayan ve biraz memnun olanların
duygusal tükenme ve duyarsızlaşma düzeyinin görev yerinden memnun olanlara göre
oldukça yüksek düzeyde, kişisel başarının ise görev yerinden memnun olanlarda
diğerlerine göre daha yüksek düzeyde olduğu, mesleğini kısmen sevenlerin
duygusal tükenme ve duyarsızlaşma düzeylerinin mesleğini tamamen sevenlere göre
daha yüksek, kişisel başarı düzeylerinin ise daha düşük düzeyde olduğu,
mesleğinden kısmen memnun olanların duygusal tükenme ve duyarsızlaşma düzeyinin
mesleğinden memnun olanlara göre daha yüksek, kişisel başarı düzeylerinin ise
daha düşük düzeyde olduğu, mesleki bilgi ve beceri açısından yeterli olduğunu
belirtenlerin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma düzeylerinin daha düşük,
kişisel başarı düzeylerinin ise daha yüksek olduğu, uygun şartların olması
durumunda mesleğimi bırakırım diyenlerin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma
düzeyinin diğerlerine göre daha yüksek, kişisel başarı düzeylerinin ise daha
düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Görevlisi, Mesleki İlgi ve Yetkinlik, Mesleki Tükenmişlik, Maslach Tükenmişlik Ölçeği

Kaynakça

• Apaydın, H., Eker, R. (2015). Din Görevlilerinde Mesleki Tükenmişlik: Kahramanmaraş Örneği, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 15 (1), 207-234.
• Arabacı, İ. B., Akar, H. (2010). Eğitim Müfettişlerinin Bazı Sosyal, Demografik ve Mesleki Özelliklerine Göre Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 78-91.
• Balcı, A., Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler, Pegem A Yayıncılık, 5. Baskı, Ankara 2005.
• Budak, S., 2009, Psikoloji Sözlüğü, Bilim Ve Sanat Yayınları, İstanbul, 749.
• Büyüköztürk, Ş. & Özcan Erkan Akgün & Şirin Karadeniz & Funda Demirel & Ebru Kılıç Çakmak. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi Yayın, Ankara 2014.
• Eker, R. (2013). Din Görevlilerinde Meslekî Tükenmişlik: Kahramanmaraş Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin Uyarlanması, 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Editörler: R. Bayraktar ve İ. Dağ, Ankara, 143-154.
• Ergin C., “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, (Der.: R. Bayraktar ve İ. Dağ), Türk Psikologlar Derneği Yayını, Ankara 1993, s. 144.
• Maslach C, Jackson SE (1981): The Measurement of Experienced Burnout Journal of Occipital Behavioru; S:99-113.
• Maslach C (1982): ‘Bornout A Social Psychological Analysis’ Jones, J.W.(Ed), The Bornout Syndroma Current Research, Theory, İnterventions., London: London House Press,30-53.
• Karasar, N., Bilimsel Araştırma Yöntemi, Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd Şirketi, Ankara 1995, s. 77
• Seferoğlu, S. S., Yıldız, H., Avcı Yücel, Ü. (2014). Öğretmenlerde Tükenmişlik: Tükenmişliğin Göstergeleri ve Bu Göstergelerin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Eğitim ve Bilim, 39 (174), 348-364.
• Tümkaya S, “Akademik Tükenmişlik Ölçeğinin Geliştirilmesi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2000, sayı: 19, s. 128.
• Yellice Y., B., Kaner, S. ve Güzeller, C. O. (2011). Öğretmenlerin Mesleki Yetkinlik, Mesleki Sosyal Destek ve Tükenmişlik İlişkisinin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (21), 1-25.