YENİ KAFKASYA DERGİSİ’NDE EMİN ABİD ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 12, 565 - 594, 30.12.2018

Ümit Akın

Öz

Yeni
Kafkasya dergisi 1923-1927 yılları arasında
bağımsız Azerbaycan Cumhuriyetinin (1918-1920)ilk cumhurbaşkanı olan Mehmet
Emin Resulzade öncülüğünde İstanbul’da çıkarılmıştır. Derginin 95 sayılık yayın
hayatının sürdürülmesinde Azerbaycanlı siyasi muhacir ve aydınlar önemli rol
oynamış, gerek şiirleriyle gerekse makaleleriyle önemli katkı sunmuşlardır. Azerbaycan
Edebiyatının istiklâl mücadelecilerinden biri olan Emin Abid de dergiye birçok
makale ve şiir göndermiş, fikirlerini bu yolla dile getirmiştir. Mehmet Emin
Resulzade’yle yakın alâka kurması onun İstanbul’da yükseköğretim tahsili aldığı
döneme denk gelir. O, kırk yıllık kısa yaşamında birçok konunun Azerbaycan’daki
ilk araştırmacısı olmuştur. Emin Abid’in özellikle şiirlerinde Mehmet Emin
Yurdakul, Mehmet Akif Ersoy ve Namık Kemal’in tesiri hissedilir. Yeni Kafkasya dergisinin çıkış amacına
uygun yazılar ve şiirler kaleme alan Emin Abid, hürriyet, istiklal, vatan,
bayrak temalarıyla davasını anlatmaya çalışmıştır. Çalışmamızda Emin Abid’in Yeni Kafkasya’daki yazıları ve şiirleri
hakkında kapsamlı bilgi verilerek değerlendirme yapılacak; onun Azerbaycan
edebî ve kültür hayatındaki yeri ortaya konmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Kafkasya, Emin Abid, Mehmet Emin Resulzade, şiir

Kaynakça

• Abid, E. (2018). Yeni Kafkasya 1923-1924 1. Yıl, (Yay. hzl. Y. Akpınar, S. Türkyılmaz, Y. Özkaya), TeasPress Neşriyat, İstanbul.
• Abid, E. (2018). Yeni Kafkasya 1924-1925 2. Yıl, (Yay. hzl. Y. Akpınar, S. Türkyılmaz, Y. Özkaya), TeasPress Neşriyat, İstanbul.
• Abid, E. (2018). Yeni Kafkasya 1925-1926 3. Yıl, (Yay. hzl. Y. Akpınar, S. Türkyılmaz, Y. Özkaya), TeasPress Neşriyat, İstanbul.
• Ahmedov, B. (2007). Emin Abid Seçilmiş Eserleri, Qarp Neşriyat, Bakı.
• Akpınar, Y. (1994) Azerî Edebiyatı Araştırmaları, Dergah Yay., İstanbul.
• Azerbaycanlı Kemal (2018.) Yeni Kafkasya 1924-1925, 2. Yıl, (Yay. hzl. Y. Akpınar, S. Türkyılmaz, Y. Özkaya), TeasPress Neşriyat, İstanbul.
• Caferoğlu, A. (1932). “Azerî Edebiyatında İstiklal Mücadelesinin İzleri”, Azerbaycan Yurt Bilgisi, Burhaneddin Matbaası, No: 8-9, İstanbul.
• Hüseyinoğlu, A. Ş. (2011) Çocuk yazarı-Emin Abid. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 2, C. 11, s. 65-78.
• Hüseyinoğlu, A. Ş. (2012). “Azerbaycan Edebiyatı Tarihinin Yeni Metotla Yazılmasında Emin Abid’in Rolü”, Bilig, S. 60, s. 169-191.
• Resulzade, M. E. (2017). Mehmet Emin Resulzade Yeni Kafkasya Yazıları 1923-1927, (Yay. hzl. Y. Akpınar, S. Türkyılmaz, Y. Özkaya) Türk Tarih Kurumu, Ankara.
• Resulzade, M. E. (1984). Azerbaycan Kültür Gelenekleri ve Çağdaş Azerbaycan Edebiyatı, Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları, s. 36.
• Safvet, M. (2018). Yeni Kafkasya 1923-1924 1. Yıl, (Yay. hzl. Y. Akpınar, S. Türkyılmaz, Y. Özkaya), TeasPress Neşriyat, İstanbul