ZİHİNSEL ENGELLİLERDE EGZERSİZ VE SPORTİF OYUN PROGRAMI ÖNCESİ VE SONRASI ÖFKE DURUMUNUN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 1, 32 - 40, 30.03.2017

Şehmus Aslan Tansu Çalışkan

Öz

        Bu çalışmanın amacı, zihinsel engelli çocuklarda
egzersiz ve sportif oyun programının
öncesi ve sonrası öfke durumlarının karşılaştırılmasıdır.

        2015-2016 eğitim-öğretim yılında
Denizli ilindeki Çamlık Özel Eğitim ve Mesleki Eğitim Merkezinde eğitim almakta
olan
12-18 yaşları arasında değişen 20 zihinsel engelli çocuk çalışmaya katıldı.
Temel hareket becerilerini içeren egzersiz ve sportif oyun programı zihinsel
engelli çocuklara haftada iki seans 8 hafta süreyle uygulanmıştır. Eğitim
programı öncesi ve sonrasında zihinsel engelli çocukların annelerine,
çocukların öfke düzeylerini belirlemeye yönelik ölçek uygulanmıştır.
Spielberger ve arkadaşları (1983) tarafından geliştirilen, Türkçe’ye uyarlaması
Özer (1994) tarafından yapılan “Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği” (Trait
Anger and Anger Expression Scales) kullanılmıştır. Ölçek sürekli öfke, öfke
dışa,  öfke içte ve öfke kontrolü alt
boyutlarını içermektedir.  Zihinsel
engelli çocukların program öncesi ve sonrası öfke durumlarını karşılaştırmak
için Wilcoxon testi kullanıldı.

        Egzersiz ve sportif oyun programı sonrasında sürekli
öfke, öfke dışa,  öfke içte alt boyutları
için anlamlı fark bulunmamıştır (p>0.05). Bununla birlikte öfke kontrolü alt boyutu için anlamlı bir fark
olduğu saptanmıştır (p<0,05).

        Çalışmamızın sonuçları, zihinsel engelli çocuklarda
egzersiz ve sportif oyunlara katılımının öfkenin kontrolü üzerinde olumlu
etkisi olduğunu düşündürmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Zihinsel Engelli, Ergen, Öfke, Spor, Egzersiz

COMPARISON OF ANGER STATUS BETWEEN BEFORE AND AFTER THE EXERCISE AND SPORTS GAME PROGRAM IN INTELLECTUAL DISABLITY

Öz

        The purpose of this study is to compare the pre- and post-anger status of
exercise and sportive play programs in children with intellectual disabilities.

        20 children with intellectual disabilities aged between 12 and 18 years who
educated at Çamlık Special Education and Vocational Training Center in Denizli
province in 2015-2016 academic year participated in the study. The exercise and
sportive game program, which included basic mobility skills, was administered
to children with intellectual disabilities for two sessions a week for 8 weeks.
Before and after the training program, a scale was applied to the mothers of
children with intellectual disabilities to determine their anger levels. The
"Trait Anger and Anger Expression Scale" developed by Spielberger et
al. (1983), adapted into Turkish by Özer (1994) was used. The scale includes
continuous anger, anger out, anger in and anger control subscales. The Wilcoxon
test was used to compare pre- and post-program anger status of children with
intellectual disabilities.

        There was no significant difference in the continuous anger, anger out,
anger in subscales (p> 0.05) after the exercise and sports game program.
However, there was a significant difference for the anger control subscale (p
<0,05).

        The results of our study suggest that participation in exercise and
sportive game program in children with intellectual disabilities have a
positive effect on the anger control.

Anahtar Kelimeler

Intellectual Disability, Anger, Adolescent, Sports, Exercise

Kaynakça

• Açak, M. & Kaya O., (2015). İşitme Engelli ve İşitme Engelli Olmayan Futbolcuların Benlik Saygıları ve Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2(2):1-11.
• Akdura, E., (2007). Bedensel engelli basketbol tekerlekli sandalye liglerinde aktif spor yapan basketbolcuların toplumsal yaşama uyumlarında sporun etkisinin araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aslan, Ş., (2015). Hafif Zihinsel Engelli Ergenlerde Sporun Motor Beceriler Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Calfas, K.J. & Wendell, C.T., (1994). Effects of Physical Activity on Psychological Variables in Adolescents. Pediatric exercise science. 6(4):406-423.
• Çavdar, B., (2011). Öğretilebilir Zihinsel Engelli Öğrencilerde Beden Eğitimi ve Spor Aktivitelerinin Toplumsallaşma Düzeylerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Hagiliassis, N., Gulbenkoglu, H., Di Marco, M., Young, S. & Hudson, A., (2005). The Anger Management Project: A Group Intervention for Anger in People With Physical and Multiple Disabilities. Journal of Intellectual and Developmental Disability. 30(2):86-96.
• Firestone, RW., Firestone, LA. & Catlett, J.A., (2003). Vision of A Meaningful Life. in R. W. Firestone, L. A. Firestone, & J. Catlett (Eds.), Creating A Life of Meaning and Compassion: The Wisdom of Psychotherapy, Washington, DC: American Psychological Association. 15-34.
• Kısaç, İ., (1997). Üniversite Öğrencilerinin Bazı Değişkenlere Göre Sürekli Öfke ve Öfke İfade Düzeyleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mor, A., (2009). Engelli Bireylerde Egzersizin Uyku Düzeni ve Aile İçi Sosyal İlişkilere Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ölmez, E., (2010). Görme Engelli Bireylerin Sosyalleşme Sürecine Sporun Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ryan, J., Ashwood, E. & Puckeridge, S., (2010). The Development of Anger Management Skills in Adults With Moderate İntellectual Disability. 45th Annual Board Conference Brisbane; 29th Sept.
• Rose, J. & West, C., (1999). Assessment of Anger in People With Intellectual Disabilities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities. 12(3):211–224.
• Rose, J. & Gerson, F.D., (2009). Assessing Anger in People With İntellectual Disabilities. Journal of Intellectual and Developmental Disabilities. 34:116–122.
• Sonuç, A., (2012). Zihinsel Engellilerde Sporun Öfke Düzeyine Ekisi. Yüksek Lisans Tezi. Karaman: Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Smith, S., Branford, D., Collacott, R.A., Cooper, S.A. & McGrother. C., (1996). Prevalence and Cluster Typology of Maladaptive Behaviors in A Geographically Defined Population of Adults With Learning Disabilities. British Journal of Psychiatry. 169(2):219-227.
• Şipal, R., (2010). Zihinsel Engellilerde Davranış Bozuklukları. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Şirinkan, A., (2011). 10-15 Yaş İşitme Engelli Öğrencilerde Sportif Eğitsel Oyunların Fiziksel Gelişimlerine Etkisinin Araştırılması. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi. 13(Özel Sayı):74-80.
• Şirinkan, A., (2014). Yaşlı ve Engelli Bakım Merkezinde Kalan Bireylere Uygulanan Rekreasyonel Spor Etkinliklerinin Bazı Fiziksel Parametrelere Etkisinin Araştırılması. II. Uluslararası Engellilerde Beden Eğitimi ve Spor Kongresi Bildiri Özetleri kitabı. 2-4 Mayıs. Batman. 99.
• Yetim, A.A. (20149. Engelliler Sporuna Sosyolojik Yaklaşım. II. Uluslararası Engellilerde Beden Eğitimi ve Spor Kongresi Bildiri Özetleri kitabı. 2-4 Mayıs. Batman. 3-9.
• Yıldız, M., (2008). Farklı Liglerde Yer Alan Futbolcuların Kişilik Tipleri ile Sürekli Öfke, Öfke İfade Tarzlarının İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Yöndem, Z.D. & Bıçak, B., (2008). Öğretmen Adaylarının Öfke Düzeyi ve Öfke Tarzları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 5:2.