KAMU HARCAMALARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNE ETKİSİ 1980-2008 (AMPİRİK BİR ÇALIŞMA)

Yıl 2011, Cilt: 25 Sayı: 1, 75 - 92, 07.07.2011

Osman Kanca

Öz

Kamu harcamaları ve kamu kesimi büyüklüğünün ekonomik
büyüme üzerine etkileri; ekonomi ve maliye yazınında önemli bir yer teşkil
etmektedir. Kamu harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi konu
alan iki önemli yaklaşım; Wagner’in ve Keynes’in hipotezleridir. GSMH’dan
kamu harcamalarına doğru bir nedensellik ilişkisi olduğunu ileri süren düşünce
Wagner’in hipotezinin esasını oluşturmaktadır. Buna karşılık Keynes’in teorisi
de, kamu harcamalarının GSMH’yı pozitif olarak etkilediğini belirtmektedir. Bu
çalışmada, Türkiye ekonomisi verilerine dayalı olarak kamu harcamaları ile
ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin varlığının belirlenmesi için dinamik bir
model kullanılmıştır. Ekonometrik analizden elde edilen bulgular, Türkiye’de
kısa dönemde kamu harcamalarından GSMH’ya doğru bir nedensellik ilişkisinin
varlığını, uzun dönemde ise bu durumun tam tersinin olduğunu ortaya
koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik büyüme, Kamu harcamaları, Kamu ekonomisi, Wagner hipotezi, Keynes hipotezi

Kaynakça

• Abizadeh, S. and Gray, J. (1985) “Wagner’s Law: A pooled Time Series and Cross Section Comparision”, National Tax Jounel, Vol.38, pp.209-218.
• Alagöz, M. Ve Işık, N. (2005). Kamu Harcamaları ve Büyüme Arasındaki İlişki, Erciyes Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, sayı.24, s.63.75.
• Al-Faris, A. F. (2002) .“Public Expenditure and Economics Growth in the Gulf Cooperotion Council Countries” Applied Economics, 34(9): 1187-1995.
• Arısoy, i. (2005). Türkiye’de Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (1950-2003), Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni.
• Barro, R. (1990). “Goverment Spending in a Sample Model For Endogenous Growth”, Journal of Political Economy, Vol.98 pp.103-124.
• Barro, R. J. (1991). “Economics Growth in a Cross-Section of Countries, Quarterly Jouurnel of Economics, May, s.407-443.
• Bozkurt, Y. H. ve Doğan, S. (2003) Eğitim- İktisadi Büyüme İlişkisi: Türkiye’nin Kointegrasyon Analizi, II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, s.193-2002.
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A., (1979), Distribution of the Estimators for
• AutoregressiveTime-Series With a Unit Root, Journal of American
• statistical Association, vol.49, s. 427-431
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A., (1981), The Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time-Series With a Unit root, Econometrica, vol. 49, s.1057-1072
• DİE (2002). İstatistik Göstergeler, 1923-2002.
• DPT (2004). Ekonomik ve Sosyal Göstergeler, (1950-2002).
• DPT (2004). Temel Ekonomik Göstergeler.
• DPT(2004).Ekonomik Gelişmeler, Yıllık Programlar ve Konjonktür Değerlendirme Genel Müdürlüğü, Eylül 2004.
• Eker, A. (1995). Kamu Maliyesi, Takav Matbaası, İzmir.
• Erdilek, A. (1991). İktisat Söyleşileri (Ed: E. Uygur), Bilgi Yayınevi, s.49.
• Eren, A. (2006). Türkiye Ekonomisi, Ekin Kitabevi, Ankara.
• Erginay, A. (1994). Kamu Maliyesi, Savaş Yayınları, Ankara.
• Granger, C. W. J., (1969), Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica, vol. 37, s. 424-438
• Gujarati, D. N. (2001), Temel Ekonometri, ( Çev. Ümit ve Gülay Şenesen),
• Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Herekman, A. (1988). Kamu Maliyesi Devlet Faaliyetleri ve Finansman Teknikleri, 23, Sevinç Matbaası, Ankara.
• Holmes,J.M and Hutton,P.A (1990) “ On The Causal Relatioship Between Government Expenditures And National İncome ’’, The Review Of Economics And Statistics ,Vol.72, pp.87-95.
• Iyare, S. O. ve Lorde, T. (2004). Co-İntegration, Causality and Wagner’s Low: Tests for Selected Caribbean Countries, Applied Economics Letters, Vol.11, s.815-825.
• Johansen, S.,(1988), Statistical Analysis of Cointegration Vectors, Journal of Economic Dynamics and Control, vol. 12, no. 1 s. 231-254
• Johansen, S. ve Juselius, K., (1990), Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration With Application to the Demand for Money, Oxford Bulletion of Economics and Statistics, vol. 52, s. 169-210
• Kar, M. ve Ağır, H. (2002). “Türkiye’de Beşeri Sermaye Ve Ekonomik Büyüme: Nedensellik Testi, www.bilgiyönetimi.org s.181.191.
• Kar, M. Ve Taban, S. (2003). Kamu Harcama Çeşitlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri, Ankara Üniversitesi S.B.F. Dergisi, 58 (3).
• Karluk, R. (1999) Türkiye Ekonomisi Tarihsel Gelişim Yapısal ve Sosyal Değişim, 6.Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Katsımı, M. (1998), “Explaining the Size of The Public Sector”, Public Choice 96, Kluwer Academic Publishers, s.117-144, Netherlands.
• Kelly, T. (1997). “ Public Expenditures and Growth” Journal of Development Studies (34), (1), s.60-84.
• Kepenek, Y. ve Yentürk, N. (2005). Türkiye Ekonomisi, 18.Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Mere, M. (2006) Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi, Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Makın, A. J. (2002). International Macroeconomics, London (2002).
• Oxley, L. (1994). “Cointegrotion, Causalty and Wagner’s Lam, Scottish Journal of Political Economy, Vol.91, s.206-278.
• Pehlivan, O. (2004). Kamu Maliyesi, Derya Kitabevi, Trabzon.
• Peterson, W. C. (1994). Gelir, İstihdam ve Ekonomik Büyüme, (Çev: Talat Güllap), Atatürk Üniversitesi Yayınları, No:763.
• Ram, R. (1986). “ Goverment Size and Economic Growth, America Economic Rewiew, Vol.76, No:1, s.191-203.
• Rao, V.V, B. ( 989). “ Goverment Size and Economic Growth: A New Framework and Some Edivence From Crossection and Time-Series Data: Commend, American economic, Review, 79/1, s.272-280.
• Samuelson, A. P. (1973). İktisat ( Çev.Demir Demirgil), Menteş Kitabevi, Ankara.
• Singh, B. And Sahni, B.S. (1984). “Causaty Between Public Expenditure And National İncome”, The Review Of Economics Statistics, Vol.66, pp.630-644.
• Şimşek, M. (2004). “Türkiye Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme”, (1965-2002) Atatürk Üni. İ.İ.B.F Dergisi, Cilt.18, Sayı.1-2 s.37-52 Erzurum.
• T.C Maliye Bakanlığı ,Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü
• T.C.Merkez Bankası (2004). Kamu Harcama Rakamları.
• Taban, S. (2004). “Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Testi, III. Ulusal Bilgi Yönetim Kongresi, s.3-12.
• Terzi, H. (1999). “Kalkınma Sürecinde Kamu Harcamaları: Türkiye Üzerine Bir İnceleme, İktisat, İşletme ve Finans dergisi, Sayı:60, s.10-28.
• Tokgöz, E. (2004). Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi, (1914-2004).
• Türk, İ. (2005). Maliye Politikası, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Uluatam, Ö. (2003). Kamu Maliyesi, İmaj Kitabevi, Ankara.
• Ulusoy, A. (2006). Maliye Politikası, Üçyol Kitabevi, Trabzon.
• Ulutürk, S. (2001). “Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi”, Akdeniz Üni. İ.İ.B.F Dergisi, Cilt.1, Sayı.1, s.137, Antalya.
• Yamak, N. Ve Küçükkale, Y. (1997). “Türkiye’de Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, İktisat, İşletme ve Finans, 131, s.5-14.
• http://www.ekutup.dpt.gov.tr
• http://www.tuik.gov.tr
• http://www.tcmb.gov.tr