METAL EŞYA, MAKİNE VE GEREÇ YAPIM SEKTÖRDEKİ İŞLETMELERİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ

Yıl 2010, Cilt: 24 Sayı: 1, 129 - 147, 06.07.2011

Abdülkadir Kaya Meryem Öztürk Ali Özer

Öz

Çalışmada İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na kote olan Metal
Eşya, Makine ve Gereç Yapım sektöründeki işletmelerin Veri Zarflama Analizi
(VZA) yöntemi kullanılarak performanslarının karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Veri Zarflama Analizi aynı konuda faaliyet gösteren ve benzer girdi ve çıktıları
kullanan birimlerin etkin olup olmadıklarının belirlenmesi için uygulanan bir
yöntemdir.
Analiz sonucunda, 2008 yılının 4 döneminde de 5 işletme etkin
bulunmuştur. Çalışmada sektördeki etkin işletmeler tespit edildikten sonra etkin
olmayan işletmelerin etkin hale gelebilmeleri için gerekli potansiyel
iyileştirmeleri oranları da hesaplanarak önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Etkinlik, Veri Zarflama Analizi, Metal Eşya, Makine ve Gereç Yapım Sektörü

Kaynakça

• Atan, M. (2003), “Türkiye Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi İle Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik ve Verimlilik Analizi” Ekonomik Yaklaşım Dergisi, Sayı 48, Cilt 14, ss:71 – 86.
• Atan, M., Karpat, G. ve Göksel, A. (2002), “Ankara’daki Anadolu Liselerinin Toplam Etkinliğinin VZA İle Saptanması”, XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşe.
• Ayan, T. Y. ve Perçin, S. (2008), “Measuring Efficiency of Turkish Automotive Firms With The Fuzzy Dea Model”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:26, Sayı:1, ss. 99 – 119.
• Başkaya, Z. ve Akar, C. (2005), “Sigorta Şirketlerinin Satış Performanslarının Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Belirlenmesi”, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, Sayı:15, ss.37 – 51.
• Bayrak, A., Özcan, A. İ.,Anıl, N. K. ve Emre, F. (2003), “İstanbul İlinde Seçilmiş Tekstil Sektörüne Ait Firmaların Veri Zarflama Analizi İle Etkinliklerinin Ölçülmesi”, Review of Social, Economic & Business Studies, Cilt: 3 / 4, ss.161,177.
• Baysal, M. E., Alçılar, B., Çerçeoğlu, H. ve Toklu, B. (2005), “Türkiye’deki Devlet Üniversitelerinin 2004 Yılı Performanslarının Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Belirlenip Buna Göre 2005 Yılı Bütçe Tahsislerinin Yapılması”, SAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, ss.67 – 73.
• Baysal, M. E., Uygur M. ve Toklu, B. (2004), “Veri Zarflama Analizi İle TCDD Limanlarında Bir Etkinlik Ölçümü Çalışması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt:19, No:4, ss.437-442.
• Bousofiance, A., Dyson, R. ve Rhodes, E.(1991), “Applied Data Envolopment Analysis”, European Journal of Operational Research, Vol: 2, No: 6, ss. 1-15.
• Boussofiane, A., Dyson, R. ve Rhodes, E. (1991), “Applied Data Envolopment Analysis”, European Journal of Operational Research, II, No: 6, pp. 1 - 15.
• Charnes, A. Cooper, W. W. ve Rhodes, E. (1981), “Evaluating Program and Managerail Efficiencey: An Application of Data Envolopment Analysis To Program Follow Through”, Management Science, Vol.27, No.6, pp. 668-697.
• Charnes, A., Cooper, W. W. ve Rhodes, E. (1978), “Measuring the Efficiency Of Decision Making Units”, European Journal of Operational Research, Vol. 2, 1978, pp. 429-444
• Cooper, W. W. ve Seifard, L.M., (2000), DEA: A Comprehensive Text With Models, Applications, References and DEA-Solver Software, Kluiwer Academic Publishes, London.
• Çetin, A. C. (2006), “Türk Tekstil Sektörü ve Türk Tekstil Firmalarının Etkinlik Düzeylerinin Belirlenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: VIII, Sayı:2, ss. 255-278.
• Demir, Y. Ve Gençtürk, M. (2006), “İMKB’de İşlem Gören Yerli ve Yabancı Bankaların Göreli Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçümü”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:21, Sayı:2, ss.49 – 74.
• Doğan, N. Ö. ve Tanç, A. (2008), “Konaklama İşletmelerinde Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Faaliyet Denetimi: Kapadokya Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:22 (1), ss. 239 – 258.
• Emrouznejad, A., DEA Tutorial, http://www.deazone.com/tutorial/index.htm, Erişim Tarihi: 18.05.2009.
• Golany, B. ve Yu, G. (1997), “Theory and Methodology Estimating Returns to Scale in DEA”, European Juornal of Operational Research, Volume:103, pp. 28 – 37.
• Hays, W. L. (1973), Statistics for the Social Sciences, Holt, Rinehart and Winston, Inc., Newyork.
• Karsak, E. E. ve Özyiğit, T. (1999), “Gelişmekte Olan Ülkelerin Sosyo- Ekonomik Performanslarının Göreli Değerlendirilmesi”, IV. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Bildirileri, Antalya.
• Karsak, E.E. ve İşcan, F., (2000), “Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Ağırlıklı Kısıtlamaları ve Çapraz Etkinlik Kullanılarak Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi”, Endüstri Mühendisliği Dergisi, Cilt : 11, Sayı : 3, ss: 2 - 10.
• Kayalı, C. A., Kayalı, N. ve Kartal, B. (2004), “Veri Zarflama Analizinin Türk Sağlık Sektöründe Bir Uygulaması”, Celal Bayar Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, ss.67 – 78.
• Kayalıdere, K. ve Kargın, S. (2004), “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss.196 – 219.
• Kayalıdere, K. ve Kargın, S. (2004), “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss.196 – 219.
• Kaynar, O., Zontul, M. ve Bircan, H. (2005), “Veri Zarflama Analizi İle OECD Ülkelerinin Telekomünikasyon Sektörlerinin Etkinliğinin Ölçülmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss. 37 – 57.
• Kula, V. ve Özdemir, L. (2007), “Çimento Sektöründe Göreceli Etkinsizlik Alanlarının Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Tespiti”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: VIII, ss.55 – 70.
• Küçük, A. (2007), Portföy Oluşturma ve Portföye Dahil Edilecek Hisse Senetlerinin Seçiminde “Veri Zarflama Analizi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Özcan, A. İ. (2005), Celal Bayar Üniversitesi’ne Bağlı Meslek Yüksekokullarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçülmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Tetik, S. (2003), “İşletme Performansını Belirlemede Veri Zarflama Analizi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:10, Sayı:2, ss.221 – 229.
• Yalama, A. ve Sayım, M. (2008), “Veri Zarflama Analizi İle İmalat Sektörünün Performans Değerlendirmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:23, Sayı:1, ss. 89 – 107.
• Yeşilyurt, C. ve Alan, M. A. (2003), “Fen Liselerinin 2002 Yılının Göreceli Etkinliğinin VZA Yöntemiyle Ölçülmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:4, Sayı:2, ss. 91 – 104.
• Yıldız, A. (2005), “İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Endeksi Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, 9. Ulusal Finans Sempozyumu, Nevşehir.
• Yılmaz, C., Özdil, T. ve Akdoğan, G. (2002) “Seçilmiş İşletmelerin Toplam Etkinliklerinin Veri Zarflama Yöntemi İle Ölçülmesi”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları: 20, Süreli Yayınlar Dizisi: 6, Sayı 4, ss. 174- 183.
• Yılmaz, M. K. ve Çıracı, D. (2004), “Hisse Senetleri İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketleri’nin Likidite ve Karlılık Açısından Veri Zarflama Yöntemi İle Etkinlik Analizi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:6, Sayı:3, ss. 129 – 148.
• Yolalan, R. (1993), İşletmelerarası Göreli Etkinlik Ölçümü, MPM Yayınları No: 483, Ankara.