DAHİLDE İŞLEME REJİMİ: İHRACAT VE İTHALAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2010, Cilt: 24 Sayı: 2, 289 - 305, 06.07.2011

Abdullah Takım Ş. Mustafa Ersungur

Öz

Dış Ticaret politikaları içerisinde ihracatı teşvik amacıyla farklı
uygulamalar söz konusudur. Her ülke iktisat politikalarına uygun olarak ihracatı
teşvik amacıyla farklı enstrümanlar uygulamak istese de ülkelerarası ekonomik
bütünleşmeler bağımsız bir teşvik politikası uygulanmasını zorlaştırmaktadır.
Türkiye’de Gümrük Birliğine geçişle birlikte, mevzuatta farklı kalemler
içerisinde gösterilen ve tam olarak hangi mevzuata dahil edildiği net bir biçimde
ortaya konulamayan Dahilde İşleme Rejimi uygulamaları, esasen ihracatı teşvik
amacıyla uygulanan bir destek biçimidir. Bu rejim, uygulanmakta olan
ekonomik model içerisinde ihracatın artırılmasına yönelik bir teşvik tedbiri
olarak değerlendirilmekle birlikte, literatürde yerli üretimi olumsuz yönde
etkilediği ve ticaret politikası araçlarının etkinliğini zayıflattığı
savunulmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren, ihracatı artırmada olumlu etkileri yanında, yurt içi üretimi olumsuz
etkilediği, ithal ara malı kullanımını teşvik ettiği, ihracatı ithalata bağımlı hale
getirdiği, dolayısıyla var olan dış ticaret açığını daha da artırdığı savunulan
Dahilde İşleme Rejiminin Türkiye ölçeğinde etkilerini ortaya koyabilmektir.

Anahtar Kelimeler

Dahilde İşleme Rejimi, İhracat Teşvikleri, İhracat, İthalat

Kaynakça

• Altunyaldız, Ziya, ‘Türkiye ve AB’de Dahilde İşleme Rejimi Uygulamaları’, http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/TanitimKoordinasyonDb /trkavp.doc.(ET:19.07.2008).
• Altunyaldız, Ziya, ‘Türkiye ve AB’de Dahilde İşleme Rejimi Uygulamaları’, http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/TanitimKoordinasyon Db/ trkavp.doc.(ET:19.07.2008).
• Çavuş, Birol ‘Devletçe Uygulanan Bir İhracat Teşvik Unsuru: Dahilde İşleme Rejimi’,www.turkhukuksitesi.com/makale_401.htm.(ET:12.07.2008).
• Dahilde İşleme Rejim Kararı, 27.01.2005 tarih, 25709 sayılı Resmi Gazete.
• Dahilde İşleme Rejim Kararı, 2005/8391, 27.01.2005 tarih, Mad.5, 25709 sayılı Resmi Gazete.
• Demir, Musa, Dış Ticaret Politikasının Bir Aracı Olarak İhracat Teşvikleri ve İhracata Yönelik Devlet Yardımları Analizi, Türk Dış Ticaret Vakfı Yayınları, Ankara, 2003.
• Dölek, Ali, Gümrük Birliği Sonrası Uygulamalı İhracat Bilgileri,Beta Yayınları, İstanbul, 1999.
• DTM, Dahilde İşleme İzin İstatistikleri, Ankara,2008
• DTM, Dış ticaretin Değerlendirilmesi, http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/ upload/EAD/DisTicaretDegerelendirmeDb/II-2.doc. (ET:26.01.2010).
• Gümrük Yönetmeliği, 31.05.2002 tarih, 24771 sayılı Resmi Gazete, Mad.381.
• Gümrük Kanunu, 27.10.1999 tarih, 04.11.1999 Tarihli Resmi Gazete. Kanun No: 4458.
• İhracattaki Rekorların Arkasındaki Gerçek Nedir?,Tekstil İşveren Dergisi, Temmuz 2006.
• Soruda Dış Ticaret, www.igeme.org.tr (ET:14.01.2009).
• Öztürk, Hüseyin ,‘Ticaret Politikası Araçları ile Dahilde İşleme Rejimi Arasındaki İlişki Ülkemizde de Kurulabilir mi?’, http://www. scozturk.com/ rawmakaleler/mak2.html(ET:09.07.2008).
• Saraç, Osman, İhracatta Devlet Yardımları, Yaklaşım Yayınları, 2005,Ankara
• Şahin, Arif İhracat Mevzuatı, İGEME Yayınları, Ankara, 2007. , İhracata Yönelik Finansman Araçları, İGEME yayınları, Ankara, 2008.
• Şenol, Coşkun, ‘Dahilde İşleme Rejimine İlişkin Düzenlemeler ile RejiminYerli Üreticiler Üzerindeki Etkileri’, Gümrük Dünyası Dergisi, Sayı 48, ,‘Türkiye’nin İhracatı Üzerine Bir Değerlendirme’ Gümrük Dünyası Dergisi, Sayı 54, 2007.
• İhracatının Gelişimi, www.dtm.gov.tr/dtmadmin/ upload/ IHR/genel.doc, (ET:24.05.2008).
• Türkiyenin Dış Ticaret Stratejisi, http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/ EAD/DisTicaretDegerelendirmeDb/Strateji.doc(ET:12.06.2008).
• Vergi Politikalarının Üretim ve İhracata Etkileri, http://www.dtm.gov.tr/ dtmadmin/upload/EAD/KonjokturIzlemeDb/vergi.doc,(ET:18.02. ).