MODERNİST MİLLİYETÇİ KURAMLAR IŞIĞINDA TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNE BAKIŞ

Yıl 2015, Sayı: 54, 203 - 221, 12.12.2015

Erdi Aksakal

Öz

20. yy öncesinde sistematik olarak ele alınmayan milliyetçilik, ancak 1920'li yıllarda akademik bir konu olarak ele alınmış ve daha nesnel bakış açılarıyla incelenmiştir. Bu noktada milliyetçilik tartışmasını alevlendiren, milliyetçiliğin modernleşme süreçleriyle olan ilişkisidir. Söz konusu tartışmalarda milletler ve milliyetçiliğin modern çağa ait yapılar olduğu görüşü hâkimdir. Milliyetçiliği, laikleşme, kentleşme, merkezi devletlerin kurulması, sanayileşme gibi süreçlerden bağımsız düşünmeyen bu bakış açısına göre milletler ancak milliyetçilik çağında sosyolojik bir gerçeklik haline gelir ve milliyetçilik milletleri yaratır. Türkiye'de de milliyetçilik modernleşme sürecinde başat bir ideoloji olmuş, Osmanlıdan Cumhuriyete modernleşmenin zeminini oluşturmuştur. Cumhuriyetin resmi ideolojisi haline gelen milliyetçilik, daha sonra çeşitli versiyonlarıyla varlığını devam ettirmiştir. Bu makalenin amacı, sosyolojik bir bakış açısıyla milliyetçiliği ele alan modernist kuramlar ışığında Türkçülüğe-Türk Milliyetçiliğine dair ön bir okuma yapmaktır.

Anahtar Kelimeler

Millet, Milliyetçilik, Modernleşme, Türkçülük

Kaynakça

• Ahmad, Feroz, Modern Türkiye'nin Oluşumu, Kaynak Yayınları, İstanbul 2014.
• Akçura, Yusuf, Üç Tarz-ı Siyaset, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2014.
• Akpolat, Yıldız, Türkiye’de Milliyetçiliğin Sosyolojisi, Fenomen Yayıncılık, Erzurum 2008.
• Aksun, Ziya Nur, Dündar Taşer’in Büyük Türkiye’si Osmanlı Devlet Anlayışı, Ötüken Yayınları, İstanbul 2010.
• Anderson, Benedict, Hayali Cemaatler, (Çev: İskender Savaşır), Metis Yayınları, İstanbul 2011.
• Andrew, Vincent, Modern Politik İdeolojiler, Paradigme Yayıncılık, (Çev: Tüfekçi, Arzu),
• Arsal, Sadri Maksudi, Milliyet Duygusun Sosyolojik Esasları, Ötüken Yayınları, İstanbul
• Atsız, Hüseyin Nihal, Türk Ülküsü, Kilim Matbacılık ve Yayıncılık, İstanbul 1996.
• Aytekin, Ersal, Türkiye’de Ulus Devlet Ve Ziya Gökalp, Mümtaz Turhan, Erol Güngör, Ötüken Yayınları, Ankara 2012.
• Ayni, Mehmed Ali, Milliyetçilik, Marifet Basımevi, İstanbul 1943.
• Feroz Ahmad, Modern Türkiye'nin Oluşumu, Kaynak Yayınları, İstanbul 2014, s.47.
• Bulut, Faik, İttihad ve Terkki de Milliyetçilik Din ve Kadın Tartışmaları, Su Yayınları, İstanbul 1999.
• Doğan, İlyas Osmanlıdan Cumhuriyete Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Astana Yayınları, Ankara 2014.
• Gellner,Ernest, Uluslar Ve Ulusçuluk,(Çev: Güney Özdoğan ), Hil Yayınları İstanbul 2008.
• Georgeon, François, Modern Türkiye de Siyasi Düşünce, Suyu Arayan Adamı Yeniden Okumak, İletişim Yayınları, İstanbul 2002.
• Gökalp, Ziya, Millet Nedir? İçtimaiyat Mecmuası, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1997.
• ……………., Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak, Toker Yayınları, İstanbul 1997.
• Greenfeld Liah ve Eastwood Jonathan, Karşılaştırmalı Bakış Açısıyla Milliyetçilik, Siyaset Sosyolojisi, çev: Duygu Tanış, Phoenix Yayınları, Ankara 2013.
• Güngör, Erol, Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak, Ötüken Yayınları, İstanbul 2008.
• ------------, Kültür Değişmesi Ve Milliyetçilik, Ötüken Yayınları, Ankara 1982.
• …………., Şahıslararası İhtilafların Çözümünde Lisanın Rolü, Ötüken Yayınları, İstanbul 1998.
• Hablemitoğlu, Necip, Gaspıralı İsmail, Pozitif Yayıncılık, İstanbul 2014.
• Hobsbawm, Eric, Milletler ve Milliyetçilik, (Çev: Osman Akınhay), Ayrıntı Yayınevi, İstanbul 2010.
• Hanioğlu Şükrü, Tanzimattan Cumhuriyete Türk Ansiklopedisi, Osmanlıcılık, İletişim Yayınları, Ankara 1985.
• Heydi Uriel, Ziya Gökalp Türk Milliyetçiliğinin Temelleri, İstanbul 1980.
• İzzet, Mehmet, Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat, Ötüken Yayınları,İstanbul 1969.
• Kaçmazoğlu, Hacı Bayram, Türk Sosyoloji Tarihi II, Anı Yayıncılık, Ankara 2003.
• …………………………., Türk Sosyoloji Tarihi I, Kitabevi, İstanbul 2010.
• Karaca, Nuray, Pozitivizmin Erken Cumhuriyet Dönemine Etkisi, Anı Yayıncılık, Ankara 2008.
• ........................, Türkiye'de Sosyoloji, Analiz ve Uygulamalar, Fenomen Yayıncılık, Erzurum 2015.
• Kösoğlu, Nevzat, Türk Milliyetçiliğinin Doğuşu ve Ziya Gökalp, Ötüken Yayınları, İstanbul 2013.
• Kushner, David, Türk Milliyetçiliğinin Doğuşu, Kesit Yayınları, İstanbul 2009.
• Meram, Ali Kemal, Türkçülük ve Türkçülük Mücadeleleri Tarihi, Kültür Kitapevi,
• Öksüz, İskender, Türk Milliyetçiliği Fikir Sistemi, Bilge Kültür Sanat Yayınevi, İstanbul
• Örs, Birsen, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasi İdeolojiler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2008
• Özkırımlı, Ümit, Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış, Doğu Batı Yayınları, Ankara 2008.
• Özyurt, Cevat, Modern Türk Düşüncesinin Sosyolojisi, Kadim Yayınları, Ankara 2014.
• Sarıkoca Erem, Türkiye’de Seçim Sistemleri ve Demokrasi, Fenomen Yayıncılık, Erzurum 2010.
• Sezer, Baykan, Türk Sosyolojisinin Ana Sorunları, Kızılelma Yayıncılık, İstanbul 2006.
• Timur, Taner, Türk Devrimi ve Sonrası, İmge Kitabevi, Ankara 2013.
• Türkdoğan, Orhan, Ziya Gökalp Sosyolojisinin Temel İlkeleri, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakultesi Vakfı Yayınları, İstanbul 1998.
• Yelken Ramazan, Cemaatin Dönüşümü Geç Modern Dönemde Cemaat Sosyolojisi, Vadi Yayınları, Ankara 1999.