MARX VE ÖNCÜLLERİNDE YABANCILAŞMA KAVRAMI

Yıl 2015, Sayı: 54, 273 - 281, 12.12.2015

Emine Aydoğan

Öz

Yabancılaşma kavramı insanlık tarihinde diğer sosyal alanlarda olduğu gibi felsefede de insanın en temel problemlerinden biri olarak karşımıza çıkar. Genel olarak yabancılaşma kavramı, özne ile nesne ya da bilinç ile şeyler arasındaki ilişkinin bozulması ya da öznenin ötekileşmesidir. Yabancılaşma ile ilgili olarak felsefe tarihine bakıldığı zaman ilk akla gelen isim Hegel’dir. Çünkü bir başkası olmak fikriyle yabancılaşma kavramına ilk olarak Hegel’de rastlamaktayız. Ancak bizim buradaki uğrağımız yabancılaşmayı öncüllerinden daha farklı olarak toplumsal ve iktisadi bir bağlamda ele alan Hegel’in ardıllarından biri olan Marx’dır. Marx Sol Hegelci kanattan biri olarak Hegel teolojisinden radikal sonuçlar çıkarır. Bunun sonucu olarak Hegel yabancılaşmayı biliç düzeyinde ya da mutlağa dair kavrayışı içerisinde tutarken, Marx yabancılaşmayı materyalist bir konumda iktisad ile ilişkilendirir. O yabancılaşmada üretim sürecini suçlu ilan eder ve bunun için pratik bir çözüm sunar. Makalede Marx’ın bu devrimci ve pratik felsefesinde yabancılaşmayı nasıl okuduğu ve yabancılaşma kavramının Hegelci ve Feuerbahçı temelleri ortaya konmaya çalışıldı.

Anahtar Kelimeler

Yabancılaşma, Hegel, Feuerbach, Marx, Bilinç, Üretim ilişkileri

Kaynakça

• Arslan, Ahmet. İlk Çağ Felsefe Tarihi 5. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2012.
• Ateşoğlu, Güçlü. Alman İdealizmi II: Hegel. Ankara: DoğuBatı Yayınevi, 2013.
• Bozkurt, Nejat. Hegel. İstanbul: Say Yayınları, 2009.
• Cevizci, Ahmet. Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2010
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Tarihi. İstanbul: Say Yayınları, 2009.
• Copleston, Frederick. Felsefe Tarihi ciltVII. (Çev. Aziz Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınları, 1985.
• Erdost, Barışta. Karl Marx: Yabancılaşma. Ankara: Sol Yayınları, 2010.
• Feuerbach, Ludwig. Hristiyanlığın Özü. (Çev. Devrim Bulut). Ankara: Öteki Yayınevi, 2004
• Hyppolite, Jean. Marx ve Hegel Üzerine Çalışmalar. Ankara: DoğuBatı Yayınları, 2010.
• Marx, Karl. Alman İdeolojisi. (Çev. Tonguç Ok-Olcay Geridönmez). İstanbul: Evrensel Basım Yayın, 2013.
• Marx, Karl. 1844 El Yazmaları. (Çev. Murat Belge). İstanbul: Birikim Yayınları, 2014.
• Ollman, Bertell. Yabancılaşma. (Çev. Ayşegül Kars). İstanbul: Yordam Kitap, 2008.
• Timuçin, Afşar. “Yabancılaşma Sorununa Genel Bakış”, Felsefe Dünyası, 5 (Ekim 1992): 16-23.
• Tuğcu, Tuğcu. Yabancılaşma Problemi. Ankara: Alesta Yayınevi, 2002.
• West. David. Kıta Avrupası Felsefesine Giriş. (Çev. Ahmet Cevizci). İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2013.