N.M.KARAMZİN’İN “ZAVALLI LİZA” ÖYKÜSÜ İLE SAMİ PAŞAZADE SEZAİ’NİN “SERGÜZEŞT” ADLI ROMANININ KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ / Comparative Analysis of N. M. Karamzin’s Story “Poor Liza” and Sami Pasazade Sezai’s Novel “Sergüzeşt”

Yıl 2016, Sayı: 57, 195 - 207, 23.02.2018

Ersin Çetinkaya Rahman Özdemir

Öz

Öz

Çalışmamızda Rus ve Türk

edebiyatlarında oldukça mühim bir yere

sahip olan N.M.Karamzin’in ‘Zavallı Liza’

öyküsü ile Sami Paşazade Sezai’nin

‘Sergüzeşt’ adlı romanı tema, olay örgüsü,

yazıldığı dönemler ve karakterler arası

benzerlikler/farklılıklar açısından ele alınıp

karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Eser

karakterlerinin özellikleri, yazarların

dönemlerine bakış açısı, eserlerin dönemin

yazın dünyasındaki yeri, önemi, etkisi gibi

unsurlara değinilmesi çalışmamızın kapsamını

oluşturacaktır. N.M.Karamzin ve Sami

Paşazade Sezai’nin yaşam öykülerinde birçok

benzerlik bulunmasının yanı sıra, dönemin

yazın dünyasına sağladıkları katkı da

müşterek bir nitelik taşımaktadır.

N.M.Karamzin, 19.yy Rus Edebiyatı’nın ‘Altın

Çağı’nı yaşayacağının adeta bir habercisi

gibidir. Kendinden sonra gelen A.S.Puşkin

gibi birçok yazarın sanat anlayışına etkisi söz

konusudur. Çevirmen, yazar ve şair kimliğiyle N. M. Karamzin ile benzerlik gösteren Sami

Paşazade Sezai ise gerek eserlerinde konu

edindiği temalar, gerekse Türk edebiyatına

kısa hikâye yazın tarzını getirmesi ve Türk

edebiyatında romantizmden realizme geçişi

sağlaması ile dikkat çekmiştir. Ele aldığımız

eserler ile farklı iki toplumun edebi, kültürel ve

toplumsal özelliklerini ortaya koymak

çalışmamızın amacını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Zavallı Liza, Sergüzeşt,

karşılaştırmalı edebiyat, toplumsal yaşam.

Abstract

Having an important place in

Russian and Turkish literatüre, N.M

Karamzin’s story “ Poor Lisa” and Sami

Pasazade Sezai’s novel “Serguzest” will be

examined comparatively in terms of theme,

plot, the period in which they were written,

similarities or differences between

characters. Referring to elements such as

the features of characters in these works,

the authors’ viewpoint of their period, the

place, importance and effect of the works

will constitute the content of our study. As

well as there are a lot of similarities in the

biographies of N.M. Karamzin and Sami

Paşazade Sezai, their contributions to the

world of literature have a common nature.

N.M.Karamzin is almost like a precursor of

“Golden Age” of 19th century Russian

Literature. He has an influence on the sense

of art of many successive writers such as

A.S Puşkin. As a translator, writer and poet Sami Pasazade Sezai who has similarities

Anahtar Kelimeler

Zavallı Liza, Sergüzeşt, karşılaştırmalı edebiyat

Kaynakça

• Blagoy D. D., İstoriya Russkoy Literaturı XVIII veka, Gosudarstvennoye uçebnopedagogiçeskoye izdatelstvo, Moskova, 1951.
• Engünün İ., Mukayeseli Edebiyat, Dergâh Yayınları, İstanbul 2011.
• Ertaylan İ. H., Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2011.
• Güler G., Sami Paşazade Sezayi ve Eserleri, Dergah Yayınları, İstanbul 2009.
• Kaplan M., Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 1, Dergâh Yayınları, İstanbul Ekim 2014.
• Karaca B., Rus Edebiyatı Öykü Antolojisi, Kavis Yayıncılık, İstanbul 2010.
• Karataş T., Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Perşembe Kitapları, İstanbul 2001.
• Kisliyagina L. G., Formirovaniye Obşestvenno-Politiçeskih Vzglyadov (1785-1803 gg). N.M.Karamzina, Pod Redaktsiyey Proffesora İ.A. Fedosova, İzdatelstvo Moskovskogo Universiteta, 1976.
• Kolcu A. İ., Yeni Türk Edebiyatı, Ed. Ramazan Korkmaz, Grafiker Yayınları, Ekim Ankara 2015.
• Lotman, Sotvoreniye Karamzina. Moran B., Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I(Ahmet Mithat’tan A. H. Tanpınar’a), İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
• Mutluay R., 100 Soruda XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı (Tanzimat ve Servetifünun), Gerçek Yayınevi, İstanbul, Nisan 1970.