ÜÇÜNCÜ ABBASİ ASRINDA NESİR SANATI VE ÖNCÜLERİ / Art of the Prose and Representatives in the Third Abbasıd Century

Yıl 2017, Sayı: 58, 37 - 47, 23.02.2018

Nurullah Yılmaz

Öz

Öz

Bu çalışmada, yaklaşık dört asırlık bir dönemi kapsayan Abbasi medeniyetinin adeta bir yansıması olan nesir sanatı ele alınmıştır. Merkezi halifelik döneminden emirlikler ve devletçikler dönemine geçiş aşaması sayılabilecek Üçüncü Abbasi Asrı (334-447 h. / 945-1055 m.), klasik Arap nesir sanatının zirve yaptığı bir dönem olarak dikkat çekmektedir. Samaniler, Ziyârîler, Tâhirîler ve özellikle 60 yıl Bağdat merkezinde hüküm süren Buveyhîler gibi Fars kökenli emirliklerin bu dönemde siyaset sahnesinde yer alması edebî açıdan da Abbasî kültürüne zenginlik ve çeşitlilik katmıştır. Çünkü bu dönemde Arapça yazan Fars asıllı yazarlar Sâsânîlerden kalma köklü bir devlet geleneği olan yazışma kültürünü Arap edebiyatına aktarmışlardır. Kuşkusuz bu, Arap nesrinin gelişmesine önemli katkı sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler: Abbasiler Dönemi, Arap edebiyatı, nesir sanatı.

Abstract

In this study, the art of the prose which covers a period of nearly four centuries and becomes a reflection of the Abbasid civilization is discussed. The third Abbasid century (334-447. h. / 945-1055 m.), calls attention as the art of classical Arabic prose. During this period, Emirates such as Samanies and Zıyaries and Tahırıes, and especially the Emirate of Buvayhi who ruled for nearly 60 years in central of Baghdad has added richness and diversity to Abbasid culture because Persian writers who wrote in Arabic have transferred correspondence culture which was a rooted state tradition from the Sassanids to Arabic literature in this period. Undoubtedly, this made a significant contribution to the development of Arabic prose.

Key Words: The period of Abbasid, Arabic literature, the art of prose.

Anahtar Kelimeler

Abbasiler Dönemi, Arap edebiyatı

Kaynakça

• Bilgegil, K., Edebiyat Bilgi ve Teorileri, Enderun Kitabevi, I. Baskı, İstanbul, 1989.
• Çelebi, İ. “Es-Sahib b. Abbâd”, TDVİA, İstanbul, 2008.
• Dayf, Ş, El-Fen ve Mezâhibuhu fî’n-Nesri’l-‘Arabî, Kahire, 1960.
• Demirayak, K., “Ebû Bekr Cemâluddîn Muhammed b. Abbâs et-Taberî el-Hârizmî”, TDVİA, İstanbul, 1997.
• Er, R,. Bedî‘uzzemân el-Hemedânî ve Makameleri, İstanbul, 1994.
• Ferrûh, U, Es-Sekâfetu’l-İslâmiyye, Beyrut, 1988.
• Hasan, H. İ., “Târîhu’l-İslâm”, Dâru’l-Cîl, Beyrut, 1991.
• El-Hamevî, Y, Mu‘cemu’l-udebâ, Beyrut, 1938.
• Es-Se‘âlibî, Ebû Mansûr, Yetîmetu’d-dehr fî mehâsini ehli’l- ‘asr. II. Baskı, Kahire, 1953.
• Uylaş, S., Birinci Türk Nüfuzu Dönemi Abbasilerinde Edebi Kültür, Erzurum, 2016.
• Yılmaz, N., Üçüncü Abbasi Asrında Edebi Çevre, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum, 1995.