‘Tehzîbu’l-Ahlâk’da Sevgi Erdemi

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: Özel Sayı 3, 3021 - 3033, 31.12.2018

Mahmut Avcı

Öz

Toplumsal yaşamda farklı karakterlere sahip ve
farklı amaçlar peşinde koşan insanların bulunması aralarında bir çatışma
ortamını doğurabilir. Bu çatışmaları sona erdirebilecek sevgi erdemi böyle bir
toplumsal hayat için yaşamsal öneme sahiptir. Adalet, cesaret, iffet vb.
erdemler en çok üzerinde durulan erdemler olsa da sevgi, her türden sosyal
birlikteliğin can suyudur. İnsanlarda bulunan sevginin farklı türlerde ve farklı
boyutlarda gerçekleştiği söylenebilir. Sözgelimi karı-koca arasındaki sevgi,
anne-babanın çocuklarına sevgisi, kardeşlerin birbirleri arasındaki sevgi,
arkadaşlar arasındaki sevgi, yöneten yönetilen arasındaki sevgi ve yaratıcıya
karşı sevgi arasında farklılıklar vardır. Böyle farklılıkların olması da
insanın tabiatı gereğidir. Burada önemli olan sevginin kalitesi ve
sürekliliğidir. Biz bu makalede, ahlakî kararların şekillenmesinde etkili
unsurlardan olan, üzerinde durulması gerektiğine inandığımız ve bugün için
insani ilişkilerde ihtiyaç duyduğumuz sevgi erdemini İbn Miskeveyh’in görüşleri
ışığında değerlendirmeye gayret göstereceğiz. Daha önce sevginin ne olduğunu, niteliğini
ve ahlak felsefesindeki yerini ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Ahlak, Erdem, İbn Miskeveyh, Tehzibul Ahlak, Sevgi

Kaynakça

• Aristoteles. (1997). Nikomakhos’a Etik, (Çev. Saffet Babür), Ankara: Ayraç Yayınları.Atik, M. Kemal. (2007). “Aşık Mahzûni Düşüncesinde Tanrı Ve İnsan Sevgisi”, KSÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9, 1-11.Baudillard, Jean. (2004). “ Tutkunun Kötülük Meleği”, ( Çev.: Oğuz Adanır), Doğu Batı Dergisi, 27, 87-97. Bayrakdar, Mehmet. (1999). “İbn Miskeveyh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C:20: 201-208. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Çağrıcı, Mustafa. (1989). “Ahlak”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 2, 10-14.Çilingir, Lokman. (2018). “Platon’dan Tusi’ye Sevgi Siyaseti”, Temaşa, 8, 73-96.Düzgün, Şaban Ali. (2011). “Sevginin İstismarı ve Sevgide Aşırılık (Kültler) Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52:1, 5-25.ELMALI, Osman. (2005). Bertrand Russell’da Ahlak Felsefesi, İstanbul: Ataç Yayınları.Erdem, Hüsameddin. (2015). Ahlâk Felsefesi, Konya: Hü-Er Yayınları.Fahri, Macit. (2008). İslâm Felsefesi Kelâmı Ve Tasavvufuna Kısa Bir Giriş, (Çev. Şahin Filiz), İstanbul: İnsan Yayınları.Fromm, Erich. (1995). Sevme Sanatı, Çev: Yurdanur Salman, İstanbul: Payel Yayınları.Fromm, Erich. (1999). Erdem ve Mutluluk, (Çev.: Ayda Yörükân), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.Hançerlioğlu, Orhan. (1993). “Sevi”, Felsefe Ansiklopedisi: Kavramlar ve Akımlar, Cilt: 6, İstanbul: Remzi Kitapevi.İbn Miskeveyh, Ebu Ali Ahmed b. Muhammed b. Ya’kub. (1983). Ahlakı Olgunlaştırma (Tehzîbü’l-Ahlâk), ( Çev. Abdulkadîr Şener, İsmet Kayaoğlu, Cihat Tunç). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.Mengüşoğlu, Takıyyettin.(1949). Kant ve Scheler’de İnsan Problemi, İstanbul: İ.Ü.E.F. Yayınları.Özden, H. Ömer ve Osman Elmalı. (2017). İlkçağ Felsefesi Tarihi, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.Özden, H. Ömer. (2007). Aşk Felsefesi- Türk ve Batı Düşüncesinden Örneklerle, İstanbul: Arı-Sanat Yayınevi.Pieper, Annemarie. (1999). Etiğe Giriş, (Çev. Veysel Atayman ve Gönül Sezer), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Saruhan, Müfit Selim. (2016). “İbn Miskeveyh”, Doğudan Batıya Düşüncenin Serüveni(Edit.: Prof. Dr. Bayram Ali Çetinkaya), İstanbul: İnsan Yayınları. Sunar, Cavit. (1967). İslam Felsefesi Dersleri, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.Turan, Mehmet İ. (2012). Aşkın ve Sevginin Felsefesi, İzmir: Etki Yayınları.Tusi, Nasireddin. (2007). Ahalk-ı Nasıri, (Çev.: Rahim Sultanov), İstanbul: Litera Yayıncılık.Uygur, Nermi. (2005). Yaşama Felsefesi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.Veysal, Çetin. (2010). “Cinsellik, Sevgi ve Aşkın Diyalektiği”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 49-76.