Afyonkarahisar Arkeoloji Müzesi’nden Bir Grup Demlik Formlu Kandil

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: Özel Sayı 3, 2731 - 2743, 31.12.2018

Zerrin Aydin Tavukçu Emine Gülünay

Öz

Yaşamın en temel ihtiyaçlarından biri olan aydınlatmaya, tarihin hemen
her döneminde gereksinim duyulmuştur. İnsanoğlu bu ihtiyacını bir süre doğal
aydınlatma yollarıyla karşılamış, doğal aydınlatmanın yetersiz kaldığı
durumlarda da yapay aydınlatma araçları kullanmıştır. Kandillerin sadece günlük
yaşamda değil, aynı zamanda ölü gömme törenlerine ilişkin kullanımları antik
çağ insanın yaşamında son derece önemli olduklarını gösterir. Bu çalışmada, Afyonkarahisar
Arkeoloji Müzesine satın alma ya da zor alım yoluyla kazandırılmış, çark yapımı
ve demlik formlu altı adet kandilin tanıtılması amaçlanmıştır. Müzedeki
kandiller Anadolu ya da Anadolu dışından ele geçmiş ve Dünyanın çeşitli
müzelerinde yer alan benzer örnekler yardımıyla karşılaştırmalı bir şekilde
incelenmiş; yapım teknikleri, kullanım biçimleri ve yapım tarihleri açısından
değerlendirilerek Roma ve Bizans Dönemlerine tarihlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aydınlatma Araçları, Pişmiş Toprak Kandil

Kaynakça

• Atasoy, S. (2005). “Haluk Perk Koleksiyonu’ndan Bronz Kandiller”, Tuliya I, İstanbul, s. 193-230.
• Aydın Tavukçu, Z. (2007). Parion Nekropolü 2005 Yılı Buluntuları (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Bailey, D. M. (1972). Greek and Roman Pottery Lamps, Oxford.
• Bailey, D. M. (1975). Catalogue of the Lamps in the British Museum I. Greek, Hellenistic and Early Roman Pottery Lamps, London.
• Bailey, D. M. (1988). Catalogue of the Lamps in the British Museum III. Roman Provincial Lamps, London.
• Barın, G. (1995). Aydın ve Milet Müzesi’ndeki Üzeri Kabartmalı Hellenistik-Roma Dönemi Kandiller (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Başer, S. S. (1990). “1988-89 Yılları Kibyra Kurtarma Kazıları”, I. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, s. 235-260.
• Broneer, O. (1930). Terracotta Lamps,Corinth Vol. IV, No. 2, Cambridge.
• Coşkun, D. (2007). Konya Ereğli Müzesi’nde Bulunan Roma Dönemi Kandilleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çokay, S. (1998). Antik Çağda Aydınlatma Araçları, İstanbul.
• Forbes, R. J. (1958). Studies in Ancient Technology VI, Leiden.
• Held; W. (1990). Künstlishe Beleuchtung und Architectur, Schriften des Seminars für Klassische Archaeologie der Freien Universitat Berlin, Tübingen.
• Howland, R. H. (1958). Greek Lamps and Their Survivals,The Athenian Agora Vol. 4, New Jersey.
• Işık, C. (1994). Kaunos Liman Agorası Çesme Binası/Das Brunnenhaus an der Hafenagora, Kaunos Araştırmaları II-2, Ankara.
• İnanan, F. (2007). “İzmir Arkeoloji Müzesi’nden Bir Grup Pişmiş Toprak Kandil” Sanat Tarihi Dergisi, Sayı, XVI/1, İzmir, s. 49-65.
• Kınal, F. (1960). “Kaunos Adak Lambaları”, Belleten, Cilt XXXIII, Sayı 130, Ankara, s. 151-159.
• Martial, Epigrams, ed. T. E. Page, Loeb Classical Library, Londra, 1960.
• Metin, H. (2012). Kibyra Kandilleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Neuburger, A. (1977). Die Technic des Altertums, Leipzig.
• Oziol, T. –Poilloux, J. (1969). Les Lampes, Salamine de Chypre I, Paris.
• Oziol, T. (1977). Les Lampes Du Musee De Chypre Salamine de Chypre VII, Paris.
• Özkul, A. (1991). Patara Kandilleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Öztürk, N. (2003). Kyzikos Kandilleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Pausanias, Descriptio Graeciae, ed. T. E. Page, Loeb Classical Library, Londra, 1964-1966.
• Radt, W. (1986). “Lampen und Beleuchtung in der Antike”, Antike Welt 17/ 1,s. 42-58.
• Scheltens, E. (1993). “Some Wheelmade Lamps of Sagalassos. A Preliminary Note”, Report on the Third Excavation Campaign of 1992, Sagalassos II, Acta Archaeolologica Lovaniensia Monographie, Leuven, s. 191-208.
• Walters, H. B. (1914). Catalogue of the Greek and Roman Lamps in the British Museum, London.