TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardının Türk Vergi Sistemi Açısından Değerlendirilmesi ve Uygulama Örneği

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 13, 63 - 95, 26.12.2017

Kudret Şevket Sayın Abdullah Kürşat Merter

Öz

Muhasebenin temel kavramlarından biri olan
Dönemsellik İlkesi gereğince işletmelerin her hesap dönemindeki faaliyetlerinin
sonuçlarının birbirlerinden bağımsız olarak saptanması gerekmektedir. Yıllara
yaygın inşaat taahhüt ve onarım işlerinin genellikle birden fazla yıla yaygın
olması nedeniyle kar veya zarar hesaplamalarında farklı yöntemler ortaya
çıkmaktadır. Bu yöntemlerden biri, Gelir Vergisi Kanunu’na göre uygulanması
zorunlu olan tamamlanmış sözleşme yöntemidir. Bu yönteme göre, sözleşme
gelirleri ve maliyetleri işin tamamlandığı hesap döneminde elde edilmiş olarak
kabul eder ve vergilendirme işlemini işin bittiği dönemde gerçekleştirilir. Bu
nedenle tamamlanmış sözleşme yöntemi “Dönemsellik İlkesi” ile çelişmekte ve
işletmenin faaliyetlerinin devam ettiği dönemlerdeki gelirlerinin ve
maliyetlerinin muhasebeleştirilmesinde ve raporlanmasında çeşitli sorunların
ortaya çıkmasına neden olmaktadır.  Diğer
yöntem ise TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardında belirtilen Tamamlanma
yüzdesi yöntemidir. Bu yönteme göre işin tamamlanma derecesi gelir ve
maliyetlerin gerçekleştiği döneme göre belirlenmektedir. Bu nedenle bu yöntem
dönemsellik ilkesini açısından uygulanması daha doğru olacaktır. Bu çalışmada,
yıllara yaygın inşaat taahhüt ve onarım işlerinin Türk Vergi Mevzuatı ve TMS 11
İnşaat Sözleşmeleri Standardı kapsamında hazırlanması gereken muhasebe
kayıtları ve karşılaştırılması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tamamlanmış Sözleşme Yöntemi, Tamamlanma Yüzdesi Yöntemi, TMS 11 Jel Kod: M41, M48

Evaluation of TMS 11 Construction Agreements In The Turkish Tax System And Practice for Applicatıon

Öz

In accordance with periodicity concept, which is one of the basic
concepts, the results of each accounting period of companies activities must
determine independently of each other. Due to the fact that spreaded on years
buildings and repairing are usually extending more than one year, different
applications are emerging. One of these methods is the completed
contract method which must be applied according to the income tax law. According
to this method, the contract revenue and costs are considered to be obtained
during the accounting period in which the work is completed and the taxation is
carried out in the period when the work is over. For this reason, the completed
contract method contradicts the "Periodicity Principle" and causes
various problems to arise in the accounting and reporting of the income and
costs of the entity's operating periods. The other method is the percentage of
completion method specified in the TMS 11 construction contracts standard.
According to this method, the completion level of the work is determined on the
basis of the period in which the revenues and costs are realized.  For
this reason, it is more accurate to apply this method in terms of periodicity
principle. In this study, accounting records and comparisons have been made
with respect construction contracting works over the years,
which should be prepared within the tax legislation and TMS 11 construction
contracts standard.

 

 

Anahtar Kelimeler

Completed Contract Method, Percentage of Completion Method, TMS 11 JEL Classification: M41, M48, M48

Kaynakça

• ACAR, Vedat, 2013, Türkiye Muhasebe Standartları – 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardının İncelenmesi Ve Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Geçiş Sürecinde Yıllara Yaygın İnşaat Taahhüt İşleri Uygulama Çalışması, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, s. 25-50.
• AKIN, Serdar, 2010, “Yıllara Yaygın İnşaat Taahhüt ve Onarım İşlerinin Vergilendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi (Türkiye Uygulaması)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• ALAGÖZ, Ali, 2009, “TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardı Çerçevesinde İnşaat İşlerinde Sözleşme Maliyet ve Gelirlerinin Muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, ASMMMO Yayın Organı, Cilt:2, Sayı:1, s. 1-39.
• ASLAN, Tunay, 2015, “Yıllara Yaygın İnşaat Taahhüt İşlerinin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 11) Çerçevesinde Muhasebeleştirilmesi”, Journal of Economics, Finance and Accounting, Volume: 2, Issue: 2, s. 208-219.
• BÜYÜKTÜRK, Gönül, 2013, TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardı Türk Vergi Sistemi ile Karşılaştırılması ve Bir Muhasebe Uygulama Örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), T.C. Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• DEMİR, Erol, 2015, “Yıllara Yaygın İnşaat, Taahhüt ve Onarım İşlerinde Vergilendirme ve Muhasebeleştirme Esasları Üzerine Bir Değerlendirme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 36, s. 834-845. GÜngörmüş, Ali, H. ve BOYAR Ender, 2008, “İnşaat Sözleşmeleri Standardına (TMS 11) Bir Uygulama Önerisi”, İzmir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Dayanışma Dergisi, Sayı 103, ss. 1-15.
• KIZILOT, Şükrü, 2008, İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi Mevzuatı ve Asgari İşçilik, 11. Baskı, Yaklaşım Yayınları, Ankara.
• KURBAN, Dursun Ali, 2006, Özel İnşaatlarda Vergi ve Muhasebe Uygulamaları, Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası, [http://www.bursa-smmmo.org.tr], Erişim: 18 Ağustos 2017.
• NETEK, Okan, 2012, “Gayrimenkul Varlıkların Türkiye Muhasebe Standartları ve Vergi Kanunları Kapsamında Değerlendirmesi”, TÜRMOB Yayınları:438, Sirküler Rapor Serisi, Seri No:2012-8.
• ŞENGEL, Salim, (Ed.), 2013, İnşaat ve Gayrimenkul Muhasebesi, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No:2805, Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 1763, 1. Baskı, Eskişehir. TUNA, Özlem, 2009, “Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Faaliyetlerinin Vergisel Denetimi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul USUL, Hayrettin, 2015, TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardına Göre İnşaat Muhasebesi, Detay Yayıncılık, Ankara.
• YERELİ, Ayşe N., KAYALI, Nilgün ve DEMİRLİOĞLU , Lale, 2011, “İnşaat Sözleşmelerine İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 11) Çerçevesinde Yıllara Yaygın İnşaat Taahhüt İşlerinin Muhasebeleştirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 13, Sayı 3, ss. 113-134.
• 11 No.lu İnşaat Sözleşmelerine İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı.
• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu.
• 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu.
• 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu.
• 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu.