Maraş ve Çevresinde Kürt Eşkıyaları (1917-1918)

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 13, 439 - 453, 26.12.2017

Bayram Ayna

Öz

Osmanlı Devleti Birinci Dünya savaşına
girdikten sonra seferberlik ilan etti. Birçok cephede düşmana karşı mücadele
verilirken,  savaşın sonlarına doğru merkezi
otoritenin zayıflaması cephe gerisindeki eşkıyalık hareketlerinde de artmasına
neden oldu. Özellikle Maraş sancağının Elbistan ve Pazarcık kazalarının dağlık
alanlarındaki köylerde yaşayan Kürtlerden bazıları eşkıya çeteleri kurarak
bölgedeki asayiş ve güvenliği bozulmasına yol açtı. Birinci Dünya Savaşının
sonlarına doğru 1917 ve 1918 yıllarındaki Kürt eşkıyalarının faaliyetleri
sancaktaki ve kazalardaki ticari ve ekonomik hayatı durma noktasına getirdi.
Söz konusu çetelerin faaliyetleri nedeniyle can ve mal güvenliği kalmadığı gibi
Tük köylüleri güvenliğin daha fazla olduğunu düşündükleri merkez sancak Maraş
başta olmak üzere daha güvenli bölgelere göç etmek zorunda kaldı. Bu çalışmada
1917- 1918 yıllarında Maraş bölgesindeki Kürt eşkıyalarının faaliyetlerinin
ortaya çıkarılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk, Kürt, Eşkıya, Ata Bey, Şekip Bey

Marash And The Surrounding Kurdish Bandits (1917-1918)

Öz

 

            The Ottoman State declared mobilization after
entering the First World War. While fighting against the enemy on many fronts,
the weakening of the central authority towards the end of the war led to an
increase in the acts of banditry behind the façade. In particular, some of the
Alawi Kurds living in the mountainous areas of Elbistan and Pazardzhik areas of
Maras Sandjak led to bandit gangs and disturbed security and security in the
region. Towards the end of the First World War, the activities of the Kurdish
brigands of 1917 and 1918 brought them to the point of commercial and economic
life-stopping in the mountains and in the wrecks. As a result of the activities
of the said gangs, life and property security were not left, and the central
villages, where the villagers thought that they had more security, had to
migrate to safer areas, especially Maras. In this study, it is aimed to reveal
the activities of the Kurdish bandits in the Maras region in 1917-1918

Anahtar Kelimeler

Turkish, Kurdish, Bandit, Ata Bey, Şekip Bey

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşiv Belgeleri
• Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti Belgeleri BAO, DH. EUM. 6. Şb., 27. 15. 25. BAO, DH. EUM. 6. Şb., 27. 15. 17. BAO, DH. EUM. 6. Şb., 27. 15. 21. BAO, DH. EUM. 6. Şb., 27. 15. 7. BAO, DH. EUM. 6. Şb., 27. 15. 3. BAO, DH. EUM. 6. Şb., 27. 15. 30. BAO, DH. EUM. 6. Şb., 39. 68. 7. BAO, DH. EUM. 6. Şb., 39. 68. 1. BAO, DH. EUM. 6. Şb., 39. 68. 2. BAO, DH. EUM. 6. Şb., 39. 68. 5. BAO, DH. EUM. 6. Şb., 39. 68. 7.
• Dahiliye Şifre Kalemi Belgeleri
• BAO, DH. ŞFR.81.231. BAO, DH. ŞFR.79-A/149. BAO, DH. ŞFR.81.231. BAO, DH. ŞFR. 574.5.1.1.
• Şûrâ-yı Devlet Belgeleri
• BAO, ŞD. 2252. 14.2.1. BAO, ŞD. 2252. 14.3.1 BAO, ŞD. 2252. 14.4.2. BAO, ŞD. 2252. 14.5. BAO, ŞD. 2252. 14.6. BAO, ŞD. 2252. 14.7.
• Kaynak Eserler, Kitaplar ve Makaleler
• CUİNET, Vital, 1891, La Turquie D’Asie, Volume 2, Paris.
• DEVELİOĞLU, Ferit, 1993, Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara.
• EYİCİL, Ahmet, 2008, Osmanlı Son Döneminde Maraş’ta Ermeni Siyasi Faaliyetleri, Gün Yayınları, Ankara.
• Halep Vilayeti Salnâmesi, 1326/1908, Defa 35.
• SÜSLÜ, Azmi, 2013, Ermeniler, Tehcir ve Sonrası, Berikan Yayınevi, Ankara.
• DEMİRCİ, Süleyman, ARSLAN, Hasan, 2012 , “Eşkıyalar ve Osmanlı Devleti: Maraş Eyâleti Örneğinde Devlet Görevlilerinin Eşkıyalık Faaliyetleri ve Bunların Merkez-Taşra Yazışmalarındaki Yansımaları (1590-1750)”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: /2, Sayı:16.
• GÜNAY, Nejla, “XIX. Yüzyıl Sonu XX. Yüzyıl Başlarında Maraş ve Zeytun’ un Demografik Yapısı İçinde Ermeni Nüfusu”, http://turksandarmenians. marmaraedu.tr/tr Erişim Tarihi: 21.11.2017.
• SÖYLEMEZ, Faruk, 2007, “XVIII. Yüzyıl Başlarından XIX. Yüzyıl Ortalarına Kadar Maraş Ve Çevresinde Eşkıyalık Hareketleri” Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 22 Yıl: /1.