19. Yüzyıl Karabağ Edebi Meclisleri “Meclisi-üns” ve “Meclisi-Feramuşan” Üyelerinin Eserlerinde İnsanın Surat Çizgilerinin Betimlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 17, 23 - 34, 30.10.2018

Ayten Hajiyeva

Öz

19. yüzyıl edebiyatı içerik ve
düşünce açısında yeni ve farklı olarak değerlendirilse de klasik şiir
geleneğini başarıyla sürdürmüştür. Klasik edebiyatla ilgili mecazlar sistemini
yansıtan bazı ibarelerin kullanımı bu olguyla açıklanabilir. Bu dönemde Azerbaycan`ın
çeşitli bölgelerinde bulunan diğer edebi meclisler gibi Karabağ`da da “Meclisi-üns” ve 
“Meclisi-feramuşan” edebi muhitin şekillenmesinde önemli rol üstlenmiştir.Edebiyatın
temel hedefi olan insan edebiyata psikolojik durumu, iç dünyası, duygu ve
heyecanlarıyla yansır. İnsanın iç dünyasının anlaşılması, fikir ve
düşüncelerinin, psikolojik durumunun iletilmesinde yüz çizgilerinin
betimlenmesi en güvenilir araçlardan biri olarak görülebilir.19. yüzyıl
Karabağ meclisleri üyelerinin eserlerinde yüz çizgilerinin yansıması ile ilgili
temel kuralların belirlenmesi, bu aracın kullanıldığı noktaların
değerlendirilmesi amacıyla istatiksel araştırma yapma kararı verdik. Adı geçen
dönemde Doğu edebiyatında yüzyıllar boyunca şekillenen araçların kullanımında
yüz çizgileri ile ilgili bazı kalıp ifadeler kullanılmış olsa da kullanım
sıklığı açısından farklılıklar görülmektedir. Seçilen metinde yüz çizgileriyle
ilgili imgelerin kullanım sıklığı şu şekildedir: en sık kullanılanlar yüz (%22),
göz (%25), zülf (%27) kelimeleriyle ilgilidir. Bu oranların toplamı genel
anlamda yüzle ilgili ifadelerin %74`nü oluşturur. Yüz çizgileriyle ilgili
ifadeler yüzün fiziksel özelliklerinin anlatımı yahut kahramanın duygusal
durumunu yansıtmak amacıyla kullanılmaktadır. Çoğu kez imgeler betimleme
amacıyla, “bakış”, “gülümseme” gibi imgeler ise ekspresyonun sunumu amacıyla
kullanılır.

Anahtar Kelimeler

Karabağ edebiyatı, “Meclisi-üns”, “Meclisi-feramuşan”

Facial Features of Human Presentation in the Works of Representatives of the XIX Century Karabakh Assemblies “Majlisi-uns” and “Majlisi-Feramushan”

Öz

Though the 19^th century literature was characterized by new
ideas and content, classical poetry traditions were also successfully
continued. The functionality of some of the expressions that
reflect the system of scripts related to classical literature can be explained
by this factor. During this period, like other literary assemblies operating in
different regions of Azerbaijan, in Karabakh "Majlisi-uns" and
"Majlisi-Feramushan" had a leading position in the formation of the
literary environment as well.One of the main goals of literary literature - the
human is characterized by the psychological state, the inner world, the feeling
and the excitement. The description of expressive characteristics of human, the
perception of senses and explanation are of the particular interest.We have
decided to conduct a statistical survey to identify the main legal issues
related to the appearance of facial expressions in the creativity of the
representatives of the 19th century Karabakh Assemblies and to exploit the use
of these tools. Although some expressions in the Oriental literature in this
period have been used to describe facial expressions as well as the use of
template tools there are different points in terms of processing frequency. There
reflect the overall processing frequency of the facial elements in the selected
text: The highest rate of processing is related to the face (22%), eye (25%)
and hair (27%). The total of these indicators is 74% of all facial
expressions. Using to describe facial expressions or to describe
the physical characteristics of the face, or to reflect the emotional state of
the image. In many cases, for a description of separate elements, elements such
as "a look" and "smiling" are used to express
expressiveness.

Anahtar Kelimeler

Karabakh literature, Majlisi-Uns, Majlisi-Feramushan

описание черт лица человека в произведениях представителей литературных собраний карабаха XIX века - «маджлиси-унс» и «маджлиси-фарамушан»

Öz

В то время как литература XIХ века характеризовалась новыми идеями и
содержанием, традиции классической поэзии также успешно продолжались.
Функциональность некоторых выражений, которые отражают систему метафор,
связанных с классической литературой, может объясняться именно этим фактором. «Маджлиси-унс» и
«Маджлиси-фарамушан» в Карабахе,
также, как и другие литературные собрания, действующие в разных регионах
Азербайджана того периода, занимали ведущую позицию в формировании литературной
среды.  Человек, как один из главных объектов
художественной литературы, представлен посредством описания психологического
состояния, внутреннего мира, чувства и волнения. Описание выражений лица можно
рассматривать как одно из самых надежных способов раскрытия внутреннего мира
человека, передачи идей и мыслей, психологического состояния.Мы решили провести
статистическое исследование для определения закономерности использования
описания выражений лица в творчестве представителей карабахских собраний XIX
века.Хотя в этот период, в восточной литературе, уже использовались
сформулированные веками знаковые выражения, но существуют различия с точки
зрения частоты их применения. Общая частота использования описания элементов
черт лица в выбранном тексте выглядит следующим образом: самая высокая частота
использования связана с лицом (22%), глазами (25%), волосами (27%). Общее
количество этих показателей, связанных с лицом, составляет 74%. Этот метод
используется для описания мимики или описания физических характеристик лица или
для отражения эмоционального состояния образа. Во многих случаях для описания
отдельных элементов для придания выразительности используются такие элементы,
как «взгляд» и «улыбка».

Anahtar Kelimeler

Kарабахская литература, «Маджлиси-унс», «Маджлиси-фарамушан»

Kaynakça

• GARAYEV, N., (2012). 19th-century Azerbaijani literary congresses. Baku: Institute of Manuscripts of ANAS, , p.158.
• MAKARENKO, A. S., (1958). “Pedagogical works” in 8 v. T.V. – M.,.S. 268, p.79. “Methodological and methodological problems of content analysis’’, (1973). Issue. 1M.; L.,.-130 p., p.32.
• SHULTZ, P. N., (1975). ‘’Features of representations and concepts about other people from writers, artists, engineers’’. - In: Theoretical and Applied Problems of Psychology of Cognition by People of Each Other. - Krasnodar, , pp. 331—332.
• KUZMIN, E. S.- SEMYONOV, V. E., (1979). “Social Psychology”– L.,.C.288, p.112.
• KALUGINA, E. N., ( 2008). The concepts of "man" and "woman" in the sub-standard of Russian and English languages. Stavropol,. 159 p.