Şeyh Seyyid Abdülkâdir-i Belhî Divânı’nda Kur’an-ı Kerim Ayetlerinin ve Hadislerin Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 17, 35 - 79, 30.10.2018

Nurgül Kına

Öz

     Fars Edebiyatı, dinî ve tasavvufî konular açısından oldukça zengin bir
edebiyattır. Bu edebiyatın en belirgin özelliği, en başta ilham kaynağının Kur’ân-ı
Kerîm olmasıdır. Şair ve yazarlar bilhassa dinî ve tasavvufî muhtevalı
eserlerinde duygu ve görüşlerini güçlendirmek için Kur’ân-ı Kerîm ayetlerinden
ve hadislerden yararlanmışlardır. Bu araştırmada, divânında Kur’an-ı Kerîm
ayetlerinin ve hadislerin etkisi altında kalmış Şeyh Seyyid Abdülkâdir-i
Belhî’yi bir şair olarak, belli bir ölçüde tanıtma çabası güdülmektedir.
Makalede öncelikle Abdülkâdir-i Belhî’nin hayatı, eserleri ve şiirindeki yazım
tarzı özellikleri tanıtılmaya çalışılmıştır. Devamında Abdülkâdir-i Belhî
Divânı’ndaki Kur’ân-ı Kerîm ayetlerinden, hadislerden etkilenme tarzları ve
şekilleri inceleme konusu olmuştur. Şairin Kur’ân-ı Kerîm ayetlerinden ve
hadislerden etkilenerek söylediği her sentakstan şiir ve beyitler seçilmiş;
divanından şiir örnekleri ayet ve hadislerle birlikte ele alınmıştır. Söz
konusu ayet ve hadisler, okuyuculara ilgili açıklamalarla birlikte daha fazla
bilgi vermek için sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Şeyh Seyyid Abdülkâdir-i Belhî, Divân-ı Belhî

The Influence of Holy Quran Verses and Hadiths in Sheikh Abd ol-Qader Balkhi’s Dewan

Öz

            Persian
literature is a quite rich branch in terms of religious and mystical topics.
The literature’s prominent inspiration source is Holy Quran. Poets and writers
benefit from Holy Quran verses and hadiths to empower their emotions, opinions
and visions, particularly in religious and mystical works. In this study, there
is an effort to introduce Sheikh Abd al-Qader Balkhi, who is influenced under
the Holy Quran verses and hadiths in his dewan as a poet. The article, first of
all, introduces the life of Abd ol-Qader Balkhi, his works and writing styles
in his poems. The article also studies influence of the Holy Quran verses and
hadiths in Abd ol-Qader Balkhi’s Dewan in terms of style. The poet's poems and
couplets which are influenced by the Holly Quran verses and hadiths are discussed
with examples from his dewan and verses and hadiths. These verses and hadiths
will be presented to the readers with detailed information.

Anahtar Kelimeler

Sheikh Abd ol-Qader Balkhi, The Dewan of Balkhi, The Holy Qur’an Verses and Hadiths

تأثیر آیات قرآن کریم و احادیث در دیوان شیخ سیّد عبدالقادر بلخی

Öz

در ادبیات مذهبی
و عرفانی، ادبیات فارسی شاخه‌‌ای کاملا غنی است. ویژگی برجسته این ادبیات الهام
بخش اصلی آن قرآن کریم است. شاعران و نویسندگان از قرآن کریم و حدیث بهره‌ مند می‌شوند
تا احساسات، عقاید و دیدگاه‌های خود را به ویژه در آثار مذهبی و عرفانی تقویت کنند.
این کار پژوهشی تلاشی است برای معرفی شیخ سیّد عبدالقادر بلخی به عنوان شاعری که در
سرودن دیوان خود تحت تأثیر آیات قرآن کریم و احادیث بوده است. در مقالة حاضر ابتدا
به معرفی احوال و آثار عبدالقادر بلخی و ویژگی‌های سبکی در شعر وی پرداخته شده
است، در ادامه، شیوه‌ها و گونه‌های تأثیرپذیری از  آیات قرآن کریم و
حدیث در دیوان عبدالقادر بلخی مورد بررسی قرار گرفته شده است. اشعار و ابیاتی که
به هر نحوی شاعر در سرودن آن‌ها متأثّر از آیات قرآن کریم و احادیث بوده است،
استخراج شده و نمونه‌های اشعار از دیوانش، به همراه آیات و احادیث مورد نظر، آمده
است. در نهایت آیات و احادیث مورد نظر، همراه با توضیحات مربوط، برای اطلاع بیشتر
خوانندگان ارائه می گردد.                                                      

Anahtar Kelimeler

شیخ سیّد عبدالقادر بلخی، دیوان بلخی، آیات قرآن کریم و احادیث.

Влияние стихов и хадисов Священного Корана в диване (в сборнике стихов) Шейха Сайида Абдуль Кадира Аль-Балхи

Öz

Почётное место в персидской
литературе занимает религиозные и суфийские темы. Наиболее очевидной особенностью этой литературы является то, что в первую очередь источником вдохновения в создании произведений является
Священный
Коран. Поэты и авторы, особенно в произведениях религиозного и суфийского содержания,
воспользовались аятами (стихами) и хадисами Корана, чтобы укрепить свои чувства
и взгляды. В
этом исследовании мы поставили перед собой цель представить Шейха Сайида Абдуль
Кадира Аль Балхи в определенной степени как поэта, который создавал свой диван под влиянием стихов и хадисов Корана. В статье в первую очередь исследованы жизнь, произведения Шейха Сайида
Абдуль Кадира Аль Балхи и его стиль написания стихов. Следовательно, были рассмотрены стили и формы влияния аятов
и хадисов
Священного Корана в диване Абдуль Кадира Аль Балхи. Нами выбраны все виды синтаксических
конструкций  из  стихов и бейтов, которые были написаны
автором под влиянием стих и хадисов Священного Корана, также приведены примеры
стихов из его дивана вместе с аятами и хадисами. Стихи и хадисы, о которых
будет идти речь, будут представлены читателям с объяснениями.

Anahtar Kelimeler

Шейх Сайид Абдуль Кадир Аль-Балхи, диваны Балхи

Kaynakça

• ÖZ, Y., (2002). a “Afgan Türkistan Muhacirlerinden Süleyman Belhî Ailesi ve “Defter-i Kuyüdat” Fihristi”, Bilig (Türk Düyası Sosyal Bilimler Dergisi), Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı Yayını, Sayı 23, s. 157-188.
• ……….., (2006). “Burhaneddin Belhî Ve Türkçe Mektuplar”ı, Edebiyat Dergisi, Sayı 15, s. 203-224. ………., (1382). “Nameî be Safir Kabir İran dar Estanbol”, Ayine Miras: Shomarah: 29, Dovreh Cadid, Tehran, s 263-273.
• .……, (2002). b “Süleyman Belhî Ailesi Ve Son Mevlevî Postnişînleri İle Mektuplaşmaları” X. Milli Mevlâna Kongresi (Tebliğler), C.1, Selçuk Üniversitesi Matbaası, Konya, s. 149-162.
• ÖZEMRE, A., (2017). Üsküdar’ın Üç Sırlısı, Kubbealtı Yayınları, 6. Baskı, İstanbul.
• ROSHVANAZADE, (1383). Encyclopedia of Farsi-Farsi Literature in Anatolia and the Balkans, Ba Sarparastiyi Hasan Anooshe, Ministry of Culture and Islamic Guidance Publishing and Publishing Organization, Tehran.