Saib-i Tebrizî ve XVII. Yüzyıl Azerbaycan Lirik Şiirinde Hind Üslubu

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 17, 135 - 152, 30.10.2018

Paşa Kerimov

Öz

XVII. yüzyıl
Azerbaycan edebiyatının en kayda değer şairlerinden olan Saib-i Tebrizî, Hint,
İran ve Osmanlı ülkelerinde büyük ün kazanmıştır. Farsça yüz yirmi bin beyit
tutarında şiirleri olan şairin Türkçe on sekiz şiiri bulunmuştur. Farsça
şiirlerinde olduğu gibi, Türkçe şiirlerinde de Saib XVII. yüzyılda yeni Hint
üslubunun temsilcisi olmuştur. Şairin Türkçe şiirlerinin etkisi ile ana dilinde
şiirler yazan Vahid-i Kazvinî, Vaiz-i Kazvinî, Murtaza Kulu Sultan Şamlu gibi
Azerbaycan şairleri de Hint üslubunun Azerbaycan’daki temsilcileri olmuşlar. Çalışmamızda XVII. yüzyıl Azerbaycan şairi Saib-i
Tebrizi ve onun takipçilerinin şimdiye kadar araştırılmamış, hind üslubunda Türkce
yazdıkları şiirlerinde bu uslubun özüllikleri hakkında örneklerle bilgiler
verilmişdir. Araştırmada  karşılaştırmalı
tarihi metotla birlikte, karşılaştırmalı tahlil ve genellemelere yöntemleride
kullanılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Saib-i Tebrizî, Nazire, Hint üslubu, Solhe-koll, Teşbih, Istiare

Saib-i Tebrizi and XVII. Century Indian Style in Azerbaijan Lyric Poetry

Öz

Saib-i Tebrizî, one
of the most valuable poerts of 
Azerbaijan in XVII century was very famous in India, Iran and whole
Ottaman empire.  Known poetry of  Saib-i Tebrizî include 120 000  couplet 
verses in Persian and only 18 verses in Turkish. The poet is the
representative of a new  Indian style in
poetry. Many Azerbaijan poets as Vehid-i Kazvinî, Vaiz-i Kazvinî, Murtazakulu
Sultan Şamlu under influence of  Saib-i
Tebrizî became Indian
style poets writing in native Turkish. In this article, on the basis of the still unexplored Turkic poems of
the 17th century Azerbaijani poet Saiba Tabrizi and his followers, which were
written in “Indian style”, the information on the specific features of this
style is given. The study was conducted comparative historical method. A method
of comparative analysis and generalization was introduced.

Anahtar Kelimeler

Saib-i Tebrizî, Nazire, Indian style in poetry, Sebk-i Hintî, Solhe-koll, Tesbih, Istiare

Kaynakça

• MUALLIM NACI (1890). Esami, Mahmut Bey Matbaası, İstanbul.
• MEHEMMED FUZULI (1957). Eserleri, I. Cilt. Azerbaycan SSR Elm Neşriyyatı, İstanbul.
• MEHEMMEDI, M., (1984). Saib-i Tebrizi ve Farsdilli Poeziyada Hint Üslubu. Elm Neşriyyatı, Bakı.
• XVII. ESR AZERBAYCAN LİRİKASI (ANTOLOJİ) (2008). Nurlan Yayınları, Bakı.
• TARBİYAT, M., (1987). Danişmendan-i Azerbaycan. Çev: İsmayıl Şems, Gafar Kendli, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı, Bakı.