Cumhuriyetin Biyografik Temellerinden: Mehmet Sabri Toprak*

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 18, 121 - 150, 23.12.2018

Serhat Küçük

Öz

Tarihsel
olaylar, ekonomik ve toplumsal pek çok etkenin yanı sıra belirli ölçüde kişisel
saiklerle gerçekleşir. Biyografiler özellikle kişi eksenli siyasi
yapılanmaların anlaşılması açısından son derece önemlidir. Olağanüstü
sayılamayacak insanların biyografileri de eğer yeterli zenginlikte belgelerle
desteklenmişse, geçmişin o biyografi yazılmazsa karanlıkta kalacak bir yönüne
ışık tutabilir. Aynı şekilde sistemli bir biyografi, birincil kaynakların
eleştirel biçimde kullanılabilmesi için bir anlamda şarttır.Döneminin meşhur,
bugünün meçhul isimlerinden biri olan Mehmet Sabri Toprak da bu minvalde Cumhuriyet’in
inşa sürecinin tarihini yazarken yararlanılması gereken biyografik temellerden
biridir. Telgrafçılıktan Ziraat Vekilliği’ne dek geniş bir yelpazede faaliyet
göstermiştir. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e meclis yapılanmaları içinde mebus olarak
bulunması hasebiyle de döneminin parlamenter sistem tecrübesi en yüksek
şahsiyetleri arasında yer alır. Kendisini tanımak ve yaptıklarını
değerlendirmek şüphesiz ki hem geç Osmanlı hem de Cumhuriyet döneminde
yaşananların anlaşılıp açıklanmasına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Sabri Toprak, Biyografi, Cumhuriyet Tarihi, Osmanlı Tarihi

One of the biographical foundations of the Republic of Turkey: Mehmet Sabri Toprak

Öz

Historical events derive from, in addition to the economic and social factors, some individual incentives. Biographies are especially important to understand man-oriented political structures. Biographies of ordinary people can illuminate  the obscured aspect of the past, if the documentation is rich enough. In addition, a systematic biography is essential for the critical use of primary sources.Mehmet Sabri Toprak, not today but in his period was a famous name, is one of the biographical foundations that should be used in writing the history of the early Republican Era. He was an active statesman in many fields from telegraph to the Minister of Agriculture. Since he served as a member of parliament in transitional period from the Ottoman Empire to the Republic, Toprak is well-experienced political figure of his time. Recognizing himself and analyzing his work will undoubtedly instrumental in understanding and explaining of what happened in the late Ottoman and Republican periods.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Sabri Toprak, Biography, History of The Republic of Turkey, Ottoman History

БИОГРОФИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ РЕСПУБЛИКИ: МЕХМЕТ САБРИ ТОПРАК

Öz

Исторические, экономические и социальные события происходят не только при воздействии событий, но также с
участием личностей. Биографии особенно важны с точки зрения изучения политических событии.  Биографии особа важных людей, если они насыщены важными документами , могут также пролить свет на прошлое, точно так же
систематическая биография необходима для критического использования
первоисточников.Мехмет Сабри Топрак, один из самых известных и знаменитых людей
той эпохи, является одной из биографических основ, которые следует использовать
при написании истории строительства Республики. Он  действовал  в широком диапазоне, от телеграфии до исполняющего обязанности министра сельского
хозяйства. Он также как депутат участвовал в создании парламента от Османской
империи до Республики , был  одним из самых опытных парламентарий. Его
биография, оценка его работы несомненно, будет
способствовать изучению происшедших
событий  в
поздний Османский и ранней Республиканской эпохи.

Anahtar Kelimeler

Мехмет Сабри Топрак, биография, история Республики, Османская история

Kaynakça

• “Malta Sürgünleri”, röportaj: İhsan Birinci, Hayat Tarih Mecmuası, sy 9 (1966): 22-26. ALŞAN, R., “Cumhuriyetin Kuruluşu ve İlk Onbeş Yılında PTT İşletmesi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi VI, sy 17 (1990): 391-419. BAL, M. A., Sürgün Türkler Milli Mücadele Döneminde Malta Sürgünleri, İstanbul: Gahura Kitabevi, 2007. BİRİNCİ, A., “Bedirhan Paşazade Halil Rami’nin Hayat Hikayesi”, Toplumsal Tarih, sy 270 (2016): 76-88. Darüşşafaka Türkiye’de İlk Halk Okulu, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1948. DİKER, H., “Cumhuriyet’in İlk Döneminde Haberleşmenin Gelişimi: P.T.T. Örneği”, Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, 1995. DOĞAN, Y., Fenerbahçe Cumhuriyeti, İstanbul: Tekin Yayınevi, 1989. ERDEM, U., “İngiliz Elçisi George Clerk’in 1927 Raporu (1927 Yılı Türkiye Fişlemeleri)”, Atatürk Dergisi 3, sy 2 (2014): 47-62. ERDİNÇ, E. Ş., Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti Yargılamaları III: Ankara İstiklâl Mahkemesi ve Siyasî Yargılama, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay., 2018. Geçmişten Günümüze Posta, Ankara: PTT Genel Müdürlüğü, 2007. GOLOĞLU, M., Milli Mücadele Tarihi-V 1923 Türkiye Cumhuriyeti, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay., 2011. GOLOĞLU, M, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-I 1924-1930 Devrimler ve Tepkileri, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay., 2011. GÖKOĞLU, A. B., İnkılabımızda Posta ve Telgrafçılar, İstanbul: İkbal Kitaphanesi, 1938. GÜRER, C. A., Cepheden Meclise Büyük Önder ile 24 Yıl, Derleyen: Turgut Gürer, İstanbul: Özkaracan Matbaacılık, 2006.