20. Yüzyıl Çağdaş İran Şairi Fereydûn-i Muşîrî

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 18, 476 - 511, 23.12.2018

Nurgül Kına

Öz

Fereydûn-i
Muşîrî, (1305-1379 hş./1926-2000) 20. yüzyıl Çağdaş İran Edebiyatı’nın öncü şairlerinden
birisidir. Edebiyatla iç içe bir
ailede büyüyen Fereydûn-i Muşîrî, okuma yazmayı öğrendikten sonra Hâfız-i Şîrâzî, Sa’dî-yi Şîrâzî, Firdevsî ve Nizamî-yi
Gencevî gibi şairlerin eserlerini okumaya başlamıştır. Şiir yazmaya lise
yıllarında başlayan şair, üniversitenin ilk yıllarından itibaren gazellerini ve
mesnevîlerini kaleme almıştır. Fereydûn-i Muşîrî yeni şiir de denilen Nîmâ
tarzı şiir ile Şi’r-i Sepîd (serbest şiir) arasındaki geçişte, geleneğe yakın
durmayı seçmiş bir şairdir. Yaklaşık altmış dört yıl süren edebî hayatı boyunca
yirmi bir şiir mecmuası ve iki derleme kitap yayımlayan Fereydûn-i Muşîrî, “Kûçe” (Sokak) adlı en meşhur
şiiriyle şöhrete kavuşmuştur. Bu şiir, şairin adıyla çağrışım yaptıran bir eser
olma özelliği de taşımaktadır. Bu makalede öncelikle meşrutiyet sonrası İran edebiyatının seyri, yeni
şiirin doğuşu ve yeni şiir kalıplarından kısaca bahsedilmiş ardından Fereydûn-i
Muşirî’nin hayatı ve edebi kişiliği hakkında bilgi
verilmiştir. Çalışmamızda Fereydûn-i Muşîrî’nin duygu ve düşünce âleminde bir
nebze olsun gezinmek ve bu şekilde onun kişiliğini tanımak ve tanıtmak amacı
güdülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Fereydûn-i Muşîrî, XX. Yüzyıl, İran Edebiyatı

20th Century Contemporary Iranian Poet Fereydoon Moshiri

Öz

Fereydoon Moshiri (Fereydûn-i Muşîrî
in Turkish, 1305–1379 AH/1926–2000) was one of the pioneering poets of the 20th
century Contemporary Iranian Literature. After
learning literacy, Fereydoon Moshiri, who grew up in a family communing with
literature, began to read the works of poets such as Hafez (Hâfız-i Şîrâzî in
Turkish), Saadi Shirazi (Sa’dî-yi Şîrâzî in Turkish), Ferdowsi (Firdevsî in
Turkish) and Nizami Ganjavi (Nizamî-yi Gencevî). The poet, who began writing
poems in his high school years, wrote his Gazel and his Mesnevi beginning with
his first years of the university. Fereydoon Moshiri was a poet who had chosen
to stay close to tradition in the transition between the poetry of Nima style,
also called the new poetry, and the Şi’r-i Sepîd (free style poetry). Fereydoon
Moshiri, who published twenty-one poetry magazines and two compilation books
during his literary life for nearly sixty-four years, has become famous with
the most famous poem called “Kooche” (Street). This poem also has the
characteristic of being a work that has a connotation with the name of the
poet.In this article, the course of the Iranian literature after the
constitutionalism, the emergence of the new poetry, and the new poetry patterns
were briefly mentioned first, and then information was given about the life and
literary personality of Fereydoon Moshiri. In our study, we aimed to navigate a
little bit in the realm of emotions and thoughts of Fereydoon Moshiri and to
recognize and introduce his personality in this way. 

Anahtar Kelimeler

Fereydoon Moshiri, 20th Century, Iranian Literature

ПОЕТ СОВРЕМЕННОЙ ИРАНСКОЙ ПОЭЗИИ XX-го ВЕКА ФЕРЕЙДУН МОШИРИ

Öz

Ферейдун Мошири (1926-2000) является одним из
ведущих поэтов современной иранской литературы ХХ-го века.
Ферейдун Мошири вырос в семье с литературной средой, после того как он научился
писать и читать начал увлекаться поэзией Хафиза Ширази, Сади Ширази, Фирдовси и
Низами Гянджеви. Первые его стихи написаны еще в школе, с первых лет обучения в
университете он начал сочинять газели и месневи. Ферейдун Мошири остался
близким в переходе от традиционного поэтического стиля Нимо к стилю Сепид
(свободная поэзия). Почти в течении шестидесяти четырех летней литературной
жизни Ферейдун Мошири опубликовал двадцать один сборник стихов, две книги,
прославился благодаря своей известному стихотворению под названием «Улица». Это
стихотворение так же несет в себе призыв поэта. В этой статье в начале кратко
излагается ход развития Иранской литературы после конституционной монархии,
рождение новой поэзии и новых поэтических образцов, а затем жизнь и
литературная личность Ферейдуна Мошири. В исследовании будут затронуты вопросы
касающийся личности и поэзии Ферейдуна Мошири.

Anahtar Kelimeler

Ферейдун Мошири, ХХ век, иранская литература

Kaynakça

• ABDULLÂHÎ, R., “Yeni İran Şiiri (Çağdaş Şiire İlişkin Yeni Bir İrdeleme) Basılmak Üzere Olan Kitaptan Bir Özet ve Kesit”, http://www. İrankulturevi.com (12.11.2013).
• AHMEDÎ, C. ve ZEMANÎ, S., “Berresî-yi Ârmânşehr der Eş’âr-i Fereydûn-i Muşîrî”, Feslnâme-i Tehkîkât-i Ta’lîmî ve Genâyî-yi Zebân ve Edeb-i Farsi, Dâneşgâh-i Âzâd-i Eslâmî- Vâhed-i Bûşehr, Şomâre-i Peyâpey: Nohom-i Pâyîz, (1390): 29-59.
• ÂJEND, Y., Edebiyât-i Novîn-i İrân Ez Engelâb-i Meşrûtiyyet tâ Engelâb-i Eslâmî, Tahran: İntişârât-i Emîr Kebîr, 1363.
• DEĞİRMENÇAY, V., Fünûn-i Belâgat ve Sınât-ı Edebî, Ankara: Aktif Yayınları, 2014. EFŞÂR, M., Gozerî ve Nezerî ber Ehvâl-i Fereydûn-i Muşîrî: Şâir-i Mu’âsır-i İrân, Tahran: İntişârât-i Şehr-i Ketâb, 1377.
• HÂKİMÎ, İ., Edebiyât-i Mu‘âsır-i Îrân, Tahran: İntişârât-i Esâtîr, 1376. HUKÛKÎ, M., Edebiyât-i İmrûz-i Îrân, 2, Tahran: Neşr-i Katre, 1377.
• KANAR, M., Çağdaş İran Edebiyatının Doğuşu ve Gelişmesi, İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
• KASIMÎ, Â., ÎYZÂNLÛ, A. ve ELYÂSÎ, M., “Berresî-yi Tarhvâre-i Hacmî Vaje-i Gam der Eş’âr-i Fereydûn-i Muşîrî”, Mecmû’e-i Makâlehâ-yi Dehomîn Hemâyeş-i Beynelmilelî-yi Tervîc-i Zebân u Edebiyât-i Fârsî Dâneşgâh-i Muhakkik-i Erdebîlî, 4-6 Şehrîver Mâh, Erdebîl, (1394): 12-20.
• KINA, N., Fereydûn-i Muşîrî ve Çağdaş İran Şiiri, Ankara: İraniyat Yayınları, 2018.
• …………, “Feridûn-i Muşirî’nin Hayatı, Edebî Kişiliği ve Eserleri”, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• KIRLANGIÇ, H.,“İran Şiiri İçin Bir Sınıflandırma Denemesi”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 1, sy. 1 (2001): 96-108.
• LENGERÛDÎ, Ş., Tarîh-i Tahlîlî-yi Şi’r-i Nov, 1, Tahran: Neşr-i Merkez, 1370.
• MOMTEHİN, M., ve HOŞKÂM, L., “Berresî-yi Mezâmîn-i Eş’âr-i Âşıkâne-i Fereydûn-i Muşîrî u Nezâr Kabbânî”, Motâle’ât-i Edebiyât-i Tetbîkî, 7, sy.27, (1392): 53-71.
• MUŞÎRÎ, F., Bahâr râ Bâver Kon, Tahran: Neşr-i Çeşme, 1390. ……………, Bâztâb-i Nefes-i Sobhdemân:Kullîyât-i Eş’âr, 2, Tahran: İntişârât-i Çeşme, 1388. ……………, Ebr u Kûçe, Tahran: Neşr-i Çeşme, 1390.
• ……………, Gonâh-i Deryâ, Tahran: Neşr-i Çeşme, 1391.
• ……………, Gozîde-yi Eş’âr, Tahran: İntişârât-i Nigâh, 1391.
• ……………, http://www.fereydoonmoshiri.org, (06.01.2013).
• ……………, Rîşe der Hâk Gozîne-yi Eş’âr, Tahran: İntişârât-i Morvârîd, 1391.
• ……………, Se Defter (Ebr u Kûçe, Gonâh-i Deryâ, Bahâr râ Bâver Kon adlı şiir kitapları bir arada), Tahran: Neşr-i Çeşme, 1390.
• ……………, Teşne-yi Tûfân, Tahran: İntişârât-i Sohen, 1385.
• ÖRS, D., “Çağdaş İran Şiirinin Öncülerinden Fereydûn-i Muşîrî”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 1, sy. 1, (2001): 86-95.
• TERAKKÎ, M., Yâdgâr-i Mândegâr Edebiyât-i Mu’âsır-i Fârsî (Şi’r u Nesr), Senendec: Dâneşgâh-i Âzâd-i Eslâmî, 1384.
• YÂHAKKÎ, M., Çûn Sebû-yi Teşne (Târîh-i Edebiyât-i Mu’âsır-i Fârsî), Tahran: İntişârât-i Câmî, 1376.
• ………………., Edebiyât-i Mu’âsır-i Fârsî, Tahran: İntişarat-i Nemâd, 1388.
• YILDIRIM, N., “Ferîdûn-i Muşîrî ve Şiiri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sy.10 (1998): 47-63.
• YÛSUFÎ, G., Çeşme-yi Rûşen, Tahran: İntişarat-i Meharet, 1373.
• ZEMANÎ, S., “Kitâbşinâsî-yi Tahlîl-i Fereydûn-i Muşîrî”, Pâyânnâme-i Kârşinasî-i Erşed, Dânişgâh-i Azâd, 1390.