TÜRK VE RUS MİTOLOJİLERİNDE MİTİK DÜNYA, ÖLÜM VE RUH ANLAYIŞI

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 15, 10 - 29, 28.11.2018

Gamze Öksüz

https://doi.org/10.33692/avrasyad.509729

Cited By: 1

Öz

İlkel insan topluluklarının yakın çevrelerini, evreni ve doğa olaylarını kişileştirerek
yorumlama çabaları sonucu ortaya çıkan mitler ve mitoloji, araştırmacıları insanlığın kültür
tarihinin başlangıcına götüren basamaklardan biridir. İnsanın doğa ve toplumdan ayrı
düşünülemediği bu sistem, henüz bilimle tanışmamış toplulukların yaşamsal konulara cevap
arayışıyla doğmuştur. Yakın çevreyle, yaratılışla, türeyişle ve doğa olaylarıyla ilgili bilinmezleri
çözme ihtiyacı duyan ilkel toplumlar için tek çıkış yolu mitler olmuştur. Mitolojinin merkezinde yer
alan ölüm, ölümden sonraki hayat ve ruh anlayışı ise insanın, evrenin doğal döngüsü içinde
varoluşun parçası olarak kalabilme arzusu ile açıklanabilir. Ölümün yıkıcılığı ile baş edebilmek
adına başvurulan mitolojik tasavvurlar, tarih boyunca insanoğlunun en güçlü dayanağı olmuştur.
Mitolojiyi oluşturan sistemler, toplumların yaşadığı coğrafyayla, iklimle, kültür düzeyleriyle ve
dinsel kabullenmelerle sıkı ilişki içinde olduğu için her halkın mitolojisi kendine özgü özelliklere
sahiptir. Bununla birlikte bazı mitolojik tasavvurlar ve aynı işlevde birleşen bazı ortak
uygulamalar, pek çok mitoloji sisteminde evrenseldir. Komşu coğrafyaları paylaşan Türk ve Rus
topluluklarının mitolojilerinde de birbiriyle örtüşen özellikler mevcuttur. Farklı semavi dinleri
benimsemiş olsalar da bu toplulukların benzer inanış ve uygulamaları sergilemeleri, aslında
insanoğlunun bilinmeyenin sırrına ulaşmak için benzer tepkiler verdiğinin göstergesidir.
Çalışmanın amacı, Türk ve Rus mitolojilerinin kendine özgü özelliklerine değinmek, semavi
dinlerin etkisi altındaki seyrini göstermek ve benzerlikleri ortaya koymaktır. Bu bağlamda her iki
mitolojik sistemdeki mitik dünya yaklaşımları sergilenecek, ağırlıklı olarak ölüm, ölümden
sonraki yaşam, ruh anlayışı ve ruhlarla iletişim araçlarına odaklanılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Türk Mitolojisi, Rus Mitolojisi, Ölüm, Öteki Dünya

Kaynakça

• GÖMEÇ, Saadettin, (2006), Türk Kültürünün Ana Hatları, Ankara: Akçağ.