ÇİZGİ DİZİLERDE GELENEKSEL MÜZİK KULLANIMINA UYGULAMALI HALKBİLİMİ PENCERESİNDEN BİR BAKIŞ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 15, 974 - 984, 28.11.2018

Süleyman Fidan

https://doi.org/10.33692/avrasyad.510128

Öz

Televizyon, yayın hayatına başladığı ilk dönemden itibaren, radyo yayıncılığının deneyiminden de yararlanarak her seviyeye uygun ve farklı işlevleri bulunan programları izleyicilere sunmaktadır. Bu program formatlarından biri de eğlence, eğitim ve kültürel aktarım işlevleriyle çocuklara yönelik yayınlanan çizgi filmlerdir. Çizgi dizi ve animasyonların aslî unsurları metin, görsellik ve sesten oluşmaktadır. Ses öğesinin yerleştirilmesinde ise yoğunluklu olarak müzik kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra bazı çizgi filmlerinde müzikle birlikte diyaloga da yer verilmektedir. İzleyici grubunun dikkatini çekmek, mesajları vurgulamak, duyguları tamamlamak, görsellerinin algılanmasını kolaylaştırmak, sürükleyiciliği sağlamak, filmle müzik birlikteliğini gerçekleştirebilmek gibi birçok işlevi yerine getirmek için çizgi dizilerde müzik kullanılmaktadır. Çizgi dizilerde kullanılan müzik, ana tema müziği, fon, jenerik ve efektler gibi farklı tarzlarda değerlendirilmektedir. Çocuklara yönelik tematik kanalların açılmasıyla ve yeni teknolojik imkânlarla yerli yapım animasyonlar artmış; geleneksel müzik söz, ezgi, çalgı, bağlam gibi unsurlarla bu yapımların içine yerleştirilmiştir. Bu uygulamalarla kültürel aktarım, geleneksel kahramanların güncele taşınması, ardıl ürünlerle yeni kültürel ekonomik alanlar oluşturması sağlanmaktadır. Uygulamalı halkbilimi alanına da giren kültürel yaratım ve tasarımlarla geleneksel bellek ile ilgili kodlamalar yapılmaktadır. Çizgi filmler aracılığıyla geleneksel yaşam, el sanatları, çocuk oyun ve oyuncakları, halk oyunları, halk çalgıları, halk müziği, giyim-kuşam özellikleri ve sözlü anlatmalar yoluyla kültürel aktarım gerçekleşmektedir. Bu çalışmada, son dönemde Türk televizyonlarında yayınlanan çizgi filmler gözlem ve içerik çözümleme teknikleriyle incelenmiş ve tespit edilen çizgi filmler, geleneksel müzik kullanımı bağlamında değerlendirilmiştir.
Anahtar Sözcükler

Anahtar Kelimeler

Türkü, halk müziği, animasyon, Pepee, kültürel aktarım

Kaynakça

• BYINGTON, H. Robert, (1989), “What Happened to Applied Folklore” Time and Temperature, (ed C. Camp), Washington DC: The American Folklore Society, 77-79.