İSLAM COĞRAFYACILARININ BİZANS DÖNEMİ İSTANBUL’U VE AYASOFYA’SINA DAİR İZLENİMLERİ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 16, 276 - 291, 24.03.2019

Abdullah Balcıoğulları

https://doi.org/10.33692/avrasyad.543757

Öz

Kurulduğu günden günümüze kadar Dünya‟nın en güzel ve etkili şehri olan İstanbul, her
zaman insanların ilgisini çekmiştir. Roma İmparatorluğu‟nun başkenti olduğu günden bugüne
kadar hep güzelliğiyle anılmıştır. Gerek konumu, iklimi, doğal limanları ve pek çok özelliği ile
tarih boyunca pek çok seyyah ve coğrafyacı eserinde İstanbul‟la ilgili bilgilere yer vermiştir. Üç
imparatorluğa başkentlik etmiş olan İstanbul, Doğu Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorluklarının en zengin şehri olmasını da sağlamıştır. Bu çalışmanın amacı İslam
coğrafyacılarının Bizans dönemi İstanbul‟una dair izlenimlerini ortaya koymaktır. Bu amacı
gerçekleştirmek amacıyla 10 ile 14. yüzyıllar arasında yazılmış olan Arapça eserler
incelenmiştir. İslam coğrafyacı ve seyyahların eserlerinde surlar ve Ayasofya ayrıca önemli yer
tutmaktadır. Araştırmanın sonucunda İstanbul surları, kapıları, hipodrom, Ayasofya Kilisesi ve
çevresine dair verilere ulaşılmıştır. İstanbul surları oldukça karmaşıktır ve her dönem bakımdan
geçirilmiştir. İstanbul denince akla gelen bir diğer Bizans dönemi eseri de Ayasofya Kilisesi‟dir. I.
Konstantin‟in Hıristiyanlığı kabulünden sonra İstanbul‟un sadece siyasi bir merkez olarak değil,
aynı zamanda dini bir merkez olmuştur. Dünya‟nın ilk katedrali olarak kabul edilen Ayasofya
tarih boyunca çeşitli olaylara şahitlik etmiştir. Bizans döneminde Ayasofya‟nın sadece dini bir
merkez olmayıp, siyasi ve toplumsal bir merkez olduğu anlaşılmıştır. Bununla beraber Ayasofya
ve Hipodromda kutlanan bayramlar, kutlama hazırlıkları, keşiş imparator ve manastırlarla ilgili
çarpıcı sonuçlar bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ġslam coğrafyacılar, Aya Sofya, Bizans, istanbul

Kaynakça

• .