ÇİN’İN DARFUR POLİTİKASI

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 3, 229 - 250, 23.12.2017

Mürsel Bayram

Öz

2000’li yılların başında, Sudan’ın batısındaki
Darfur bölgesinde gerçekleşen ve tahminen 300 bin kişinin ölümüyle sonuçlanan
kriz sırasında Çin’in tutumu tartışma konusu olmuştur. Sudan Hükümeti’nin
Darfur’da soykırım uyguladığı; Çin’in de verdiği destekle soykırıma ortak
olduğu iddia edilmiştir. Bu iddialar karşısında Çin, devletlerin egemenliğine
saygı duyma ve iç işlerine karışmama ilkelerini ön plana çıkarmış, ilgili
devletin rızasının alınmasını öngören bir insanî müdahale paradigması
savunmuştur. Darfur bu yönüyle, Çin’in hem uluslararası krizlere yaklaşımını
hem de Batılı aktörlerden farklılığını ortaya koyması bakımından önemli bir dönüm
noktası olmuştur. Bu çalışmada, Çin’in söz konusu süreçte nasıl bir strateji
izlediği ve nasıl bir sınav verdiği analiz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

: Çin, Sudan, Darfur, İnsanî Kriz, Soykırım

China’s Darfur Policy

Öz

China maintained a
controversial attitude towards the humanitarian crisis in Darfur, which erupted
in the western region of Sudan in the early 2000s and caused the death of
nearly 300,000 people. It was claimed that the Government of Sudan carried out
genocide in Darfur, and China became a party to this genocide by supporting the
Government of Sudan in political, military and commercial terms. In the face of
those allegations, China underlined the principles of respect for sovereignty
and non-intervention in other states’ internal affairs. Darfur has been a milestone
for China both to epitomise its approach to international crises and to
demonstrate its difference from the Western actors. Hence, this paper aims to
analyse what sort of policy China.

Anahtar Kelimeler

China, Sudan, Darfur, Humanitarian Crisis, Genocide

Kaynakça

• “China pushes Sudan to let UN troops into Darfur”, International Herald Tribune, 15 Eylül 2006.
• “Explanatory Remarks by Ambassador Wang Guangya at UN Security Council on Resolution 1672”, Permanent Mission of the People’s Republic of China to the UN, http://www.china-un.org/eng/hyyfy/t248836.htm, (Erişim Tarihi: 25.04.2006).
• “France threatens Sudan with sanctions”, Sudan Tribune, 20 Mart 2007.
• “Leaked names highlight Sudan’s failure to protect”, Human Rights Watch, 26 Aralık 2006.
• “Malaysian Petronas embarks on oil Project in Sudan”, Business Times, 13 Aralık 2005.
• “Sudan not happy with France’s hosting of SLM’s Abdel-Wahid: FM says”, Sudan Tribune, 26 Şubat 2017.
• AITA, Judy, “United States Seeks Sanctions on Sudan Officials”, State Department Washington File, 19 Nisan 2006.
• ARSLAN, Özgün, “Sudan ve Uluslararası Politikada Darfur Krizi”, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2011, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), s. 70.
• BANGQUAN, Ding; YONSHENG, Tang ve MANSHU, Yu, 国际危机管理 (Uluslararası Kriz Yönetimi), Millî Savunma Üniversitesi, Pekin, 2004.
• BARLTROP, Richard, Darfur and the International Community: The Challenges of Conflict Resolution in Sudan, I. B. Tauris, Londra 2010.
• BAYRAM, Mürsel ve Emiroğlu, Hüseyin, “Afrika’da Artan Çin Nüfuzunun Çok Yönlü Sonuçları”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 28, Temmuz 2016, s. 504.
• BAYRAM, Mürsel, “Sudan’ın Etnopolitik Sorunlarını Besleyen Faktörlerin Tarihsel Bir Analizi”, Tarihin Peşinde: Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 16, Ekim 2016, s. 197-224.
• BAYRAM, Mürsel, Küresel Enerji Rekabeti ve Darfur Sorunu, Lap Lambert, Saarbrücken, 2017.
• BECHTOLD, Peter K., “Darfur, The ICC and American Politics”, Middle East Policy, Cilt: XVI, Sayı: 2, 2009, ss. 160-162.
• BELLAL, Annyssa, The War Report: Armed Conflict in 2014, Oxford University Press, Oxford, 2015.
• BERI, Rahul, “Africa’s Energy Potential: Prospects for India”, Strategic Analysis, Cilt: 29, Sayı: 3, 2005.
• BONE, James, “Spielberg Pulls Out of Olympics in Protest at China’s Policy on Darfur”, Times, 13 Şubat 2008.
• CHOEDEN, Yeshi, “China’s Stance on UN Peacekeeping Operations: Changing Priorities of Foreign Policy”, China Report, Cilt: 41, Sayı: 1, 2005, ss. 39-59.
• CRYER, Robert, “Sudan, Resolution 1593 and International Criminal Justice”, Leiden Journal of International Law, Cilt: 19, Sayı: 1, 2006, ss. 195-222.
• ÇELİK, Şener, “Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Tutuklama Kararlarıyla İlgili Bir Değerlendirme: Sudan Devlet Başkanı Ömer El-Beşir Örneği”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 14, ss. 93-94.
• DUNKEL, G., “U.S., Britain and France threaten Sudan”, Workers World, Cilt: 48, Sayı: 51, Aralık 2006, s. 10.
• FIRAT, Melek, “Hindistan’ın Afrika Politikası”, Afrika: Ankara Üniversitesi Afrika Çalışmaları Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, Bahar 2012, s. 54.
• FLOUNDERS, Sara, “The US Role in Darfur, Sudan”, Workers World, Cilt: 48, Sayı: 22, Haziran 2006, s. 11.
• GERHARDT, Hannes, “Bio-Normative Geopolitics: The US and the Darfur Crisis in Sudan”, Geopolitics, Cilt: 14, Sayı: 3, 2009, s. 500.
• GOGE, Warren, “Sudan flying arms to Darfur, UN panel reports”, International Herald Tribune, 18 Nisan 2007.
• HAGAN, John, “Prosecuting Ethnic Cleansing and Mass Atrocity in the Former Yugoslavia and Darfur”, Journal of Scandinavian Studies in Criminology and Crime Prevention, Cilt: 10, Sayı: 1, 2009, ss. 26-47.
• HOILE, David, “United States Darfur policy is sleep-walking the international community into another Iraq-type catastrophe”, Sudan Vision, 26 Eylül 2004.
• HOLSLAG, Jonathan, “China’s Diplomatic Manoeuvring on the Question of Darfur”, Journal of Contemporary China, Cilt: 17, Sayı: 54, 2008, s. 71.
• HOLSLAG, Jonathan-Van Camp, Benjamin, China’s Resources and Energy Policy in Sub-Sahara Africa, European Parliament, Brüksel, 2007, ss. 70-71.
• JOHNSON, Douglas Hamilton, The Root Causes of Sudan’s Civil Wars: Peace Or Truce, Fountain Publishers, Kampala, 2011.
• JONSTON, Alastair Iain, “The Evolution of Interstate Security Crisis-Management Theory and Practice in China”, Naval War College Review, Cilt: 69, Sayı: 1, 2016, s. 30.
• MAMDANI, Mahmood, Saviors and Survivors: Darfur, Politics, and the War on Terror, Doubleday, New York, 2009, s. 231-232.
• MASSEY, Simon ve MAY, Roy, “Crisis in Chad”, African Affairs, Cilt: 105, Sayı: 420, 2006, s. 365.
• MORO, Leben Nelson, “Over a barrel”, New Internationalist, Sayı: 401, Haziran 2007, s. 19.
• PRUNIER, Gérard, Le Darfour: Un Génocide Ambigu, Editions de la Table Ronde, Paris 2005.
• REEVES, Eric, “Europe’s Indifference to Darfur”, New Republic, 27 Ekim 2006.
• SALIH, Kamal Osman, “The Internationalization of the Communal Conflict in Darfur and Its Regional and Domestic Ramifications: 2001-2007”, Arab Studies Quarterly, Cilt: 30, Sayı: 3, 2008, s. 13.
• SULEIMAN, Mahmoud Abbaker, Darfur: A Crisis of Identity and Governance, Author House, Bloomington, 2011.
• THOMAS-JENSEN, Colin ve Spıegel, Julia, “Activism and Darfur: Slowly Driving Policy Change”, Fordham International Law Journal, Cilt: 31, Sayı: 201, 2008, s. 203-204.
• Darfur Crisis: Death Estimates Demonstrate Severity of Crisis, but Their Accuracy and Credibility Could be Enhanced, United States Government Accountability Office, Report to Congressional Requesters, Washington Kasım 2006.
• VERHOEVEN, Harry, “Is Beijing’s Non-Interference Policy History? How Africa is Changing China”, The Washington Quarterly, Cilt: 37, Sayı: 2, 2014, s. 55-70.
• WRIGHT, John L., Libya, Chad and the Central Sahara, Hurst and Company, Londra, 1989.