Sosyal Bilgilerde Edebi Ürünler ve Değerler Eğitimi: Küçük Prens Örneği

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 1, 65 - 79, 15.06.2018

Tuba Cengelci Önder Eryılmaz

Öz

Değer eğitimi ailede başlayan çok
boyutlu bir süreçtir. Sosyal bilgiler, eğitim kurumlarında değerler eğitiminde
katkı sağlayan dersler arasında ön plana çıkmaktadır. Sosyal bilgiler dersinde
değerlerin öğrencilere kazandırılmasında kullanılabilecek araçlardan biri edebi
ürünlerdir. Bu araştırmanın amacı tüm dünyada çocuk, genç ve yetişkinler
arasında popüler olan Küçük Prens adlı kitapta yer alan değerleri
belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi
kullanılmış, verilerin analizinde içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre Küçük Prens adlı kitapta bilimsellik, estetik,
çalışkanlık, yardımseverlik, saygı, duyarlılık, cesaret, vatanseverlik,
arkadaşlık, adil olma, düzenli/temiz olma, sorumluluk, dürüstlük, sevgi, güç ve
hazcılık temalarına ilişkin değerler yer almaktadır. Cesaret, arkadaşlık,
düzenli/temiz olma, güç ve hazcılık teması dışındaki tüm değerlerin aynı
zamanda 2017 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda da yer aldığı ortaya
çıkmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlardan hareketle Küçük Prens adlı
öyküden Sosyal Bilgiler dersinde değerler eğitimi sürecinde yararlanılabileceği
söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Değerler Eğitimi, Sosyal Bilgiler, Küçük Prens

Literary Works and Values Education in the Social Studies: The Little Prince

Öz

Value education is an ongoing multidimensional process which begins in family. Social studies one of
the courses contributes to the values education in the educational institutions. Literary works are one of the
materials which can be used for value education in the social studies course. Purpose of this study is to examine
values in The Little Prince story which is very popular among children, youngsters and adults in the world.
Document analysis which is one of the qualitative research methods was conducted and content analysis
technique was used in analysis process. According to the results being scientific, aesthetic, diligence, helpfulness,
respect, sensitivity, courage, patriotism, friendship, being fair, being clean/tidy, responsibility, honesty, love,
power, and hedonism were founded as value themes in The Little Prince. All values were seen as mutual values
in The Little Prince and social studies curriculum except courage, friendship, being clean/tidy, hedonism, power,
and friendship. Based on the results, it can be stated that The Little Prince can be used in value education process
in the social studies course. 

Anahtar Kelimeler

values education, social studies, the little prince

Kaynakça

• Adler, E.S. & Foster, P. (1997). A literature-based approach to teaching values to adolescents: Does it work? Adolescence, 32(126), 275-287.
• Almerico, G. M. (2013). Linking children’s literature with social studies in the elementary curriculum. Journal of Instructional Pedagogies, 11, 1-13.
• Aytekin, H. (2007). Antoine de Saint Exupery’nin Küçük Prens’inde evrensel ve mitsel yaklaşımlar. Öneri, 7(27), 365-375.
• Bacak, S. (2008). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde öykü tabanlı öğrenme yaklaşımının öğrenenlerin akademik başarı ve yaratıcılıklarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Barber, J. P. & Walczak, K. K. (2009, Nisan). Conscience and critic: peer debriefing strategies in grounded theory research. The meeting of the American Educational Research Association (AERA), California.
• Belet Boyacı, Ş. D., Güner, M., & Babadağ, G. (2017). “Dünyada başka şekilde yaşamak da mümkün mü?” Değer eğitiminde “Küçük Kara Balık” örneği. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 5(3), 172-194. www.enadonline.com DOI: 10.14689/issn.2148- 2624.1.5c3s8m
• Bowen, G.A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9 (2), 27-40.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demriel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. (Geliştirilmiş 12. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Çelik Şenyüz, E. (2006). Antoine de Saint-Exupery’nin “Küçük Prens” eserinde eğitsel öğeler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demir, S. B. (2011). Sosyal bilgiler öğretim programına göre tasarlanmış hikâyelerin etkililiği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Deveci, H., Belet, D. ve Türe, H. (2013). Dede korkut hikâyelerinde yer alan değerler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (46), 294-321.
• Doğan, S. (2016). Küçük prens kitabının yorumbilimsel ve eğitim sosyolojisi açısından analizi. Turkish Studies, 11 (9), 305-324.
• Edgington, W. D. (1998). The use of children's literature in middle school social studies: what research does and does not... Clearing House. 72 (2),121-126.
• Erdal, K. (2009). Eğitim değerleri açısından çocuk kitapları. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 17, 1-18.
• Estes, T. H. &Vasquez-Levy, D. (2001). Literature as a source of information and values. Phi Delta Kappan, 82 (7), 507-512.
• Genç, H. N. ve Yalınkılıç, K. (2011). “Fadiş” ve “Küçük Prens” adlı eserlerin tasarım ve içerik özelliklerinin eserlerin eğitsel yönüne etkileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 99-114.
• Glesne, C. (2014). Nitel araştırmaya giriş. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu (Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Heckel, R. V. (1974). Isolation: the little prince and billy pilgrim. Youth & Society, 6 (1), 22-31.
• Higgins, J. E. (1960). The little prince: A legacy. Elementary English. 37 (8), 514-515.
• Kantemir, E. (1984). Çocuk kitaplarını inceleme tekniğine göre yerli bir eserle çeviri bir eserin karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 8 (47), 29-33.
• Karakaya, Z. (2006). Günümüzde çocuk edebiyatından seçilmiş çocuk felsefesi örnekleri. Turkish Studies/ Türkoloji Dergisi, 2,21-39.
• Kim Suh, B. & Traiger, J. (1999). Teaching values through elementary social studies and literature curricula. Education. 119 (4), 723-728.
• Körükçü, Ö., Acun Kapıkıran, N. ve Aral, N. (2016). Schwartz’ın modeline göre 3-6 yaş resimli çocuk kitaplarında değerlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 133-151.
• Kranda Kapucuoğlu, S. (2015). Müthiş kürkünüz bütün gezegeni kaplamaya başlamadan hemen bir küçük prens edinin. Aktivisit, 8, 40-45.
• Li, D. (2004). Trustworthiness of think-aloud protocols in the study of translation process. International Journal of Applied Linguistics, 14 (3), 301-313.
• Lietz, C. A., Langer, C. L. & Furman, R. (2006). Establishing trustworthiness in qualitative research in social work. Qualitative Social Work, 5 (4), 441-458.
• Lincoln, Y.S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. California: Sage Publications.
• MEB (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar) Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 adresinden 22.01.2018 tarihinde edinilmiştir.
• National Council of Social Studies, NCSS (1994). Expectations of excellence: Curriculum standarts for Social Studies. Washington: NCSS.
• Neydim, N. (2007). Küçük prens çevirilerindeki çevirmen kararlarına erek odaklı bakışla karşılaştırmalı bir inceleme. Studien Zur Deutschen Sprache und Literatur, (17).
• Özer, A. R. (2016). Küçük prens: Hiçbir şey koyunun gülü yemesinden daha önemli değildir. Toraks Bülteni, http://www.toraks.org.tr/uploadFiles/book/file/15122016102817-033034-Hicbirsey-koyunun-gulu_son.pdf adresinden 18.12.2016 tarihinde edinilmiştir.
• Özer, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünlerin kullanımı ve değer aktarımındaki katkılarına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Özkaya, E. (2005). Saint-Exupery’nin küçük prens anlatısında dostluk arayışı. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29 (1), 101-110.
• Öztürk, C. (2012). Sosyal Bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. C. Öztürk (Ed.) Sosyal Bilgiler öğretimi (3. bs., s. 2-30). Ankara: Pegem Akademi. Saint-Exupery, A. (2016). Küçük Prens (Çev. C. Süreyya ve T. Uyar, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Steadman, S. C. (2012). Speaking my mind: Breaking down literature boxes while traveling with the little prince. The English Journal, 102 (1), 98-99.
• Sucu, A. Ö. (2012). Mesnevilerin edebiyat eğitiminde değer aktarım aracı olarak kullanılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şimşek, A. (2011). The use of children’s literature in social studies: a comparative study in the USA and Turkey. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 1-24.
• Şişman, G. (2012, Kasım). Saint-Exupery’nin Küçük Prens’i ile Serdar Özkan’ın Kayıp Gül’ü Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. IV. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi Kongresi, Kırıkkale. Erişim adresi: http://karsilastirmaliedebiyat.kku.edu.tr/eng/news/duyurular/bildiri%20kitabi.pdf
• Thomas, D. R. (2006). A general inductive approach for analyzing qualitative evaluation data. American Journal of Evaluation, 27 (2), 237-246.
• Tökel, İ. (2008). Gökhan Akçiçek’in çocuk şiirlerinin değer aktarımı açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Türk Dil Kurumu (2016). www.tdk.gov.tr
• Ulusoy, K. ve Arslan, A. (2014). Değerli bir kavram olarak “değer ve değerler eğitimi”. K. Ulusoy (Ed.). Farklı yönleriyle değerler eğitimi (s, 2-12). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. genişletilmiş bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zeytinoğlu, S. (1979). Küçük prens üzerine bir inceleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12 (1), 39-47.