Öğretmen Adaylarının Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar İle İlgili Algıları

Yıl 2017, Cilt: 11 Sayı: 2, 365 - 382, 18.12.2017

Süleyman Akçay

https://doi.org/10.17522/balikesirnef.373414

Cited By: 5

Öz

Bu araştırmanın amacı Türkiye’de farklı branşlardaki
öğretmen adaylarının genetiği değiştirilmiş gıdaya dair algılarını metaforlar yoluyla
incelemektir. Araştırma üç farklı branştan 133 öğretmen adayı ile yürütülmüştür.
Araştırmada “Genetiği değiştirilmiş gıda … gibidir, çünkü …” cümle kalıbı kullanılarak
veriler toplanmıştır. Çalışma bu açıdan olgu bilim deseninde nitel bir araştırmadır.
Araştırma sonucu öğretmen adayları 75 farklı metafor üretmişlerdir. Bu metaforlar
dört kategori altında toplanmıştır. Yüzdelik sıralamada “tehdit” kategorisi (68.4%) birinci sırada, “faydasızlık” (11.3%) ikinci sırada, “avantaj” (11.3%) üçüncü sırada ve “ihtiyaç” (9%) dördüncü sırada yer almaktadır. Sonuç olarak öğretmen
adaylarının çoğunluğunun genetiği değiştirilmiş gıdaya karşı olumlu bir algısı yoktur.
Ayrıca öğretmen adaylarının cinsiyetlerine ve bölümlerine göre genetiği değiştirilmiş
gıdaya dair metaforik algıları anlamlı farklılık göstermemektedir. Öğretmen adaylarının GDG’ya karşı olumsuz tutuma sahip
olma nedenlerini ortaya çıkarmayı amaçlayan çalışmalar yapılabilir. Yine öğretmen
adaylarının GDG’ya karşı olumsuz algılarının öğretmenlerde nasıl olduğu bir diğer
araştırma konusudur. 

Anahtar Kelimeler

Genetiği değiştirilmiş gıda, metafor, öğretmen adayı, algı

Perceptions of Teacher Candidates About Genetically Modified Foods

Öz

The purpose of this research is to examine the perceptions
of genetically modified food by the teacher candidates in different branches in
Turkey through metaphors. The study was conducted with 133 teacher candidates from
three different branches. In the study "Genetically modified food ... looks
like, because ..." data was collected with the sentence pattern. This study
is a qualitative research in case studies. As a result, the teacher candidates produced
75 different metaphors. These metaphors are grouped under four categories. The category
"threat" (68.4%) is in the first rank, "uselessness" (11.3%)
is in the second rank, "advantage" (11.3%) is in the third rank and "need"
(9%) is in the fourth rank. As a result, the majority of teacher candidates have
no positive perception of genetically modified food. In addition, the metaphorical
perceptions of the genetically modified food according to the gender and branches
of the teacher candidates do not differ significantly. Studies aiming to reveal
the reasons why teacher candidates have negative holdings against GDG can be
done. Another research question is how the negative perceptions of the teacher
candidates towards GDG are in teachers.

Anahtar Kelimeler

Genetically modified food, metaphor, teacher candidate, perception

Kaynakça

• Adana, F., Gezer, N., & Öğüt, S. (2014). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara ilişkin bilgi ve görüşleri. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(4), 276-280.
• Ahmethan, N. B., & Yigit, V. B. (2017). Preservice music teachersperception of their music teachers. Educational Research and Reviews, 12(7), 432-441.
• Bal, S., Keskin-Samanci, N., & Bozkurt, O. (2007). University students’ knowledge and attitude about genetic engineering. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3(2), 119-126.
• Bilen, K., & Özel, M. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik bilgileri ve tutumları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 135-152.
• Büyükalan Filiz, S., & Kaya, V. H. (2013). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ile fen bilgisi öğretmenliği lisans ve lisansüstü öğretim programının felsefe, amaç ve içerik ilişkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 185-208.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bybee, R. (2015). Scientific literacy. In Encyclopedia of science education (pp. 944-947). London: Springer.
• Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. London: Sage publications.
• Črne-Hladnik, H., Peklaj, C., Košmelj, K., Hladnik, A., & Javornik, B. (2009). Assessment of Slovene secondary school students’ attitudes to biotechnology in terms of usefulness, moral acceptability and risk perception. Public Understanding of Science, 18(6), 747-758.
• Çelik, O., & Erişen, S. (2010). Ortaöğretim düzeyinde biyoloji dersi kapsamında uygulanan biyoteknoloji programının değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 25-39.
• Çiçekçi, O. (2008). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin transgenik ürünler (GDO) konusundaki bilgilerinin ve görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Demirci, A. (2008). Perceptions and attitudes of geography teachers to biotechnology: A study focusing on genetically modified (GM) foods. African Journal of Biotechnology, 7(23), 4321-4327.
• Gülbay, D., Özçelik, B., & Kahveci, D. (2006, Mayıs). Türk Tüketicisinin Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar Hakkındaki Görüşleri. Türkiye 9. Gıda Kongresi, Bolu, Türkiye.
• Jones, M. E. (2008). International Students’ Cross-Cultural Experiences: Perceptions and Metaphors of Learning. International Journal of Asia-Pacific Studies, 4(2), 1-49.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, E., Gürbüz, H., & Derman, M. (2012). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş gıda ürünlerine bakışı. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 55-60.
• Kılınç, A., & Sönmez, A. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının GDO’lu besinler konusunun öğretimine yönelik öz yeterlilikleri: Bazı psikometrik faktörlerin muhtemel etkileri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 49-76.
• Koc, M. (2013). Student teachers' conceptions of technology: A metaphor analysis. Computers & Education, 68, 1-8.
• Lakoff, G. & Johnson, M. (1999). Philosophy in the flesh: The embodied mind and its challenge to western thought. New York: Basic books.
• Lakoff, G. & Johnson, M. (2010). Metaphors we live by (G. Y. Demir, Çev.). İstanbul: Paradigma Yayıncılık (Orijinal eserin yayın tarihi 2003).
• Leavy, A. M., McSorley, F. A. & Boté, L. A. (2007). An examination of what metaphor construction reveals about the evolution of preservice teachers’ beliefs about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 23(7), 1217-1233.
• Martı́nez, M. A., Sauleda, N., & Huber, G. L. (2001). Metaphors as blueprints of thinking about teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 17(8), 965-977.
• MEB (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. http://ttkb.meb.gov.tr/www/guncellenen-ogretim-programlari/icerik/151 adresinden 21.07.2016 tarihinde ulaşıldı.
• Mellado, L., Bermejo, M. L. & Mellado, V. (2012). Personal metaphors of prospective secondary economics and science teachers. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 40(4), 395-408.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publications.
• Özdemir, O., Güneş, M. H., & Demir, S. (2010). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO‟ lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 53-68.
• Özel, M., Erdoğan, M., Uşak, M., & Prokop, P. (2009). Lise öğrencilerinin biyoteknoloji uygulamalarına yönelik bilgileri ve tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 9(1) 297-328.
• Richardson, V. (1996). The role of attitudes and beliefs in learning to teach. In J. Sikula (Ed.), Handbook of research on teacher education (pp. 102–119). New York: Macmillan.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 459-496.
• Saban, A. (2010). Prospective teachers' metaphorical conceptualizations of learner. Teaching and Teacher Education, 26(2), 290-305.
• Saban, A., Kocbeker, B. N. & Saban, A. (2007). Prospective teachers' conceptions of teaching and learning revealed through metaphor analysis. Learning and Instruction, 17(2), 123-139.
• Schmitt, R. (2005). Systematic metaphor analysis as a method of qualitative research. The qualitative report, 10(2), 358-394.
• Semenderoğlu, F., & Aydın, H. (2014). Öğrencilerin Genetiği değiştirilmiş gıda ve Genetik Mühendisliği Konularını Kavramsal Anlamalarına Yapılandırmacı Yaklaşımın Etkisi. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(8), 751-773.
• Sıcaker, A., & Aydın, S. Ö. (2015). Ortaöğretim Biyoteknoloji ve Gen Mühendisliği Kavramlarının Öğrenciler Tarafından Değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 51-67.
• Şen, S., & Altınkaynak, S. (2014). Genetiği değiştirilmiş gıdalar ve potansiyel sağlık riskleri. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18(1), 31-38.
• Wan, W., Low, G. D. & Li, M. (2011). From students’ and teachers’ perspectives: Metaphor analysis of beliefs about EFL teachers’ roles. System, 39(3), 403-415.
• Wormeli, R. (2009). Metaphors & analogies: Power tools for teaching any subject. Portland: Stenhouse Publishers.
• Yılmaz, B., Üner, A. K., & Ercan, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji ve genetiği değiştirilmiş gıdalar ile ilgili tutumları. Akademik Gastroenteroloji Dergisi, 14(2), 64-71.