SAĞLIKLI VE ENGELLİ ÇOCUK SAHİBİ ANNELERİN ÇOCUK YETİŞTİRME TUTUMLARI VE DİSİPLİN YÖNTEMLERİ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 6, 30.04.2016

Gülsün Ayran Meryem Baran

Öz

AMAÇ: Bu çalışma sağlık çocuk anneleri ile engelli çocuk
annelerinin tutumları ve çocuklarına uyguladıkları disiplin yöntemlerini
belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.

YÖNTEMLER: Araştırma Erzincan’da bulunan ekonomik seviyeler benzer
Türk Kızılay Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde eğitim alan  engelli çocukların anneleri ve Erzincan’da
yaşayan; engelli çocuğu olmayan rastgele seçilmiş anneler ile Mayıs- Temmuz
2012 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Veriler sosyodemografik soru formu,
annelerin disiplin yöntemlerini belirlemeye yönelik  soru formu ve Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme
Tutum Ölçeği aracılığı ile toplanmıştır.

BULGULAR: Engelli çocuk sahibi annelerin aşırı korumacı alt boyutu puan
ortalamaları 52.21±7.54 sağlıklı çocuk sahibi annelerin aşırı korumacı alt
boyutu puan ortalamaları 46.13±8.99 olarak belirlenmiştir. Çocuklara karşı
uygulanan disiplin yöntemleri arasında sağlıklı çocuk sahibi annelerin %38.9
oranında çocuğa sevdiği şeyi yasaklamayı uygularken, engelli çocukların
annelerinde %40 oranında fiziksel şiddet uygulanmaktadır.

SONUÇ: Çalışmada engelli çocuk sahibi annelerin sağlıklı çocuk
sahibi olan annelere göre daha koruyucu tutum sergilediği ve çocuklarına daha
fazla sıkı disiplin uyguladıkları, engelli çocuk sahibi annelerin sağlıklı
çocuk sahibi olan annelere göre daha fazla fiziksel şiddete başvurdukları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aile tutumu, çocuklar, disiplin, hemşirelik

DISCIPLINE METHODS AND CHILD RAISING ATTITUDES OF MOTHERS HAVING DISABLED AND HEALTHY CHILD

Öz

OBJECTİVE: This study is performed with the aim of determining the
attitudes and the discipline methods of mothers having disabled or healthy
children.

METHODS: The study was performed with the mothers who have similar
economical level and whose child having education from the Turkish red crescent
and rehabilitation center and the mothers living in Erzincan and having no disabled
children in May-June 2012. The data is collected through socio-demographic
questionnaire, the questionnaire to determine the methods of discipline of
mothers, and The Scale of Family Life and Child Raising Attitude.

RESULTS: It is determined that 
the average sub-dimension score of high protectionism of mothers having
disabled child is 52.21 ±7.54, the average subdimension score of high
protectionism of mothers having healthy child is 46.13±8.99. Among the
discipline techniques applied to children while mothers having healthy child
forbid liked things for children at the rate of 38.9% mothers having disabled child
uyse  violence at the rate of 40%.

CONCLUSION: In the study, it is determined that mothers having
disabled child show more protective attitude and show more tight discipline to
their children in proportion to the mothers having healthy children. It is also
determined that the mothers having disabled children resort to physical
violence more than the mothers having healthy children do.

Anahtar Kelimeler

Attitude of family, children, discipline, disabled

Kaynakça

• 1.Erbil N, Divan Z, Önder P. Ergenlerin Benlik Saygısına Ailelerinin Tutum ve Davranışlarının Etkisi. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi. 2006;3(10):7-15.
• 2.Erdoğan, Ömer, and Hülya Uçukoğlu. "İlköğretim okulu öğrencilerinin anne-baba tutumu algıları ile atılganlık ve olumsuz değerlendirilmekten korkma düzeyleri arasındaki ilişkiler." Kastamonu Eğitim Dergisi 19.1 (2011): 51-72.
• 3.İçmeli, C., Ataoğlu, A., Canan, F., & Özçetin, A. (2008). Zihinsel özürlü çocukları olan ebeveynler ile sağlıklı çocuklara sahip ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumlarının karşılaştırılması. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi, 3, 21-28.
• 4.Keskin, G., Bilge, A., Engin, E., & Dülgerler, Ş. (2010). Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların kaygı, anne-baba tutumları ve başa çıkma stratejileri açısından değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11(1), 30-37.
• 5.Şanlı, D., & Öztürk, C. (2015). Anne babaların çocuk yetiştirme tutumları ve tutumlar üzerine kültürün etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(4).
• 6.Yamaç A. Zihinsel engelli çocukların ebeveynlerinin çocuklarını kabul-ret düzeyiyle çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi Yüksek lisans tezi İstanbul 2011
• 7. Ulusoy MD, D m r N, Baran A. Ebeveynin çocuk yetiştirme biçimi ve ergen problemleri: Ankara ili örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 367-386. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2005;3(3):367-386.
• 8. Kutlu, L., Batmaz, M., Bozkurt, G., Genctürk, N., & Gül, A. (2007). Annelere cocukluklarinda uygulanan ceza yöntemleri ile cocuklarina uyguladiklari ceza yöntemleri arasindaki iliski/The relation between punishment methods applied to mothers in their own childhood and punishment methods applying to their children. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8(1), 22..
• 9. Ayyıldız, T. (2005). Zonguldak il merkezinde 0-6 yas çocuğu olan annelerin çocuk yetiştirme tutumları [Childrearing attitudes of mothers with children between the ages 0–6 in Zonguldak city center]. Unpublished master’s thesis, Karaelmas University, Zonguldak, Institute of Health Sciences.
• 10. Bahar, A., Bahar, G., Savaş, H. A., & Parlar, S. (2009). Engelli çocukların annelerinin depresyon ve anksiyete düzeyleri ile stresle başa çıkma tarzlarının belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(11), 97-112.
• 11. Ayyıldız, T., Şener, D. K., Kulakçı, H., & Veren, F. (2013). Zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin stresle baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(2), 1-12.
• 12. LeCompte, G., LeCompte, A., & Özer, S. (1978). Üç sosyoekonomik düzeyde Ankaralı annelerin çocuk yetiştirme tutumları: Bir ölçek uyarlaması. Psikoloji Dergisi, 1(1), 5-9.
• 13. Tortumluoğlu, G. (1999). Annelerin aile kavramını algılaması ve bunun çocuk yetiştirme tutumuna etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• 14. Cunningham CE, Rueler E, Blackwell J, Deck J. Behavioural and Linguistic developments in the interaction of normal and retarded chidren with their mothers. Child Development. 1981; 52:62-70.
• 15. Crawley SB, Spiker D. Mother-child interactions involving two-year olds with Down syndrome: A look at individual differences. Child Development. 1983; 54:1312-1323.
• 16. Downey G, Coyne JC. Children of depressed parents: An integrative review. Psychol Bull.1990; 108:50–76.
• 17. Öner, U., & Sucuoğlu, B. (1994). Zihinsel özürlü çocukların istismarı. Psikiyatri Psikoloji psikofarmakoloji (3p) Derg, 2, 316-318.
• 18. Ünal, N., & Baran, G. (2009). Zihinsel engelli çocukların annelerinin çocuk yetiştirme tutumları ile normal gelişim gösteren çocukların zihinsel engelli kardeşlerine yönelik davranışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.