Afyonkarahisar-Başmakçı Yöresi Marjinal Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Populasyonlarındaki Gençleştirme Çalışmalarının 7 Yıllık Sonuçlarının İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 1, 172 - 181, 15.04.2019

Fatih Tonguç Hasan Turan

Öz

Bu araştırma Afyonkarahisar-Başmakçı yöresinde kızılçamın (Pinus brutia Ten.) marjinal populasyon
olarak yayılış gösterdiği Ovacık bölgesindeki aynı bakıda yer alan meşcerelerde
2010 yılında uygulanan 3 farklı yapay gençleştirme metodunun 7 yıllık
sonuçlarının irdelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Sözkonusu alanlarda
gençlik; tıraşlama ve kozalaklı dalların serilmesi şeklinde, iş gücüyle teras
yapılarak ve riperle toprak işlemeden sonra 1+0 çıplak köklü kızılçam
fidanlarının dikilmesi şeklinde alana getirilmiştir. Yapılan varyans analizi
sonuçlarına göre araştırılan özellikler bakımından uygulanan gençleştirme
metotlarında istatistiksel olarak anlamlı (p<0.05) farklılıklar bulunmuştur.
En yüksek değerler riperle toprak işlemesi yapılan alanlarda, ortalama 109.3 cm
fidan boyu ve 30.9 mm kök boğazı çapı olarak, en düşük değerler ise işgücüyle
teras yapılan alanlarda 66.2 cm ortalama fidan boyu ve 14.2 mm kök boğaz çapı
olarak belirlenmiştir. Tıraşlama ve kozalaklı dalların alana serilmesiyle
getirilen gençliğin ortalama fidan boyları 87 cm ve kök boğaz çapları ise 22.4
mm olarak bulunmuştur. Riperle toprak işlenen alanlarda fidan boyu, kök boğazı
çapı arasında pozitif ilişki; toprağın kil miktarı ile fidan boyu ve kök boğaz
çapı değerleri arasında ise negatif bir ilişki, organik madde ile fidan boyu ve
kök boğaz çapı değerleri arasında ise pozitif bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kızılçam, yapay gençleştirme, Pinus brutia, Afyonkarahisar-Başmakçı

Seven Year Results of Regeneration Studies in the Marginal Turkish Red Pine (Pinus brutia Ten.) Populations in Afyonkarahisar-Başmakçı Region

Öz

The present research was carried out to examine effects
of 7-year regeneration on Turkish Red Pine (P.
brutia) near Ovacık village in Afyonkarahisar-Başmakçı region, a marginal
zone for red pine. Study area was artificially regenerated in 2010 with the
same exposure distribution. Three different regeneration methods were applied
as clear cutting the seed trees and spreading branches with cones on
regeneration area, soil preparation with dozer ripper and planting 1+0 old
seedlings and soil preparation with labor force and then planting 1+0 old
seedlings. Significant differences (p<0.05) were found among the artificial
generation methods in terms of seedling root collar diameter and height growth
according to results of variance analysis. The most successful application was
found in the areas which were prepared by dozer ripper where seedling height of
109.3 cm and root collar diameter of 30.9 mm were measured. On the other hand,
the lowest values were observed on the areas where human labor was used with
average seedling height of 66.2 cm and root collar diameter of 14.2 mm. Mean
seedling heights and root collar diameters on regeneration areas with clear
cutting the seed trees and spreading branches with cones, were 87 cm and 22.4
mm, respectively. Positive relationships were determined between the soils that
treated using dozer ripper with seedling height and root collar diameter.
Moreover, negative relationships were observed among soil silt amount, seedling
height and root collar diameter. In addition, positive relationships were detected
among soil organic matter content, seedling height and root collar diameter.

Anahtar Kelimeler

Turkish red pine, artificial regeneration, Pinus brutia, Afyonkarahisar-Başmakçı

Kaynakça

• Anonim (2014). State of Turkey’s Forests. (Ed: Kırış R., Koç M., Karagöz G., Demirci M.,) Forest Management and Planning Department Publication, Ankara.
• Asmaz H, (1993). Akdeniz Peyzajında Kızılçamın Önemi. Uluslararası Kızılçam Sempozyumu, 18-23 Ekim, Bildiriler Kitabı, Marmaris, s. 48-55.
• Atalay İ, Sezer İ, Çukur H, (1998). Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Ormanlarının Ekolojik Özellikleri ve Tohum Nakli Açısından Bölgelere Ayrılması. Orman Bakanlığı Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü.
• Ayık C, Yılmaz H (1992). Influence of Vegetation Clearing and Soil Preparation Equipment on the Soils of Reforestation Areas. Technical Bulletin No: 155, Poplar and Fast_Growing Forest Tree Research Institute, İzmit, Turkey.
• Boydak M, Zoralioğlu T 1992. Eskişehir-Karasakal Yöresi Yarıkurak Alanların Ağaçlandırılmasında Makinalı Arazi Hazırlığı Yöntemleri Üzerine Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 42(2); 45-65.
• Boydak M, Çalışkan S (2014). Ağaçlandırma. OGEM Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Boydak M, Dirik H, Çalıkoğlu M (2006). Kızılçamın (Pinus brutia Ten.) Biyolojisi ve Silvikültürü. OGEM Vakfı Yayınları, Ankara.
• Büyükduman M (1977). Ankara Eymir Gölü Havzası Ağaçlandırma Alanlarında Kurulan Teraslarda, Fidanların Dikileceği En Uygun Yerlerin Seçimine Esas Olmak Üzere Nem Profillerinin Saptanması. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten Serisi.
• Çalışkan A, Güney H, Çalışkan S (2014). Farklı Toprak İşleme Yöntemlerinin Anadolu Karaçamı (Pinus nigra Arnold subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) Gençleştirmesi Üzerine Etkisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 64(2); 56-68.
• Çepel N, Boydak M, Taşkın O (1995). Conclusion Proceedings of International Symposium on Pinus brutia. Ministry of Forestry Publication No:10. Ankara.
• Delion GJ, Monneyron G, Steınmetz (1984). Les Normes de Qualité de Plants Forestiers. Validité et İnsuffisances, Revue Forestière Française p. 211.
• Delvaux J (1975). Contribution À L'étude De L'éducation Des Peuplements . XIV, Acquisition Du Rang Social Dans Les Jeunesplantations D'épicéa — Série B N° 39 Des Travaux De La Station De Recherches Des Eaux Et Forêts De Groenendaal-Hoeilaart, 30 pages.
• Genç M, Güner ŞT, Fakir H (1997). Afyon-Çal Dağı Kızılçam Meşcereleri. Orman Mühendisliği Dergisi. 34(6); 7-14.
• Gülcü S, Çelik İ (2016). Kurak ve Yarı Kurak Alan Ağaçlandırmalarında Değişik Makineli Arazi Hazırlığı Yöntemlerinin Dikim Başarısı Üzerine Etkileri. Turkish Journal of Forestry. 17(1); 12-19.
• Gürlevik N, Özkan K, Gülcü S (2009). Kontrollü Yakma ve Mekanik Arazi Hazırlığının Isparta Yöresinde Bir Kermes Meşesi Sahasında Toprak Özelliklerine Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, 1; 24-37.
• Saatçioğlu F, Pamay B (1962). Adana Bölgesinin Kalkınmasında Kızılçamın (Pinus brutia Ten.) Önemi ve Silvikültürü. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi. Seri A, 12(2); 88-101.
• Kantarcı D (1984). Türkiye’nin Batı Akdeniz Bölümündeki Kızılçam Ağaçlandırmalarında Ekolojik Değerlendirmeler, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi. Dergisi, Seri A, 34(2); 81-103.
• Karadağ M (1999). Batı Karadeniz Bölgesinde Karaçam (Pinus nigra Arnold spp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) Doğal Gençleştirme Koşulları Üzerine Araştırmalar. T.C. Orman Bakanlığı Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 4, Bolu.
• Kayacık H (1965). Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği, Cilt 1, Gymnospermae (Açık Tohumlular), İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınlan, İstanbul.
• Kılıç M, Güner ŞT (2000). Gölhisar Kızılçam Meşcereleri. Orman Mühendisliği Dergisi, 37(5); 18-21.
• Neyişçi T (1987). Kızılçamın Ekolojisi. Kızılçam, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, El Kitabı Serisi 2 (Muhtelif Yayınlar Serisi 52), s. 23–56. Ankara.
• OGM (2012). Türkiye Orman Varlığı. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Orman İdaresi ve Planlama Daire Başkanlığı, Ankara.
• OGM (2015). Türkiye Orman Varlığı. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Orman İdaresi ve Planlama Daire Başkanlığı, Ankara.
• Özel HB (2008). Bartın-Ardıç Yöresindeki Orman Restorasyonu Uygulamalarının Bazı Toprak Özellikleri Üzerine Etkisi. Ekoloji. 18(69); 14-19.
• Pallardy SG, Kozlowski TT (2008). Physiology of Woody Plants. Academic Press, San Diego, CA,
• Sevim M (1954). Muhtelif Toprak Türlerinde Karaçam ve Sarıçam Fideciklerinin Pörsüme Noktaları Üzerine Araştırmalar. Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University, Cilt 4, Sayı 1-2. s. 65-73.
• Tonguç F (2009). Effects of Seedbed Density on Pinus elliotii Seedlings Under Simulated Greenhouse Conditions. Artvin Çoruh Universitesi, Orman Fakültesi Dergisi. 10(2); 93-99.
• Turan H (2018). Afyonkarahisar-Başmakçı Yöresi Kızılçam (Pinus brutia) Ormanlarında Gençleştirme Çalışmalarının 7 Yıllık Sonuçlarının İrdelenmesi. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi, 43s. (yayınlanmamış).
• Uçarcı H, Bilir N (2018). Giresun-İkisu Doğu Ladini (Picea orientalis (L.) Link.) Gençleştirme Sahalarının Silvikültürel Değerlendirmesi, MAKÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 9(1); 45-50.
• Ürgenç S, Boydak M (1992). Akdeniz Bölgesi Ağaçlandırmalarının Özellikleri, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Türkiye Akdeniz Bölgesi Ormanları ve Ormancılığına İlişkin Bilimsel Yaklaşımlar. İ.Ü. Orman Fakültesi Ormancılık Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü Yayınları. No. 1.
• Ürgenç S (1998). Genel Plantasyon ve Ağaçlandırma Tekniği. İ.Ü. Yayın No: 3997, Fakülte Yayın No: 444. İstanbul.
• Varol T, Özel HB (2015). The Efficiency of Mechanization in Weed Control in Artificial Regeneration of Oriental Beech (Fagus orientalis Lipsky.). World Academy of Science, Engineering and Technology, International Journal of Biological, Biomolecular, Agricultural, Food and Biotechnological Engineering. 9(1); 18-21.
• Yılmaz M, Kaplan A, Vermez Y (2013). Kızılçam (Pinus brutia Ten.)’ın Üç Uç Populasyonuna Ait Bazı Tohum Özellikleri, KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi. 16(1); 55-61.
• Yaltırık F, Efe A (2000). Dendroloji. İstanbul Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 4265, İstanbul.
• Zoralioğlu T (1990). Eskişehir ve Yöresi Kurak ve Yarı kurak Alanların Ağaçlandırılmasında Uygulanabilecek Makinalı Arazi Hazırlığı Yöntemlerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar, Kavakçılık Enstitüsü Teknik Bülten No:149, İzmit.