Rasyonel-İrrasyonel Tüketim: Bartın Örneğinde Karşılaştırmalı Bir Uygulama

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 16, 107 - 134, 04.12.2017

M Said Ceyhan Canan Taş

Öz

Tüketim denilen olgu insanlığın var oluşundan bugüne dek hayatımızda olan bir olgudur ve her insan yaşamını sürdürmek için tüketim yapmak zorundadır. Teknolojinin giderek gelişmesine bağlı olarak, bireylerin ihtiyaçlarını karşılayan mal ve hizmet sayısında ve çeşitliliğinde artış meydana gelmiş ve bu artış, tüketicilerin tüketim yaparken seçim yapmalarını zorunlu hale getirmiştir. Bireyler tüketim yaparken içsel ve dışsal birçok faktörün etkisi altında kalmakta ve tüketim kararlarını bu etkiler altında vermektedirler. Bu durum ise tüketicilerin yapmış oldukları tüketimin kimi zaman rasyonel tüketimden uzaklaşmasına neden olmaktadır.

Bu çalışma, yapılan tüketimin rasyonel olup olmadığını anlamak ve buna neden olan faktörlerin neler olduğunu araştırmaya yönelik olarak yapılmıştır. Bartın İl merkezinde ve köylerinde yaşayan kişilerden oluşan örnek grupla yüz yüze görüşmeler yapılarak bunlara anket uygulanmış ve gerekli verilere ulaşılmıştır. Daha sonra analiz sonuçları değerlendirilerek, sonuçta merkez ve köylerde yaşayan tüketicilerin çeşitli faktörlerin etkisinde kalarak tüketim kararlarında birbirlerinden farklı davrandıkları gözlemlenmiştir. Çalışmanın sonunda, şehir merkezinde yaşayan tüketicilerin çeşitli faktörlerin etkisinde kalarak ihtiyaç dışında alışverişe (irrasyonel tüketime )daha çok meyilli oldukları, buna karşılık köyde yaşayan tüketicilerin ise ihtiyaçları dışında alışveriş yapmaya meyilli olmadıkları ve daha çok rasyonel davranış sergiledikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tüketim, rasyonel tüketim, irrasyonel tüketim, tüketici, Bartın

Kaynakça

• BAUMAN, Z. (2006). Küreselleşme, Toplumsal Sonuçları. Çev., Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.