Felsefi Yakınlıklar: Theodor W. Adorno ve Jean Baudrillard Arasındaki Yakınlıklara Dair

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 1, 63 - 76, 22.06.2018

Mustafa Dikmen

Öz

Bu çalışma Eleştirel Teori ya da Frankfurt Okulu olarak bilinen okula müntesip

olan Theodor W. Adorno ile Jean Baudrillard’ın düşünceleri arasındaki yakınlığa

odaklanmaktadır. Theodor Adorno ve Jean Baudrillard, son dönem düşünce tarihinde

oldukça önemli görüşler serdetmiş iki önemli isimdir. Bu görüşlerin belli oranda bir

paralellik arz ettiği söylenebilir. Bu paralelliklerin başında kültür endüstrisi, toplum

felsefesi, eleştirellik ve medya gelmektedir. Adorno, düşüncelerini Almanya, İngiltere

ve Amerika Birleşik Devletleri’nde geliştirirken, Baudrillard ise düşüncelerini Fransız

düşüncesi içerisinde geliştirmiştir. Son dönem düşünce tarihine bakıldığında, iki filozofun

birbirine bu kadar yakınlaşan düşüncelerinin olması –hem de birbirlerini tanımadan-

oldukça dikkate değerdir. İki düşünürün de belli ölçüde birbirlerinin düşüncelerini

tamamladıklarını söylememiz mümkündür. Bu açıdan postmodernizmin öncülerinden

sayılan Eleştirel Teori’nin teorileriyle, postmodernizmin içinden konuşan Baudrillard

arasındaki irtibat oldukça önemlidir. İki düşünür de Batı’nın kendini hâkim paradigma

olarak dayatmasına, Aydınlanma düşüncesiyle insanların, ulaşılması hedeflenen o

hedeflere ulaşılamadığına dair aynı kanaatleri paylaşmaktadır. Dahası hem Adorno hem

Baudrillard, kitleye dair açıklamalarda bulunmuş, toplumun bir kültürünün olmasından

ziyade kültürün bir endüstrileşme yoluna gittiğini düşünmüşlerdir.

Anahtar Kelimeler

Theodor Adorno, Jean Baudrillard, Felsefe, Kültür Endüstrisi, Şeyleşme

Kaynakça

• Adorno, Theodor, Negatif Diyalektik, çev. Şeyda Öztürk, İstanbul: Metis Yayınları, 2016.