Siyasi Savaş ve Güvenlik Açığı

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 4, 96 - 131, 30.12.2018

Oğuzhan Ergün

Öz

Devletleşme ve modernleşme olgularının farklı disiplinlerin bakış
açıları bağlamında değişik betimlemeleri yapılmaktadır. 2500 yıllık Güvenlik ve
Strateji çalışmaları literatürünün de bu konuda söyleyecek bazı şeyleri tabii
ki vardır. “Bir toplumun ilkel kavga ve çatışmalardan uygar (doğru) savaşa
geçişi devletleşmedir”. Yine “ilkellikten modernliğe geçişin ana göstergesi
subayları olan ordunun ortaya çıkışıdır”[1].
Siyasi ve askeri kültürün birlikte evrimleştiği modern süreçte geleneksel
dürtülerden (dini veya haklara ilişkin) arınmış, “kendi demokrasilerini kurmak”
üzerine yapılan savaş “politik/siyasi savaş” olarak tanımlanmış ve modern
devletleri türetmiştir. ABD Stratejik aklının önemli nöronlarından Rand
Corp.’un[2] Nisan 2018 tarihinde yayınlamış
olduğu “Modern Siyasi Savaş, Güncel Uygulamalar ve Olası Yanıtlar” [3]
 incelemesinde,
politik/siyasi savaş” kavramını; “etkilemek, zorlamak, sindirmek, zayıflatmak
amacıyla, belirli bir spektrumda politik, enformatik, askeri ve ekonomik
tedbirlerin kullanılması “şeklinde ele alarak, kurucu savaşı silahlı siyasal
yıkım projesine evirmiştir.

Rand’ın siyasi savaş analizi, hibritleşen siyasi güç mücadelesinin
ahlaki ve etik çizgilerini tamamen ortadan kaldırmaya yönelik akademik ve
ideolojik meşruiyet zemini hazırlama gayreti içermektedir. “Sınırsız ve sürekli
savaş” jeopolitik şekillendirmenin temel konsept ve aracı seviyesine
yükseltilmektedir.

Savaş olgusunun siyaseti kuşattığı bir dönemde Türkiye
Cumhuriyeti’nin güvenlik yönetimi bu gelişmeleri karşılamaya ne ölçüde
hazırlıklıdır? Güvenlik kadrolarında gerçekleşen “çifte” tasfiye süreci
sonrasında kurumsal hafıza kaybı, devletin tüm stratejik kurumlarındaki
gizlilik dereceli bilgilerin ve istihdam edilen personelin dışarıya aktarılmış
olması bu tehdidi karşılamada ne tür bir zafiyet yaratmaktadır ve nasıl
giderilecektir? Bu noktadan itibaren Ulusal Güvenlik Kültürü ve Stratejik
Kültürün değişimi hangi dinamiklerle ne yönde şekillenmelidir?

Bu makalede mevcut verilere ulaşma güçlüğü ve güvenlik alanının
genişliği nedeniyle cari resmin çizilmesi mümkün olmamakla beraber stratejik
resim “Ordu Örgütsel Kültürü, Savaş Kültürü, Askeri Akıl, Ulusal Güvenlik Kültürü
ve Stratejik Kültür” kavramsallaştırmaları çerçevesinde ortaya konulmaya
çalışılmıştır. 

Makale eleştirel konstrüktivist metodoloji üzerinden hareket
etmektedir. Bu Neorealist ve Neoliberal yaklaşımların yok sayılması anlamına
gelmemektedir. Uluslararası sistemin maddi güç ve çıkar bağlamında nedensel
etkileri kabul edilmektedir. Ancak kolektif bilgi üzerinden aktörlerin güvenlik
kültürlerinde ve kurumları üzerindeki kurucu etkileri de mercek altına
alınmaktadır. Analiz düzeyi uluslararası “sistem” analiz birimi ulus devlet
olarak Eleştirel Güvenlik bağlamında konu incelenmektedir. 

---

[1]
Hary Holbert Turney- High, Primitive War:
Its Practice and Concepts, (2. Baskı), Colombia, SC, 1971, s. 5

[2]
Ansiklopedik olarak RAND şirketi (Araştırma ve Geliştirme
anlamında, İngilizce Research and Development baş
harflerinden) ilk önceleri Amerika Birleşik Devletleri silahlı
kuvvetleri için araştırma ve geliştirme yapması maksadıyla 1946 yılında Project
RAND ismiyle Douglas Havacılık Şirketi tarafından ABD Santa
Monica'da kurulmuş, sonra 1948 yılında ana şirket bünyesinden ayrılmış, kâr
amacı gütmeyen dünya çapında siyasi strateji ve düşünce kuruluşu olarak tarif
edilmektedir. Organizasyon ABD hükümetine, Milli
güvenlik konularında stratejiler üretme konularındaki çalışmalarını
yoğunlaştırmıştır. Şirket eğitim, sağlık, hukuk ve bilim alanlarında da
araştırmalar yapmaktadır. RAND'ın yaklaşık 1.700 çalışanı vardır
ve Santa Monica, Kaliforniya (merkezi), Washington D.C., Pittsburgh,
Pennysylvania (Carnegie Mellon Üniversitesi ve Pittsburgh Üniversitesi'ne
bitişik), Cambridge (İngiltere) ve Brüksel (Belçika'da) ofisleri bulunmaktadır.
Ayrıca ABD'de daha başka küçük ofisleri bulunmaktadır: Jackson Missisippi'de ve
New Orleans Lousiana'da Körfez Eyaletleri Politikaları Enstitüsü, 2003 yılından
beridir Doha'da (Katar) RAND-Katar Politikaları Enstitüsü bulunmaktadır.

[3]
Linda Robinson ve diğerleri, Modern Political
Warfare Current Practices and Possible Responses, Rand Corporation, 2018
https://www.rand.org/pubs/research_reports/RR1772.html (Erişim Tarihi
07.04.2018)

 

Anahtar Kelimeler

Siyasi Savaş, Güvenlik Açığı, Güvenlik Kültürü, Stratejik Kültür, Stratejik Açık

Kaynakça

• Kitaplar
• Agamben, G. (2008) Olağanüstü Hal, K. Atakan Çev. İstanbul, Varlık Yy.
• Amin, S. (2014), Modernite, Demokrasi ve Din, Kültüralizmlerin Eleştirisi, F. Başkaya vd. Çev. Yordam, İstanbul.
• Arendt, H. (2012), Şiddet Üzerine (6. bas.), çev. B. Peker, İstanbul, İletişim.
• Balandier, G. (2016), Siyasal Antropoloji, 2. Bas. Çev. D. Çetinkasap, İstanbul, İş Bankası Kültür Yy.
• Barbak, A. (2015) “Sivil Kontrol Kavramının 17’nci Yüzyıldan Günümüze Gelişimi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2015, 70(4), 869-902
• Barbak A. (2017) Darbe Olgusunun Yönetsel Boyutu: Kamu Örgütlenmesi Bağlamında Kavramsal Bir Tartışma. Adnan Menderes Üniversitesi Yayını: 58 2017, http://darbesempozyumu.adu.edu.tr /webfolders/kitap/darbe_bildiri_kitabi_CILT1.pdf, ss.89-115
• Baudrillard, J, (2002), Der Geist des Terrorismus, M Sedlaczek, vd. Çev. Wien, Passagen Verlag.
• Baudrillard, J. (2011) Çaresiz Stratejiler, (2. Baskı) O. Adanır, Çev. İstanbul, Boğaziçi, Bauman, Z. Retrotopya, A. Karatay Çev. İstanbul, Sel Yy.
• Booth, K. (1979), Strategy and Ethnocentrism, Holmes & Meier, New York, NY, USA.
• Chang,H. J. (2015), Sanayileşmenin Gizli Tarihi, 6.bas. A. Akçaoğlu Çev, Ankara, Eflatun.
• Clausewitz, C. (1827) vom Kriege, H.1 Kap. 7.
• Ergün, O. (2018), Ağ Tabanlı Küresel İç Savaş, içinde Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler’de Akademik Araştırmalar-III, ed. Prof. Dr. Timuçin Kodaman, Dr. Öğr. Üyesi Emel İ. , Ankara, Gece Kitaplığı, ss: 119-145.
• Fayol, H. (2012), Genel ve Endüstriyel Yönetim, 3. bas. M. A Çalıkoğlu Çev. Ankara, Adres.
• Freedman, L. (2015) Strateji, B. Dışbudak ve T. Belge Çev, İstanbul, Alfa.
• FM 3.0 Operation.Gray, C. S. (2008), Modern Strateji, çev. H. Öz, Truva, İstanbul.
• Han, B. C. (2016), Şiddetin Topolojisi, D. Zaptçıoğlu Çev. İstanbul, Metis.
• Han,B. C. (2017), Şeffaflık Toplumu, 2. bas. H. Barışcan Çev. İstanbul, Metis.
• Turney-High, H. H. (1971) Primitive War: Its Practice and Concepts, (2. Baskı), Colombia, SC
• Houghton, D. P. (2018), Siyaset Psikolojisi, Durumlar, Bireyler, Olaylar, 2. Bas. H. İnanç ve D. Şekeroğlu Çev. İstanbul, Bilge.
• Jepperson, R. L. Wendt, A. ve J.P. Katzenstein, (2014), “Milli Güvenlikte Normlar Kimlik ve Kültür”, P. J. Katzenstein (Ed.) içinde Milli Güvenlik Kültürü, Dünya Siyasetinde Normlar ve Kimlik, İ. Efe Çev. Sakarya, Sakarya Üni. Kültür Yy.
• Keegan, J. (1995), Savaş Sanatı Tarihi, F. Doruker Çev. İstanbul, Sabah Yy.
• Kier, E. (2014) “II. Dünya Savaşından Önce Kültür ve Fransız Askeri Öğretisi, içinde Milli Güvenlik Kültürü”, P. J. Katzenstein (Ed.) içinde Milli Güvenlik Kültürü, Dünya Siyasetinde Normlar ve Kimlik, İ. Efe Çev. Sakarya, Sakarya Üni. Kültür Yy.
• Kissinger, H. (2014), Dünya Düzeni, çev. S.Gül, İstanbul, Boyner, 2014
• Koselleck, R. (2006),Begrifsgeschichten. Studien zur Semantik und Pragmatik der politischen und sozialen Sprache. Frankfurt a.M.
• Mahçupyan, E. (2008), Batıyı Anlamak, Zihniyet, Değişim ve Kriz. İstanbul: İletişim.
• Mann, M. (2012), İktidarın Tarihi, Cilt. I. çev. E. Saraçoğlu vd , Ankara, Phonix,
• Merington, J. (1978), “Theory and Practice in Gramci’s Markxizm”, New Left Review (ed.), Western Marxizm, A Criical Reader içinde, London Verso, 1978
• Nye, J. S. ve Welch, D. A.(2011) Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak, Çev. R.Akman, İstanbul, İş Bankası, s. 368-369
• Parenti, C. (2011), “Tropic of Chaos: Climate Change and New Geography of Violence, Perseus Books, NY.
• Quiggin, S. T. (2007) Seeing the Invisible: National Security Intelligence in an Uncertain Age, Singapore: World Scientific Publishing.
• Schmitt, C. (2012), Siyasal Kavramı, 2 bas. E. Göztepe, Çev. İstanbul: Metis.
• Seren, M. (2017), Stratejik İstihbarat ve Ulusal Güvenlik, Ankara, Orion.
• Snyder, J. L. (1977), The Soviet Strategic Culture: Implications for Limited Nuclear Operations, Rand Corporation, Santa Monica, CA, USA.
• Sperling, J. (2010), National Security Cultures, Technologies of Public Goods Supply and Security Governance. E. J. Kirchner, & J. Sperling içinde, National Security Cultures, Patterns of Global Governance (s. 1–18.). Abingdon: Milton Park.
• Stiglitz J. E. (2014), Eşitsizliğin Bedeli, O. İşler Çev. İstanbul, İletişim.
• Tzu, S. (2002), The Art of War çev. Lionel Giles, M.A. (1910), eBookMall
• Wallerstein, I. (2016), Jeopolitik ve Jeokültür, Değişmekte olan Dünya-Sistem Üzerine Denemeler, 3. bas.M. Özel Çev. İstanbul, Küre
• Weber, M. (2013), Bürokrasi ve Otorite, Wirtschaft und Geselschaft, (6.b), İstanbul, Adres.
• Wendt, A. (2016), Uluslararası Siyasetin Sosyal Teorisi, H. Ertem vd. Çev. 2. Bs. İstanbul, Küre.
• Makaleler
• Ay, H. ve Ergün, O. (2014) “Türkiye’nin Gelecek Sorunu: Stratejik Açık”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, İktisadi ve İdari Bilimler Sayısı, Yıl: 2014 Cilt: 12 Sayı: 2, ss: 206-230
• Balzacq,T. (2003), “Qu’est-ce que La Sécurité Nationale”, ed. Armand Colin Revue Internationale et Stratégique 2003/ 4 no.52.
• Bukanowsky, M. American identity and neutral rights from independence to the War of 1812, International Organization, MIT Press, 1997, ss.209-243.
• Barbak, A. (2015), “Sivil Kontrol Kavramının 17’nci Yüzyıldan Günümüze Gelişimi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 70(4), 869-902.
• Conybeare J. A. C. (1985), “Public Goods, Prisoner’s Dilemma and the International Political Economy”, International Studies Quarterly 1985, (28) 5-22.
• Ergün, O. (2017), “Asimetrik Küreselleşme ve Şiddet, %1’in Postmodern Jeopolitiği ve Sera Etkisi”, SWPS Sosyoekonomi Working Paper Series, 2017, Nr. 001, Ankara
• Ergün, O. (2018) “Stratejik Bir Tercih Olarak Terörizm, Terör Paralaksı”, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1 (Sf. 205-225).
• Fayol, H. (1917), Administration İndustrielle et Générale,: Paris, Editeur, H.Dunod Et E.Pinat, 1917, aktaran Ramazan Şengül, “Henri Fayol’un Yönetim Düşüncesi Üzerine Notlar, Yönetim ve Ekonomi”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Manisa, Yıl:2007 Cilt:14 Sayı:2.
• Johnston, A. I. (1988) “Thinking about Strategic Culture...”, ss. 39-41; Bradley S. Klein, “Hegemony and Strategic Culture: American Power Projection and Alliance Defence Politics,” Review of International Studies, 1988, Vol. 14, ss: 133-148.
• Lunn, S. (2003), “The Democratic Control of Armed Forces in Principle and Practice”, Oversight and Guidance: The Relevance of Parliamentary Oversight for The Security Sector and its Reform A Collection of Articles on Foundational Aspects of Parliamentary Oversight of The Security Sector, (Eds. H. Born, P. H. Fluri, S. Lunn), Geneva Centre for The Democratic Control of Armed Forces (DCAF), Geneva, 13-37.
• Nosthoff A. V. ve Maschewski, F. “Ékstasis gegen Stásis oder: Der Krise widersprechen”, http://www.engagee.org/assets/%C3%A9-2_%C3%A9kstasis-gegen-st%C3%A1 sis_ maschewski_ nosthoff.pdf (Erişim: 08.04.2018).Robinson, L. ve diğerleri, (2018) “Modern Political Warfare Current Practices and Possible Responses”, Rand Corporation, https://www.rand.org/pubs/research_reports /RR1772.html (Erişim Traihi 07.04.2018).
• Sandıklı, A. (2011). Jeopolitik ve Türkiye: Riskler ve Fırsatlar. Rapor No. 27. İstanbul: Bilgesam http://www.bilgesam.org/tr/images/stories/rapor/jeopolitikveturkiye.pdf. (07.03.2012)
• Tekinalp,Ş. (2005), “Küreselleşen Dünyanın Bunalımı: Çok kültürlülük”. Journal of İstanbul Kültür University, 2005, 3(1), 75-87.
• Wasinski, C. (2006), “La culture stratégique: évaluation dun concept et de ses ramifications en relations internationales “, Cahiers du RMES, Vol. III, No.1, Eté 2006, s. 124.
• Gazeteler
• New York Times,08 03. 1992, “US Strategy Plan Calls For Insuring No RivalsDevelop”, Patrick E. Tyler.
• Radikal Gazetesi, 08.01.2014, http://www.radikal.com.tr/politika/basbakan_erdogan _6_ayda _hedeften vazgeçti-