Dinde Yenilikçilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 2019 Sayı: 37, 9 - 42, 30.04.2019

Ümit Horozcu

https://doi.org/10.28949/bilimname.415449

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada Dinde
Yenilikçilik Ölçeği’nin (DYÖ) geçerlik ve güvenirlik analizine ilişkin
bulgulara yer verilmektedir. Nihaî çalışma çeşitli ilahiyat fakültelerinde
okuyan lisans ve lisansüstü öğrencilerinin yanı sıra öğretim üyelerinden oluşan
560 kişi üzerinde gerçekleştirilmiştir. 21 maddeden oluşan ölçeğin dört
faktörlü bir yapıya sahip olduğu tespit edilmiştir.  Ölçeğin güvenirliğiyle ilgili olarak Cronbahch’s
Apha değerleri “Eski-yeni ulema kıyası” isimli faktör için .878, “Geleneğe
bakış” isimli ikinci faktör için .818, “Kur’an’a dönüş” isimli üçüncü faktör
için .785 ve “Yenilikçilik hareketine bakış” isimli dördüncü faktör için .803
olarak tespit edilmiştir. Ölçeğin tamamının güvenirlik katsayısı ise .898’dir.
İki yarı güvenirlik analizi sonucunda ise 11 maddelik birinci kısmın Cronbach’s
Alpha katsayısı .804, 10 maddeden oluşan ikinci yarının güvenirlik katsayısı .847,
iki yarı arasındaki korelasyon katsayısı r= .75 ve Spearman-Brown katsayısı
.858,  Guttman Split-Half katsayısı .857
olarak tespit edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analiziyle elde edilen uyum
indeksleri ise X² = 389.52, Df = 183 P Value: 0.00, X²
/df = 2.12, RMSEA: .094, NFI: .91, NNFI: 0.96, CFI: 0.96 ve IFI: .96, RMR: .34
ve SRMR: .83 olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Din, Yenilikçilik, Modernizm, Gelenekçilik

Kaynakça

• AÇIKGENÇ, ALPASLAN. «İslami Uyanış ve Yenilikçilik Düşünürü Fazlur Rahman'ın Hayatı ve Eserleri (1919-1988).» İslami Araştırmalar Dergisi 4, no. 4 (1990): 232-252.ARIKAN, Adem. «Cemaat Halinde Kalmak veya Cemaatlere Bölünmek.» Gerilim ve Çatışma Arasında Mezhep: Mezhep Sosyolojisi içinde, yazan Mustafa Tekin, 284-304. Ankara: Yeni Yayınları, 2017.AYDIN, Mehmet S. «Fazlur Rahman ve İslam Modernizmi.» İslami Araştırmalar Dergisi 4, no. 4 (1990): 273-284.BÖLÜKBAŞ, Nazım. «Şeyhulislam Mustafa Sabri Efendi'nin Hayatı, Eserleri ve İslam Hukuk Usulü ile İlgili Görüşleri.» EKEV AKademi Degisi, no. 66 (2016): 483-500.BULUT, İsmail. «İDKAB Öğrencilerinin Bireysel Yeniliköçilik ve Ahlaki Olgunluk Düzeyleri Üzerine Kelam Dersinin Etkisi.» Kelam Araştırmaları 12, no. 2 (2014): 55-100.BÜYÜKÖZTÜRK, Şener. «Faktör Analizi Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı.» Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöntemleri, no. 32 (2002): 470-483.—. Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2012.ÇOKLUK, Ömay, G. ŞEKERCİOĞLU, ve Ş. BÜYÜKÖZTÜRK. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik . Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2012.DAVUDOĞLU, AHMET. Dini Tamir Davasında Din Tahripçileri. İstanbul: Huzur Yayınları, 1989.DAVUDOĞLU, Ahmet. Selamet Yolları: Bulûğu’l- Meram Tercüme ve Şerhi. İstanbul: Fazilet Neşriyat, 2017.DEMİRCİ, M. «Kur’an’a Modernist Yaklaşımlar.» Din Eğitimi Araştırmaları Dergis, no. 12 (2003): 29-51.İŞCAN, Mehmet Zeki. «Bazı İslam Modernistlerine Göre Kadın Hakları Konusunda Kısmi Bir Değerlendirme.» EKEV Akademi Dergisi 3, no. 1 (2001): 37-63.İŞCAN, Mehmet Zeki. «Selefiliğin İhyacılığı ve Dini Düşüncede Yenilikçilik.» Marife 9, no. 3 (2009): 9-20.KARAMAN, Hayrettin. «Modernist Proje ve İctihat.» İslami Araştırmalar Dergisi 4, no. 4 (1990): 156-164.KILIÇER, K., ve H. F. ODABAŞI. «Bireysel Yenilikçilik Ölçeği (BYÖ): Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.» Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, no. 38 (2010): 150-164.ÖZALVARLI, M. Sait. «Osmanlıların Son Dönemindeki Batılılaşma Hareketinin İslam Düşüncesinde Yenilik Çabalarına Etkisi.» Osmanlı Dünyasında Bilim ve Eğitim: Milletlerarası Kongresi Tebliğleri. İstanbuş, 2001. 663-673.ÖZŞENEL, Mehmet. «Gelenek ile Modernite Arasında bir Sentez Denemesi: Seyyid Süleyman Nedvî (1884-1953).» Divan İlmi Araştırmala 21, no. 2 (2006): 115-126.ÖZTÜRK, Mustafa. «İslam Dünyasında Yenilik ve Yenilikçilik Karşıtlığının Zihniyet Kodları -Modern Türkiye Örneği.» Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9, no. 1 (2009): 1-21.SARAÇLI, Sinan. «Faktör Analizinde Yer Alan Döndürme Metotlarının Karşılaştırmalı İncelenmesi Üzerine Bir Uygulama.» Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1, no. 3 (2011): 22-26.SİFİL, Ebubekir. Modern İslam Düşüncesinin Tenkidi I. İstanbu: Kayıhan, 1997.—. Modern İslam Düşüncesinin Tenkidi II. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1998.ŞİMŞEK, Ömer Faruk. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş. Ankara: Ekinoks, 2007.SÖNMEZ, Mustafa. «İslam Modernizmin Doğuşu ve İki Önemli Temsilcisi.» Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, no. 18 (2012): 153-178.VAROL, Ahmet. «İhvan’a Yönelik Eleştiriler ve Cevapları.» Hasan el- Benna ve Müslüman Kardeşler Uluslar arası Sempozyum. Ankara, 2012. 427-472.YAŞÇIOĞLU, Murat M. «Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması.» İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi,, no. 46 (2017): 74-85.