Yaylalardaki Arazi Kullanım Değişiminin Coğrafi Bilgi Sistemi İle Analizi: Giresun Örneği

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 167 - 175, 12.03.2019

Volkan Başer

https://doi.org/10.17798/bitlisfen.446264

Cited By: 5

Öz

Türkiye’de
yaylalar uzun yıllar hayvancılık ve yazlık dinlenme alanları olarak
kullanılmıştır. Günümüzde ise büyük ölçüde nitelik değiştirerek rekreasyon
amacıyla kullanılan birer tatil ya da dinlenme yeri olmuşlardır. Bu mekanlara
artan talep arazi kullanımında değişime neden olmaya başlamıştır. Turizm
anlayışındaki değişime paralel olarak, iç turizmde rekreasyon/turizm için
yaylalara olan talep artışı, Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki bazı yaylaları turizm
merkezlerine dönüştürmüş ve buralara yapılan turizm yatırımlarını arttırmıştır.
Bu değişim süreci ile birlikte yaylalardaki arazi kullanımı, çevrenin
görünümünde ve ekosistemlerde büyük değişikliklere yol açmıştır. Artan bu talep
arazi yönetimi kapsamında sıkıntıları beraberinde getirmiştir. Sürdürülebilir
olmaktan çıkan yayla alanları her geçen gün doğal kaynaklarını kaybetmektedir.
Çalışma Türkiye’nin Doğu Karadeniz Bölgesindeki Giresun ili yaylalarındaki
arazi kullanımında meydana gelen değişimi incelemektedir. Bu maksatla 1970-2018
yılları arasında yaylalara ait hava fotoğrafları ve haritalar Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) ile analiz edilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda yıllar
içerisinde yaylaların merkez yerleşim alanlarında, bina sayılarında ve yol ağlarında
büyük değişimler gözlemlenmiştir. Çalışma ile yaylalardaki arazi kullanım ve
planlamasına ilişkin sorunları ortaya konmuş, değişimin boyutlarını irdelenmiş
ve çözüm önerileri getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arazi Yönetimi, Arazi Kullanımı, Hava Fotoğrafı, CBS, Yayla, Giresun

Kaynakça

• 1. Çepel, N. 1996. Çevre Koruma ve Ekoloji Terimleri Sözlüğü. TEMA Vakfı Yayınları: 6, İstanbul.
• 2. European Environment Agency. 2010. Land use. (https://www.eea.europa.eu/themes/landuse (02.05.2018)
• 3. Verburg, P.H., Steeg, J., Veldkamp, A., Willemen, L. 2009. From land cover change to land function dynamics: A major challenge to improve land characterization, Journal of Environmental Management, 90: 1327-1335.
• 4. Petit C.C. and Lambin E.F. 2002. Impact of data integration technique on historical landuse/land-cover change: Comparing historical maps with remote sensing data in the Belgian Ardennes. Landscape Ecology 17: 117–132.
• 5. Ramankutty, N., and J.A. Foley (1999). Estimating historical changes in global land cover: croplands from 1700 to 1992. Global Biogeochemical Cycles 13(4), 997-1027.
• 6. Kindu, M., Schneider, T., Döllerer, M., Teketay, D., & Knoke, T. (2018). Scenario modelling of land use/land cover changes in Munessa-Shashemene landscape of the Ethiopian highlands. Science of The Total Environment, 622, 534-546.
• 7. Minta, M., Kibret, K., Thorne, P., Nigussie, T., & Nigatu, L. (2018). Land use and land cover dynamics in Dendi-Jeldu hilly-mountainous areas in the central Ethiopian highlands. Geoderma, 314, 27-36.
• 8. Kassawmar, T., Eckert, S., Hurni, K., Zeleke, G., & Hurni, H. (2018). Reducing landscape heterogeneity for improved land use and land cover (LULC) classification across the large and complex Ethiopian highlands. Geocarto international, 33(1), 53-69.
• 9. Tolessa, T., Senbeta, F., & Kidane, M. (2017). The impact of land use/land cover change on ecosystem services in the central highlands of Ethiopia. Ecosystem services, 23, 47-54.
• 10. Li, A., Lei, G., Cao, X., Zhao, W., Deng, W., & Koirala, H. L. (2017). Land Cover Change and Its Driving Forces in Nepal Since 1990. In Land Cover Change and Its Eco-environmental Responses in Nepal (pp. 41-65). Springer, Singapore.
• 11. Rai, R., Zhang, Y., Paudel, B., Li, S., & Khanal, N. R. (2017). A synthesis of studies on land use and land cover dynamics during 1930–2015 in Bangladesh. Sustainability, 9(10), 1866.
• 12. Duhamel, C. (2012). Land use, Land cover, including their classification. Encylopedia of life support system.
• 13. Alemayehu, F., Taha, N., Nyssen, J., Girma, A., Zenebe, A., Behailu, M., Deckers, S., Poesen, J. 2009. The impacts of watershed management on land use and land cover dynamics in Eastern Tigray (Ethiopia), Resources, Conservation and Recycling, 53:192-198.
• 14. Chemini, C., Rizzoli, A. 2003. Land use change and biodiversity conservation in the Alps, J. Mt. Ecol., 7 (Suppl.): 1 – 7.
• 15. Coelho, C.O.A., Carvalho, T.M.M., Ferreira, A.J.D. 1999. Land-use changes in Portuguese mountain areas: past, present and future, In: Price, M. (ed.), Global Change in Mountains, Parthenon, New York, USA, 123-124.
• 16. Başıbüyük, A., Yazıcı, H., Ertürk, M., (2001). “Eğriçimen Yaylasında (Koyulhisar-Sivas) Rekreatif Yaylacılık”, Türk Coğrafya Dergisi, 36, 31-48.
• 17. Somuncu, M. 2007. Kırsal ve Kentsel Alanlardaki Sosyoekonomik Değisime Bağlı Olarak Türkiye Yaylalarının Fonksiyonlarındaki Farklılasma, ICANAS 38 Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalısmaları Kongresi, 778, Ankara.
• 18. Somuncu, M. 2010. The Dilemma in Turkish highlands: preservation of natural and cultural heritage and tourism development – A case study of the Eastern Black Sea Region, Proceedings of the 2nd International Conference on Heritage and Sustainable Development, Vol.1, Evora, Portugal, 431-440.
• 19. Yalçınalp, E., 2005. Trabzon’da Bazı Turizm Merkezleri Ölçeğinde Yayla Turizminin Ekoturizm Kapsamında İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü F.B.E
• 20. Aldağ, E., 2011. Mer’a Kanunu ve Uygulanması – Balıkesir
• 21. Resmi Gazete, 4342 Sayılı Mer’a Kanunu, 1998. 28 Şubat 1998 Tarih ve 23272 sayı – ANKARA