Teorilerin Kur’an-ı Kerim ile Temellendirilmesi Problemi

Yıl 2018, Sayı: 11, 11 - 27, 25.06.2018

Abdulnasır Süt

Öz

Bu çalışma Kur’an-ı Kerim ile teori arasında kurulan ilişkinin sıhhatini ele almakta

ve iktisat, ahlak, hukuk vb. alanlarda üretilen teorilerin özelde Kur’an’a,

genelde İslam’a atfedilmesinin isabetli olup-olmadığını konu edinmektedir. İlahi

metinlerin varlık nedenleri ile beşeri düşüncenin semereleri olan teorilerin varlık

nedenleri arasında birçok açıdan farklar bulunmaktadır. Kur’an ile zihin mahsulü

eserler arasında oluşum süreci, gaye, dil ve üslup gibi birçok yönden ilişki kurulması

imkânsızdır. Çünkü bir konu hakkında sav, öngörü ve önermeler içeren ve zihinsel

bir çabanın sonucu olarak teşekkül eden teori ile Mutlak Yetkin bir varlıktan hayat

kılavuzu olarak nazil olan Kitap arasında önemli farklar olmaktadır. Bu zaviyeden

hareketle Kur’an ile teori arasında doğrusal bir ilişki tesis edilemez; iltisak kurulamaz.

Kur’an, doğrudan bir ahlak, siyaset, hukuk ve ekonomi teorisi ve modeli sunmaz.

Ancak Müslüman düşünür Kur’an’ı referans alarak bu konularda teori ve modeller

geliştirebilir. Teori oluşturmak, formel bilimsel bilgi ile yaşanılan tarihsel dinamikleri

dikkate alan ve sosyal gerçeklik zeminine dayanan bir süreçtir. Teori oluşturma

sorumluluğu, entelektüel, filozof ve bilim adamı Müslümanlarındır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an-ı Kerim, Akıl, Ahlak teorisi, Siyaset teorisi, Müslüman düşünür

The Issue of Theories Based on the Holy Qur’an

Öz

This study focused on justifiable of relationship established between the Holy

Qur’an and the theory, especially the theories produced in the fields such as economics,

morality, law. It focuses on the question whether are particularly relevant to the

Qur’an, in particular and to Islam in general. There are many differences between the

reasons for existence of divine texts and the reasons for existence of theories that was

produced by human thought. The relationship between the Qur’an and the works of

the mind cannot be established in many ways, such as the process of formation, the

nature, language and style. There will be differences between the theory formed as

a result of a mental effort involving an argument about a subject, foresight and suggestions,

and the book which is the guide for life from an Absolute Competent Entity.

From this point of view, a linear relationship between the Qur’an and theory cannot

be established. The Qur’an does not offer a direct moral, political, legal, economic

theory and model. However, Muslim thinkers can develop theories and models on

these issues with reference to the Qur’an. Formulating a theory is a process that takes

into account the historical dynamics experienced with formal scientific knowledge

and based on the ground of social reality. Responsibility for formulating theory is

in charge of the Muslim intellectuals, philosophers and scientists.

Anahtar Kelimeler

Holy Qur’an, Mind, Ethic theory, Political theory, Muslim thinker

Kaynakça

• Akman, Mustafa. Celâleddin ed-Devvânî. (İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017).
• Akman, Mustafa. “Celâleddîn ed-Devvânî’nin Eserleri ve Özet Olarak Tanıtımı”.
• Rumeli İslâm Araştırmaları Dergisi. sayı: 1. 2018.
• Apaydın, Zeki-Hikmet Sürmel, “Üniversite Öğrencilerinin Evrim Teorisine Yönelik Tutumlar”, Elementary Education Online, 8 (3), 820-842, 2009.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. (İstanbul: Paradigma Yayınları, 4. Basım, 2000)
• Çelebi, Nilgün. “Metodolojik Sorunlara Bir Bakış.” DTCF Dergisi [Çevrimiçi], 35.2 (1991).
• Çelebi, Nilgün. “Teori Nedir? Genel ve Çeşitli Filozoflara Göre Tanımı”.
• http://www.filozof.net/Turkce/felsefe-akimlari/3924 (Erişim Tarihi: 04.04.2018)
• Draz, Abdullah. Kur’an Ahlakı. Çev. Emrullah Yüksel, Ünver Günay, İstanbul: İz Yayıncılık, 2004.
• Eco, Umberto. Yorum ve Aşırı Yorum. Çev. Kemal Atakay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016.
• Ebu Zeyd, Nasr Hamid. İlahi Hitabın Tabiatı. Çev. Mehmet Emin Maşalı, Ankara: Kitabiyat, 2001.
• Einstein, Albert. Ideas and Opinions. Trans. Sonja Bargmann, New York: Crown Publishers, Inc., 1954.
• Feyerabend, Paul Karl. Akla Veda. Çev. Ertuğrul Başer, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2. Basım, 2012.
• Görgün, Tahsin. İlahi Sözün Gücü, İstanbul: Külliyat Yayınları, 2. Baskı, 2014.
• Izutsu, Toshihiko. Kur’an’da Dini ve Ahlaki Kavramlar. Çev. Selahattin Ayaz, İstanbul: Pınar Yayınları.
• Kılıç, Recep. Ahlâkın Dini Temeli, Ankara: TDV. Yayınları. 1992.
• Kinloch, Graham. C. Sosyolojik Teori, Çev. Tulin Günşen, Dursun Ayan, Ankara: Birleşik Yayınevi, 2014.
• Kühne, Thomas. “What is Theory”. Language Engineering for Model-Driven Software Development, (Germany: (IBFI), Schloss Dagstuhl 2005). http:// drops.dagstuhl.de/opus/volltexte/2005/23 (Erişim Tarihi: 28.04.2018)
• Macit, Fahri. İslam Ahlak Teorileri. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2004.
• Mevdudi, Ebu’l-Ala. İslamda Siyasi Sistem. Çev. Ahmet Seçkin. İstanbul: Özgün Yayıncılık, 4. Baskı.
• Sadr, Muhammed Bakır. İslam Ekonomi Doktrini. İstanbul: Hicret Yayınları, 1979.
• Taşkın, Özgür, Elif Omca Çobanoğlu ve diğerleri. “Lisans Öğrencilerinin Kuram (Teori) Kavramını Algılayışları”, Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, Cilt. 25 (2).